Szalejąca inflacja sprawiła, że ceny paliw, energii, gazu i żywności drastycznie wzrosły. Aby temu zaradzić, rząd postanowił wprowadzić dwa pakiety rozwiązań, jakimi była: tarcza antyinflacyjna oraz dodatek osłonowy. To one miały za zadanie zrekompensować Polakom wzrost cen i sprawić, że domowe budżety miały szansę złapać równowagę. Czy można jeszcze złożyć wniosek? Ile środków zostało wypłacone? Sprawdźmy.
Wzrost cen oraz rosnące raty kredytowe sprawiają, że portfele Polaków są coraz szczuplejsze. Według informacji opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny, inflacja konsumencka w grudniu 2022 roku wyniosła aż 16,6 proc. w ujęciu rocznym1. Aby nieco pomóc podatnikom, rząd zdecydował już wcześniej wprowadzić liczne ulgi podatkowe. Niezbędna okazała się też pomoc finansowa, z której, zgodnie z zapowiedziami, ma skorzystać aż 7 mln gospodarstw domowych.
Pierwsza tarcza antyinflacyjna – założenia
Pierwszy pakiet rozwiązań zaproponowanych przez rząd, czyli tzw. Tarcza inflacyjna 1.0 została wprowadzona już pod koniec 2021 roku. Rządowe wsparcie miało za zadanie spowolnić przede wszystkim rosnące ceny energii, gazu oraz paliw. W związku z tym postanowiono obniżyć stawkę VAT na gaz ziemny, zniesiono akcyzę na energię elektryczną oraz zrezygnowano z podatku naliczanego za detaliczną sprzedaż paliw. To właśnie przy okazji obowiązywania Tarczy antyinflacyjnej 1.0, pomyślano również o dodatku osłonowym, który znany jest również jako zasiłek inflacyjny. Wprowadzenie rządowej tarczy antyinflacyjnej kosztowało budżet państwa aż 4 mld złotych.
Dodatek osłonowy do tarczy – na czym polega?
Tarcza osłonowa czy też dodatek osłonowy to bezzwrotne świadczenie, wypłacane w gotówce. Danina ma zrekompensować Polakom odczuwalny wzrost cen energii, gazu i żywności, jednak trafi jedynie do osób, które spełnią określone warunki.
Z pomocy mogą skorzystać jedynie te osoby, których dochody netto nie przekraczają 2100 zł w gospodarstwie jednoosobowym lub 1500 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. Kwota dodatku zależy jednak nie tylko od poziomu zarobków, ale również od stosowanego źródła ogrzewania. Na większe wsparcie mogą liczyć gospodarstwa, które korzystają z konwencjonalnych sposobów ogrzewania domu (np. kotłów na paliwo stałe czy pieców kaflowych). Mniejsze dofinansowanie trafi do mieszkańców bloków oraz gospodarstw, które wybrały piece gazowe czy inne urządzenia niskoemisyjne.
W przypadku dodatku osłonowego obowiązywać będzie zasada złotówka za złotówkę. To oznacza, że dodatek zostanie przyznany nawet po przekroczeniu kryterium dochodowego, jednak w tym wypadku kwota zostanie pomniejszona o wysokość przekroczenia. To oznacza, że jeśli wnioskodawca przekroczy kryterium dochodowe o 5 zł, to o tę samą kwotę, czyli o 5 zł zostanie mu pomniejszony dodatek.
Jak otrzymać dodatek osłonowy?
Pomoc ma trafić do 7 mln gospodarstw domowych, jednak wypłata nie nastąpi automatycznie, a jedynie na wniosek zainteresowanego. Odpowiednie dokumenty można było złożyć w następujących terminach:
- do 31 stycznia 2022 r. – w takiej sytuacji wypłata została zrealizowana w dwóch transzach: do 31 marca oraz do 2 grudnia,
- do 31 października 2022 r. – wówczas dodatek osłonowy został wypłacony jednorazowo do 2 grudnia.
Wzór wniosku był dostępny na strony internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska 2. Wypełniony dokument wystarczyło złożyć w urzędzie miasta lub gminy, w dziale, który zajmuje się wypłacaniem świadczeń. Wniosek możesz również złożyć elektronicznie, za pomocą systemu ePUAP.
Niestety w 2023 roku przyjmowanie wniosków o dodatek osłonowy zostało wstrzymane. To oznacza, że jeśli ktoś nie zdążył złożyć dokumentów w powyżej podanych terminach, nie może liczyć na wypłatę świadczenia.
Tarcza antyinflacyjna 2.0 – kto na niej zyska?
Pierwsza tarcza nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, dlatego rząd postanowił uruchomić kolejną wersję pomocy, uchwalając tym samym w styczniu 2022 roku Tarczę antyinflacyjną 2.0. Dzięki niej wprowadzono pakiet rozwiązań, które dotyczyły obniżenia podatku VAT.
- Rząd obniżył podatek VAT na paliwa do 8%.
