Czy żona odpowiada za długi męża po jego śmierci?

Wspólność majątkowa to w Polsce najpowszechniejsze rozwiązanie. O ile małżonkowie nie zdecydują inaczej, jest ona ustanawiana automatycznie w momencie zawarcia związku. Teoretycznie po śmierci męża żona dziedziczy nie tylko jego majątek, lecz także zobowiązania, które po sobie pozostawił. Istnieje jednak sposób na to, by uniknąć ich spłaty

Czy żona odpowiada za długi męża po jego śmierci? To musisz wiedzieć!

Prawo bankowe nie precyzuje tego, kto ma obowiązek spłacić zobowiązania kredytobiorcy po jego śmierci. W zaistniałej sytuacji znajdują zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego. Na to czy żona odpowiada za długi męża po jego śmierci ma wpływ m.in. to czy zmarły pozostawił testament. Jeśli nie, będziemy mieć do czynienia z dziedziczeniem ustawowym.

Dziedziczenie to nabycie po zmarłej osobie obowiązków majątkowych. Może ono nastąpić na podstawie testamentu lub na drodze dziedziczenia ustawowego. Co ważne, testament ma pierwszeństwo przed zasadami dziedziczenia ustawowego wynikającymi z Kodeksu cywilnego. Dotyczy to przypadków w których testament został sporządzony zgodnie z prawem. Oznacza to, że osoba, która go sporządza powinna posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. W dokumencie tym mogą zostać zawarte rozporządzenia majątkowe tylko jednej osoby. Tym samym, jeśli testament sporządzą dwie osoby (np. mąż i żona), to nie będzie miał on mocy prawnej.

Dług w spadku

W momencie śmierci spadkodawcy zarówno zgromadzony przez niego majątek, jak i posiadane zobowiązania, przechodzą na spadkobierców. Jeśli zmarły nie zostawił testamentu, będzie miało miejsce dziedziczenie ustawowe. Oznacza to, że w sytuacji śmierci współmałżonka, bezpośrednimi spadkobiercami będą jego żona i dzieci, a w następnie wnuki. Warto jednak wiedzieć, że spadku nie musimy przyjąć.

Każdy spadkobierca z osobna ma prawo do:

• przyjęcia spadku bez ograniczenia odpowiedzialności za długi – jest to tzw. przyjęcie proste, odpowiadamy wówczas za długi zmarłego całym swoim majątkiem, nawet jeśli ich wartość jest wyższa niż pozostawiony dobytek;
• przyjęcia spadku z ograniczoną odpowiedzialnością za długi – jest to tzw. przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, za długi zmarłego odpowiadamy jedynie do wysokości pozostawionego przez niego majątku;
• odrzucenia spadku – wówczas nie odziedziczymy ani zobowiązań zmarłego, ani jego majątku, a nasz udział w spadku przechodzi na pozostałych spadkobierców (chyba że ci też go odrzucą).

Na to, by złożyć w sądzie lub u notariusza stosowane oświadczenie mamy 6 miesięcy licząc od momentu w którym dowiedzieliśmy się o prawie do spadku. Brak deklaracji jest tożsamy z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że żona zmarłego będzie odpowiadać za jego długi, tylko do wysokości otrzymanego majątku. Tym samym, konieczne będzie sporządzenie wykazu inwentarza, co pozwoli oszacować wartość pozostawionego majątku i zaspokoić z niego roszczenia wierzycieli. Wcześniej, jeśli nie złożyliśmy odpowiedniego oświadczenia, dziedziczyliśmy spadek „z automatu” i było to przyjęcie proste.

Zrzeczenie się dziedziczenia a zobowiązania zmarłego

Jeśli interesuje nas to czy żona odpowiada za długi męża po jego śmierci, powinniśmy przyjrzeć się kwestii zrzeczenia się dziedziczenia. Zrzeczenie się dziedziczenia to umowa zawarta w formie aktu notarialnego. Jest ona sporządzana pomiędzy przyszłym spadkodawcą, a przyszłym spadkobiercą.

