Ostatnie lata pokazały, że dobry stan gospodarki nie jest czymś, co mamy zapewnione raz na zawsze. Wręcz przeciwnie — kryzys jest czymś, co może nam zajrzeć w oczy i mocno namieszać. Czy jednak oznacza to, że kiedy gospodarka przechodzi turbulencje, środki pieniężne powierzone bankom mogą bezpowrotnie przepaść? Nic z tych rzeczy, Bankowy Fundusz Gwarancyjny to instytucja, której celem jest zapewnienie deponentom wypłaty środków zgromadzonych w danym banku.
Kluczowe informacje
- Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) to instytucja finansowa w Polsce, której zadaniem jest ochrona depozytów klientów banków i SKOK-ów;
- Gwarantuje ona zwrot środków zgromadzonych na koncie osobistym, firmowym, oszczędnościowym czy lokatach do równowartości 100 000 euro na osobę w jednym banku;
- BFG jest finansowany ze składek płaconych przez wszystkie polskie banki i SKOK-i;
- Rolą tej instytucji jest również stabilizacja systemu bankowego poprzez zarządzanie kryzysowe i uporządkowaną likwidację banków;
- Jeśli BFG udzieli pożyczki instytucji zagrożonej upadłością, to ma ona obowiązek spłacić taką pożyczkę wraz z odsetkami, po tym jak jej sytuacja finansowa ulegnie poprawie.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny — co to jest?
Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) pełni rolę gwaranta dla depozytów zgromadzonych w polskich bankach oraz SKOK-ach. Oferuje również wsparcie dla zagrożonych upadłością instytucji bankowych. BFG został ustanowiony na podstawie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z 14 grudnia 1994 roku.
Na czym polega Bankowy Fundusz Gwarancyjny?
Instytucja ta ma za zadanie regularnie monitorować funkcjonowanie banków i SKOK-ów. Cel takiego działania jest jasny: w miarę wczesne wykrycie trudności finansowych, z jakimi może borykać się któryś z powyższych podmiotów, np. w postaci:
- niewypłacalności lub
- zagrożenia utraty zgromadzonych środków klientów.
W takich przypadkach BFG może podjąć stosowne działania, w tym np. udzielić wsparcia finansowego konkretnemu bankowi lub przeprowadzić jego restrukturyzację.
Jednak oprócz działań zapobiegawczych, BFG realizuje również inne zadania. Jeżeli już dojdzie do upadłości banku lub SKOK-u, zobowiązuje się on do wypłacenia klientom zgromadzonych przez nich środków pieniężnych na rachunkach bankowych (* w tym inwestycyjnych, oszczędnościowych, firmowych oraz lokatach).
Gdyby nie było gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, pieniądze te mogłyby zostać włączone do majątku upadłego (np. w ramach przymusowej restrukturyzacji), następnie zaś przeznaczone na spłatę wierzycieli zbankrutowanej instytucji.
Do jakiej kwoty chroni Bankowy Fundusz Gwarancyjny?
Zapewnia pełną ochronę depozytów do 100 000 euro. Tego typu ochrona jest dostępna w przypadku:
- osób fizycznych i prawnych,
- szkolnych kas oszczędności,
- jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej,
- pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych.
W wyjątkowych sytuacjach limit ten może zostać podniesiony do 200 000 euro. Głównie chodzi o przypadki, gdy środki na koncie pochodzą np. ze sprzedaży nieruchomości niezwiązanej z działalnością gospodarczą, nabycia spadku, ubezpieczenia na życie, odprawy emerytalnej/rentowej czy podziału majątku po zakończeniu małżeńskiej wspólnoty majątkowej.
Jakie depozyty nie podlegają ochronie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?
Działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego nie oznacza jeszcze, że absolutnie wszyscy i w każdej sytuacji mogą liczyć na rekompensatę w kryzysowej sytuacji. Wręcz przeciwnie. Nieobjęte gwarancją są środki pieniężne i należności, które należą do:
- banku centralnego (* w przypadku naszego kraju: Narodowego Banku Polskiego),
- Skarbu Państwa,
- banków, w tym zarówno podmiotów krajowych, jak i banków zagranicznych, a także instytucji kredytowych (* zgodnie z ustawą – Prawo bankowe),
- samego Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,
- SKOK-ów (* czyli spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych),
- instytucji finansowych, firm inwestycyjnych oraz jednostek samorządu terytorialnego [1].
Jak długo czeka się na wypłatę z BFG?
Dobra wiadomość jest taka, że realizowane wypłaty środków gwarantowanych odbywają się w ciągu 7 dni roboczych od dnia wskazanego w decyzji Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Czas ten liczy się od dnia zawieszenia działalności banku oraz powołana zarządu i wystąpienia do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości w związku z przymusową restrukturyzacją banku.
Rekomendacja S: o co w niej chodzi?Zagraniczne odpowiedniki BFG
BFG nie jest ewenementem na skalę europejską. Podobne instytucje możemy znaleźć nie tylko w Europie, ale i na całym świecie, np. w Australii, Wielkiej Brytanii, na Cyprze oraz we Włoszech.
Dwie z nich pokrótce opiszę w poniższych akapitach.
Wielka Brytania
Odpowiednikiem Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w Wielkiej Brytanii jest Financial Services Compensation Scheme.
FSCS został założony w 2001 roku. Co ważne, jest on niezależny zarówno od rządu brytyjskiego, jak i od branży usług finansowych. W samych latach 2022/23 wypłacił kwotę 403 milionów funtów tytułem odszkodowań dla niemal 70 tysięcy klientów instytucji finansowych, które ogłosiły upadłość.
Włochy
W kraju tym działa FITD, czyli Fondo Interbancario di Tutela dei Depositi. Jego zadaniem jest zapewnienie deponentom banków, środków finansowych niezbędnych do realizacji jego celów.
Ten cel instytucjonalny FITD osiąga poprzez różne formy interwencji. Ponadto przeprowadza działania alternatywne mające na celu odsunięcie ryzyka upadłości członków konsorcjum.
Oczywiście, wyżej wymienione przeze mnie podmioty to tylko niektóre spośród instytucji działających w ramach systemu gwarantowania depozytów. Pełną listę zagranicznych odpowiedników BFG odnajdziesz na stronie bfg.pl.
FAQ o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
Czy Bankowy Fundusz Gwarancyjny chroni środki na kontach firmowych?
Czy Revolut podlega ochronie BFG?
Jak odzyskać pieniądze z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?
Czy wspólność majątkowa wpływa na wysokość gwarancji BFG?
Czy środki na lokacie strukturyzowanej są objętę gwarancją BFG?
Źródła:
- https://www.bfg.pl/gwarantowanie-depozytow/zasady-gwarantowania-depozytow/zakres-podmiotowy-gwarancji/
- Szambelańczyk, Jan. „XXV lat działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w Polsce.” Bezpieczny Bank 80.3 (2020): 8-51.