Gwarancja bankowa – na czym polega i jak ją uzyskać?

Praktycznie co druga osoba w Polsce spłacała pod koniec czerwca 2018 roku zobowiązanie w postaci kredytu lub pożyczki na łączną kwotę 608 mld zł1. Taka struktura finansowa uwydatnia fakt, że ufamy bankom. Jak wzmocnić je jeszcze bardziej prowadząc własną działalność gospodarczą? W takich przypadkach “wyłania się” pojęcie gwarancji bankowej – czym jest i kiedy warto z niej skorzystać?

Gwarancja bankowa – co to jest?

Według ustawy Prawo bankowe z 29.08.1997 roku, pod pojęciem gwarancji bankowej kryje się jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, który po spełnieniu wszystkich warunków zapłaty przez kredytobiorcę (beneficjent gwarancji) wykona świadczenie pieniężne na jego poczet bezpośrednio bądź za pośrednictwem drugiego banku.

W praktyce oznacza to, że gdy dłużnik będzie miał problem z terminowym spłacaniem rat to instytucja przejmie na siebie uregulowanie świadczenia. Jednak, aby tak się stało, kredytobiorca musi uiścić prowizję na rzecz banku, by ten w razie kłopotów finansowych uregulował cały dług. Jej wysokość to zazwyczaj 0,5-1.5 proc. zaciągniętej sumy. Po za tym, udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowej następuje na piśmie pod rygorem nieważności2.

Gwarancja bankowa jest umową, w której gwarantem może zostać tylko i wyłącznie bank. Stąd też nazwa terminu. Z kolei beneficjentem może być praktycznie każdy – zarówno osoba fizyczna, jak i przedsiębiorca zajmujący się handlem krajowym i zagranicznym.

Gwarancja bankowa jako gwarant wzajemnego zaufania

Gwarancja bankowa wykorzystywana jest najczęściej w trakcie nawiązywania współpracy z nowym kontrahentem biznesowym. W ten sposób zabezpiecza różnego rodzaju wierzytelności o charakterze poważnych inwestycji, które wymagają dużego nakładu finansów. Do jej zalet możemy zaliczyć:

  • beneficjent gwarancji otrzymuje środki finansowe szybko i bez konieczności prowadzenia sporu sądowego,
  • stabilność finansowa banku gwarantuje dłużnikowi uzyskanie środków pieniężnych bez względu na jego kondycję finansową (w trakcie umowy sytuacja finansowa klienta może ulec zmianom),
  • dzięki gwarancji bankowej dłużnik zapewnia kredytodawcy lub drugiemu przedsiębiorcy, że jest w stanie spłacić kredyt bądź zapłacić za towar. Tym samym staje się bardziej wiarygodny w oczach partnera biznesowego. Przykładowo, zyska większe szanse na wygraną w przetargu bądź podpisze korzystny kontrakt biznesowy,
  • z pomocą gwaranta w postaci banku, płatnik podnosi swoją zdolność kredytową.

Przykłady zastosowania gwarancji bankowej

Żyjemy w bardzo dynamicznym społeczeństwie. Co rusz otrzymujemy sygnały na temat zachodzących zmian gospodarczych. Słyszymy o zwolnieniach, podnoszeniu się wskaźnika bezrobocia czy o zatorach płatniczych. Głośno jest również o upadłości konsumenckiej. W samym 2018 roku ogłosiło ją o 1/5 więcej przedsiębiorstw niż miało to miejsce w 2017 roku i trzykrotnie więcej niż w 2015 roku. Według badania BIK oraz BIG “InfoMonitor” ponad 6,5 tys. osób, które zbankrutowały w 2018 roku miało nieopłacone zobowiązania na łączną sumę 732 mln zł3.

Gwarancja zabezpieczenia posiada szeroki wachlarz zastosowań. Można ją wykorzystać nie tylko do regulowania kwoty za zakupione towary bądź zrealizowane usługi, ale dotyczy również transakcji finansowych, które zostaną wykonane dopiero w przyszłości. Mają zastosowanie także w sytuacji:

  • spłaty pożyczki/kredytu
  • zwrotu zaliczki
  • rękojmi
  • uregulowania kwoty za towary i usługi
  • spłaty rat leasingowych
  • skutecznego wykonania umowy lub kontraktu
  • zapłaty cła lub akcyzy
  • wypłaty loterii
  • tzw. dobrego wykonania, czyli zabezpieczenia wykonania roszczeń z tytułu gwarancji czy opłacenia kar umownych.