Co ważne, taką umowę można spisać jedynie za życia przyszłego spadkodawcy. Konsekwencją umowy jest to, że przyszły spadkobierca zostaje wyłączony z dziedziczenia i traktowany jest tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Traci on również prawo do zachowku. Umowa zrzeczenia się dziedziczenia (o ile nie zawarto w niej innych zapisów) dotyczy także dzieci i wnuków przyszłego spadkodawcy.

Kto musi spłacić długi po zmarłym?

To czy żona odpowiada za długi męża po jego śmieci zależy nie tylko od tego, czy pomiędzy małżonkami istniała wspólność majątkowa, lecz również od charakteru zobowiązania. Oczywistym jest fakt, że zobowiązania zmarłego ktoś będzie musiał spłacić. W zależności od tego na jakich warunkach zawarta została umowa kredytowa, różne mogą być dalsze losy takiego długu. W sytuacji, gdy zmarły wziął kredyt gotówkowy i go nie ubezpieczył, to pozostała do spłaty kwota wchodzi do masy spadkowej i podlega dziedziczeniu. Ci, którzy otrzymają spadek, będą również musieli go spłacić (o ile nie zrzekną się spadku).

Jeśli zmarły zaciągnął kredyt gotówkowy, który był ubezpieczony na wypadek śmierci, to kredyt nie wejdzie do masy spadkowej. Kredyt spłaci ubezpieczyciel właśnie z polisy. Jeśli nie pokryje ona w całości zaciągniętego przez zmarłego zobowiązania, to spadkobiercy będą musieli uiścić pozostałą do spłaty część.

Nieco inaczej będzie wyglądać sytuacja odpowiedzialności za długi zmarłego współmałżonka, gdy zaciągnięty kredyt zabezpieczony był poręczeniem. Wówczas obowiązek spłaty zobowiązania spada na żyranta. Warto wiedzieć, że poręczając kredyt, gwarant deklaruje, że spłaci dług w sytuacji, gdy nie będzie mogła zrobić tego osoba, która widnieje na umowie kredytowej. Dotyczy to również śmierci „prawowitego” dłużnika. Jeśli wszyscy spadkobiercy zrzekną się spadku, to jedyną osobą odpowiedzialną za spłatę zobowiązania będzie żyrant.

Odpowiedzialność ta będzie mieć miejsce również wtedy, gdy istnieją spadkobiercy, lecz nie spłacają pozostawionych po zmarłym długów. Poręczenie nie wygasa bowiem w momencie, gdy dług przechodzi na spadkobierców.

Polecamy artykuł: Dziedziczenie długów – jak nie wpaść w pułapkę?

A co z kredytem hipotecznym?

Omówione już przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, nie rozwiązuje jednak wszystkich problemów spadkobierców. Jeśli zmarły pozostawił po sobie kredyt hipoteczny, to właścicielem nieruchomości do momentu całkowitej spłaty zobowiązania pozostaje bank. Oznacza to, że ma on prawo zaspokoić swoje roszczenia z nieruchomości na którą został zaciągnięty kredyt, nawet jeśli w tym lokalu mieszka rodzina zmarłego. Bank w zgodzie z prawem, może zająć taką nieruchomość i sprzedać ją na drodze publicznej licytacji komorniczej.

Czy żona odpowiada za długi męża po jego śmierci? Podsumowanie

Wprawdzie żona odpowiada za długi męża po jego śmierci, jednak obowiązku spłaty takich zobowiązań można uniknąć. Nim zdecydujemy, co zrobić z pozostawionym spadkiem, sprawdźmy najpierw to, gdzie i w jakiej wysokości zmarły miał długi. Wówczas będziemy mogli oszacować to czy bardziej opłaca nam się przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza czy odrzucenie go.

Jeśli o tym, by nie spłacać długów współmałżonka pomyślimy jeszcze za jego życia, możemy zrzec się dziedziczenia. Pamiętajmy jednak, że nie jest możliwe zrzeczenie się spadku na rzecz innej osoby. Nie możemy również wybrać tego, jakie składniki majątku zmarłego chcemy pozostawić, a jakie wolimy odrzucić.