Kosiniakowe 2024 – jak otrzymać? Wniosek

Nie pracujesz i nie masz prawa do płatnego urlopu macierzyńskiego? Obawiasz się, że zostaniesz bez środków do życia? Otóż nie. Od 2016 roku, dzięki wprowadzonym w życie zmianom prawnym, wszystkie niezatrudnione mamy (w niektórych przypadkach i ojcowie) mogą ubiegać się o tzw. kosiniakowe. Czym w ogóle jest to całe kosiniakowe? Ile wynosi w 2024? Kto je otrzyma i jak złożyć wniosek?

Kosiniakowe – czyli alternatywa dla zasiłku macierzyńskiego

Kosiniakowe to kolokwialna nazwa świadczenia rodzicielskiego, które weszło w życie 1 stycznia 2016 roku na mocy Ustawy z dnia 24 lipca 2015 roku o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw¹. Sam pomysł na jego nazwę powstał od nazwiska byłego ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Władysława Kosiniaka-Kamysza, inicjatora tego projektu.

Mówiąc jeszcze prościej, kosiniakowe wypłacane jest rodzicom tuż po narodzinach dziecka. Z tą różnicą, że dotyczy wyłącznie osób, które nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego ani żadnego uposażenia macierzyńskiego. Czyli np. właśnie taka grupa jak bezrobotne matki. Jednak, jak dalej przeczytasz, ubiegać się o nie mogą także ojcowie.

Kto otrzyma i dla kogo jest to wsparcie?

Omawiane dzisiaj świadczenie rodzicielskie przysługuje:

• studentom;
• rolnikom (pod warunkiem że nie pobierają zasiłku macierzyńskiego);
• innym osobom bezrobotnym (niezależnie od tego, czy są zarejestrowane w urzędzie pracy i pobierają zasiłek dla bezrobotnych, czy też nie);
• osobom zatrudnionym na umowy cywilnoprawne.

Komu przysługuje kosiniakowe?

Zgodnie z art. 17c Ustawy o świadczeniach rodzinnych², wniosek o kosiniakowe mogą złożyć:

• matka lub ojciec;
• opiekun faktyczny dziecka (jeśli wystąpił do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
  • w przypadku objęcia opieką jednego dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia;
  • z kolei w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia.
• rodzina zastępcza (nie mówimy tutaj o rodzinie zastępczej zawodowej);
• osoba, która przysposobiła dziecko;
  • w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia;
  • natomiast w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia.

Kiedy kosiniakowe przysługuje ojcu?

Jak wspomniałam na początku artykułu, z tego kręgu nie są wykluczeni ojcowie, którzy również mogą starać się o kosiniakowe. Jednak muszą ku temu wystąpić poniższe okoliczności:

• skrócenie na wniosek matki dziecka okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres, co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka;

• śmierć matki dziecka;

• porzucenie dziecka przez matkę³.

Ile wynosi kosiniakowe?

Wysokość świadczenia na 2024 rok nie uległa podwyższeniu. Podobnie, jak w 2023 r. i latach poprzednich kosiniakowe wypłacane jest w wysokości 1000 złotych netto. Kwota ta nie jest uzależniona od kryterium dochodowego, nie jest też opodatkowana ani nie podlega innym obciążeniom.

I jeszcze jedno. Kosiniakowe nie przysługuje osobom, które otrzymują zasiłek macierzyński!

Przykład.

Kasia niedawno urodziła i otrzymuje na dziecko zasiłek macierzyński. Jej mąż właśnie stracił pracę i chce złożyć wniosek o kosiniakowe. Czy należy mu się w takiej sytuacji? Nie. W przypadku zbiegu uprawnień, gdy jedno z rodziców pobiera już zasiłek macierzyński, drugi rodzic automatycznie traci przywilej do uzyskania kosiniakowego. Zgodnie z przepisami – w związku z wychowaniem tego samego dziecka, zawsze przysługuje jedno świadczenie rodzicielskie!

1000 zł na dziecko – na jaki okres jest przyznawane?

• 52 tygodnie – w przypadku urodzenia jednego dziecka;
• 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
• 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
• 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
• 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej dzieci przy jednym porodzie⁴.

Świadczenie przysługuje od dnia porodu lub przysposobienia/objęcia opieki nad dzieckiem.

Czy kosiniakowe wlicza się do dochodu?

Nie. Omawiane dziś świadczenie nie jest zależne od kryterium dochodowego – czyli nie musisz okazywać zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach.

Inaczej jest, gdy będziesz chciał ubiegać się dodatkowo o inne świadczenia rodzinne jak np.:

• specjalny zasiłek opiekuńczy;

• świadczenie pielęgnacyjne;

• zasiłek dla opiekuna;

• dodatek do zasiłku rodzinnego (z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego).

W tych przypadkach kosiniakowe wlicza się do dochodu i musisz zdecydować się tylko na jedno z nich.

Czy kosiniakowe jest opodatkowane i oskładkowane?

Nie, nie podlega ono oskładkowaniu, a więc na konto bankowe rodzica trafia pełna kwota 1 tys. zł na rękę. Kosiniakowe nie podlega także opodatkowaniu, dzięki czemu nie odprowadza się od niego żadnych dodatkowych opłat.

Jak otrzymać kosiniakowe?

Do otrzymania świadczenia niezbędne jest wypełnienie odpowiedniego wniosku o tzw. ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego.

Sam wniosek możesz złożyć:

• w urzędzie gminy;
• w punkcie pomocy społecznej MOPS lub GOPS lub
• albo w Centrum Pomocy Rodzinie (MOPR).

Wniosek o kosiniakowe wypełnisz także online, korzystając z Profilu Zaufanego lub tzw. podpisu kwalifikowanego.