- Wprowadzono tzw. zerowy VAT na gaz ziemny, nawozy i wybrane środki wykorzystywane w produkcji rolniczej. Zniesiono VAT również na podstawowe produkty żywnościowe, które do tej pory były objęte stawką 5%. Np. produkty dla dzieci, mięso, nabiał, warzywa, owoce oraz pieczywo.
- Obniżono stawkę VAT na ciepło do 5% oraz przedłużono obowiązywanie tej samej stawki na prąd.
- Wprowadzono specjalne taryfy na gaz dla szkół, przedszkoli, szpitali oraz dla mieszkańców bloków.
Tarcza antyinflacyjna 2.0 obowiązywała równolegle z pierwszą tarczą, która miała za zadanie przede wszystkim zniwelować rosnące ceny energii. To oznacza, że podatnicy mogli korzystać z całej dostępnej pomocy, w tym również pobierać świadczenia wypłacane w ramach dodatku osłonowego. Prezes Rady Ministrów, Mateusz Morawiecki w 2022 roku uruchomił również kolejny pakiet pomocy w ramach tzw. tarczy antyputinowskiej. Rozwiązanie dotyczyło przede wszystkim sfer życia gospodarczego, które ucierpiały wskutek wojny na Ukrainie.
Czy tarcza antyinflacyjna działa?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy tarcza osłonowa przyniosła Polakom takie korzyści, o jakich wspominali rządzący. Spoglądając na komentarze ekonomistów, możemy dojść do wniosku, że kolejne działania jeszcze mocniej nakręcały konsumpcję, co miało bezpośredni wpływ na wzrost inflacji.
Tarcza antyinflacyjna, podobnie jak Polski Ład czy pomysł dopłaty do kredytów hipotecznych, sprawiają, że w kieszeniach wielu podatników zostanie sporo gotówki, która z kolei zostanie wydana na konsumpcję. Z całą pewnością można więc stwierdzić, że wypłacane świadczenia pomogą podnieść poziom życia każdego Polaka, którego przeciętne miesięczne dochody wynoszą niewiele i walczyć z tzw. zubożeniem społeczeństwa, jednak nie zniweluje problemu galopującej inflacji.
Co ciekawe, do podobnych wniosków doszli sami podatnicy. W przeprowadzonym sondażu SW Research dla RP.pl zapytano uczestników badania o główną przyczynę wysokiej inflacji w Polsce. Większość z nich (38,80 proc.) wskazało na złą politykę rządu, a nieco mniej (17,3 proc.) upatruje się winy w agresji Rosji przeciwko Ukrainie. Najmniejsza część ankietowanych wskazała za powód pandemię koronawirusa oraz inne czynniki, niewymienione w ankiecie 3.
Nie ma prostej odpowiedzi na to, czy tarcze antyinflacyjne działają. Ocena zależy od tego, jakich efektów po nich oczekujemy. Kolejne działania wspierające poziom konsumpcji mogą sprawić, że wydłuży się cykl podwyżek stóp procentowych. A wiadomo, że stopa referencyjna wpływa bezpośrednio na oprocentowanie kredytów. Ryzyko niewypłacalności jest dostrzegalne, dlatego powstał pomysł wprowadzenia specjalnych wakacji kredytowych.
Przyszłość Tarczy Antyinflacyjnej
Chociaż działanie Tarczy Antyinflacyjnej dobiegło końca, to jednak w dalszym ciągu możemy korzystać z zerowej stawki VAT na żywność. Stawka ta będzie obowiązywała do 30 czerwca 2023 roku. Według zapowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego, w 2023 roku tarcza ma zmienić swoją formę i zostać zastąpiona innymi narzędziami. Przykładem tego jest wprowadzenie np. Tarczy Solidarnościowej, która określa maksymalną cenę energii elektrycznej dla gospodarstw domowych, przedsiębiorstw czy samorządów.
Źródła:
1. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/szybki-szacunek-wskaznika-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-grudniu-2022-roku,21,8.html?contrast=yellow-black
2. https://www.gov.pl/web/klimat/wniosek-o-dodatek-oslonowy
3. https://www.rp.pl/spoleczenstwo/art36133041-polowa-polakow-uwaza-ze-glowna-przyczyna-inflacji-sa-dzialania-rzadu-i-nbp
Barbara
14.06.2022, 08:40
Moja emerytura netto wynosi 2300 czy otrzymam dodatek inflacyjny
Little Nicky
22.10.2022, 21:27
Idiotyzm. Te wszystkie tarcze i wakacje kredytowe to jest właśnie 1/3 aktualnego poziomu inflacji. Jak mają nadmiar pieniądza to powinni ładować te mld w rozwój sieci energetycznych. Przetwórnie biomasy, nowoczesne spalarnie odpadów itp.
Zbigniew
29.01.2023, 12:20
A ile pan zarabia ? czy 2500 zł netto ?A może trafił się panu zasiłek dla bezrobotnych w wymiarze 120 procent