Kosiniakowe – jakie dokumenty?

• Dowód osobisty;
• Akt urodzenia dziecka;
• Inne dokumenty, które niezbędne są do ustalenia prawa do opieki nad dzieckiem (wymóg ten konieczny jest tylko w przypadku rodzin zastępczych oraz opiekunów faktycznych).

To tyle, jeśli chodzi o formalności. Nie musisz dostarczać żadnych innych oświadczeń, bo w przypadku ubiegania się o kosiniakowe nie liczy się Twój dochód.

Wniosek o kosiniakowe – jak złożyć?

Wniosek o przyznanie kosiniakowego posiada swoją oficjalną, urzędową nazwę: Wniosek o ustalenia prawa do świadczenia rodzicielskiego.

Składasz go w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia narodzin dziecka (lub jego przysposobienia).

Inaczej jest w sytuacji, gdy jesteś opiekunem faktycznym dziecka lub rodziną zastępczą (za wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej) – wtedy to wniosek o kosiniakowe składasz, od dnia objęcia opieką małoletniego.

Jeszcze dodam adnotację skierowaną do świeżo upieczonych ojców. W przypadku, gdy kosiniakowe przypadnie ojcu dzecka, to termin 3 miesięcy liczony jest od dnia skrócenia okresu pobierania tego świadczenia, śmierci matki dziecka albo porzucenia dziecka przez matkę.

A co, jeśli złożysz wniosek po terminie?

Jeśli wyślesz wniosek po terminie, ale nie dłuższym niż 52 tygodnie (w przypadku urodzenia jednego dziecka) i proporcjonalnie w przypadku urodzenia/przysposobienia więcej dzieci, to świadczenie będzie liczone od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do ZUS.

Jak wypełnić wniosek o kosiniakowe?

Przede wszystkim musisz uzupełnić go o swoje dane osobowe oraz informację nt. narodzonego dziecka/dzieci.

Do wniosku dołącz potrzebne dokumenty oraz podaj numer rachunku bankowego, na który ma wpływać świadczenie.

Kiedy wypłacane jest kosiniakowe?

Pewnie zastanawiasz się, ile czeka się na decyzję? To wszystko zależy od konkretnego organu. Zazwyczaj nie trwa to dłużej niż miesiąc, a najczęściej odpowiedź dostaniesz w ciągu kilku dni.

Sam harmonogram wypłat kosiniakowego zależy już od terminarza Twojego lokalnego ośrodka pomocy społecznej. Warto więc bezpośrednio kierować do niego zapytania.

Kiedy ubiegać się o kosiniakowe?

O przyznanie świadczenia warto zgłosić się w ciągu 3 miesięcy od urodzenia dziecka. Nie licz na to, że otrzymasz wyrównanie za poprzednie miesiące, gdy spóźnisz się z terminem w ramach przebywania na tzw. kosiniakowym urlopie macierzyńskim. Od ZUS dostaniesz tylko tę kwotę, zaczynając od miesiąca, w którym złożyłaś(eś) wniosek.

Kto nie otrzyma świadczenia?

• Gdy otrzymujesz jednocześnie zasiłek macierzyński;
• Gdy jeden z rodziców uzyskuje już zasiłek macierzyński (drugi rodzic nie będzie mógł skorzystać z kosiniakowego w tym samym czasie);
• Albo, gdy pobierasz świadczenie o podobnym charakterze za granicą.

Kosiniakowe a becikowe – różnice

Pokażę jeszcze krótkie porównanie – na pierwszy rzut oka, bardzo podobnych do siebie świadczeń. Bo, o ile becikowe i kosiniakowe wiele łączy, to różnią się od siebie całkiem wyraźnie.

Kosiniakowe a 500+ – czy można starać się w tym samym czasie?

Tak. Z finansowej pomocy rządu, w tym ze świadczenia Rodzina 500+ od lipca 2019 roku może korzystać każdy polski rodzic i to bez względu na uzyskiwane dochody. A jak już wiesz, samo kosiniakowe także przysługuje rodzicom niezależnie od osiąganego dochodu. Tak więc możemy otrzymywać zarówno 500 plus, jak i kosiniakowe w pełnej kwocie.

Kosiniakowe przez cały rok – podsumowanie

Kosiniakowe to specjalne świadczenie, które jest alternatywą dla zasiłku macierzyńskiego. Przysługuje każdemu, kto nie ma prawa do płatnego urlopu macierzyńskiego.

• Przyznawane jest w stałej kwocie 1000 zł netto miesięcznie. Za pierwszy miesiąc wypłacana jest suma wprost proporcjonalna do liczby dni, licząc od narodzin dziecka do końca miesiąca kalendarzowego;
• Nie podlega ani opodatkowaniu, ani oskładkowaniu. Pełna kwota 1000 zł netto miesięcznie wypłacana jest każdemu świeżo upieczonemu rodzicowi;
• Nie można pobierać jednocześnie kosiniakowego i zasiłku macierzyńskiego!;
• Aby otrzymać świadczenie, złóż wniosek stacjonarnie w lokalnym urzędzie gminy, miasta lub ośrodku pomocy społecznej. Ewentualnie online, poprzez Profil Zaufany;
• Z kosiniakowego nie musisz rozliczać się w zeznaniu rocznym! Natomiast, wlicza się ono do dochodu, gdy zechcesz wnioskować o inne świadczenia, np. świadczenie pielęgnacyjne, stypendium socjalne;
• Okres jego wypłaty zależy od liczby urodzenia dzieci podczas jednego porodu, np. w sytuacji ciąży pojedynczej udzielane jest na 52 tygodnie, a ciąży mnogiej na 65 tygodni.

FAQ: najczęściej zadawane pytania