Rodzaje gwarancji bankowej

Gdy już wiemy, w jakich przypadkach stosuje się gwarancję bankową warto zatrzymać się nad jej poszczególnymi rodzajami. Biorąc pod uwagę formalności, jakie należy wykonać względem banku, wyróżniamy dwa rodzaje gwarancji:

– gwarancja bankowa warunkowa – bank wypłaca kredytobiorcy środki tylko wtedy, gdy ten spełni wszystkie warunki umowy. Dlatego wierzyciel sprawdza, czy roszczenie pieniężne faktycznie jest zasadne i beneficjent przedłożył wszystkie dokumenty, które mogą to potwierdzić,

– gwarancja bankowa bezwarunkowa – bank wypłaca kredytobiorcy całą kwotę nie sprawdzając zasadności takiej decyzji i nie wymagając złożenia żadnych dokumentów potwierdzających.

Co istotne, wszystkie zobowiązania gwarancyjne mają charakter warunkowy. Oznacza to, że wiążące je przepisy mogą, ale nie muszą zostać wykonane. Dlatego transfer płatniczy nastąpi jedynie wtedy, gdy beneficjent zgłosi się do banku z żądaniem zapłaty (nie zapewnia tego samo wystawienie gwarancji). Później gwarancja automatycznie wygasa.

Gwarancja bankowa ma określony czas trwania i wszelkie zawarte w niej prawa można wykonać tylko przed upływem określonego terminu.

Jak uzyskać gwarancję bankową?

Podobno “nie wszystko złoto, co się świeci”. I tak jest w przypadku gwarancji bankowej. Nie ma krystalicznie idealnego rozwiązania pozbawionego wad. Przy bliższym zapoznaniu się z produktem widzimy, że determinuje niemałe koszty. W przypadku tego typu zabezpieczenia często musimy liczyć się z:

  • dodatkową opłatą wynikającą z rozpatrzenia wniosku o udzielenie gwarancji lub przedłużenie jej terminu w wysokości ok. 150 zł,
  • ponadprogramowym kosztem za rozpatrzenie zlecenia udzielenia gwarancji, przedłużenia terminu lub podwyższenia kwoty, w wysokości ok. 200 zł,
  • zapłatą (500 zł lub więcej) za wystawienie promesy kredytowej w obrocie krajowym,
  • prowizją za przyznanie gwarancji, której wysokość uzależniona jest od umowy zawartej z bankiem. Najczęściej wynosi ona 1% sumy gwarancyjnej,

Aby upewnić się, że sama gwarancja jest rzeczywiście dobrym rozwiązaniem dla beneficjenta, bank prześwietli potencjalnego klienta pod kątem zdolności kredytowej. Konieczne będzie również spełnienie innych warunków, jak np. założenie konta bądź przedłożenie zabezpieczenia umowy, np. w postaci gotówki lub obciążenia hipoteką posiadanej nieruchomości. Po pozytywnym przejściu weryfikacji można podpisać gwarancję bankową wyłącznie w formie pisemnej. 

Czy wiesz, że wszelkie sposoby ustnego udzielenia gwarancji – w świetle prawa są nieważne?

Co powinna zawierać umowa gwarancyjna?

Treść gwarancji bankowej musi być przejrzysta i zrozumiała dla obu stron kontraktu. Tak, by żaden podpunkt nie budził wątpliwości, co do jej interpretacji. Dlatego musi uwzględniać:

  • typ gwarancji (warunkowa lub bezwarunkowa),
  • czas trwania umowy,
  • maksymalną kwotę, którą bank zobowiązuje się zapłacić dłużnikowi,
  • konkretną wierzytelność, która ma zostać objęta gwarancją
  • termin realizacji wypłaty gwarancji.

W jakich sytuacjach gwarancja bankowa wygasa?

Gwarancja bankowa zawsze ma charakter określony. Co oznacza, że jest aktualna tylko przez czas określony w umowie.  Jednak czasem zdarzają się sytuacje, w których może przestać obowiązywać wcześniej. Kiedy może to nastąpić?

  • Gdy zadłużenie względem beneficjenta gwarancji zostanie spłacone i poświadczone odpowiednim dokumentem,
  • W momencie, gdy płatnik dobrowolnie zrezygnuje z gwarancji bankowej, czyli zwyczajnie zwróci dokument lub pisemnie potwierdzi zwolnienie gwaranta z ciążących na nim zobowiązań,
  • Pojawią się inne sytuacje zawarte w umowie np. wyczerpanie ustalonej sumy do wypłaty dla beneficjenta.

Gwarancja de minimis a gwarancja bankowa

Pisząc o gwarancji bankowej warto wspomnieć o popularnej w ostatnich czasach gwarancji de minimis. Jej funkcjonowanie określa art. 34 Ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne z 8.05.1997 roku4. To nowa inicjatywa Banku Gospodarstwa Krajowego, która jest najszybszą i najprostszą formą pomocy publicznej na rozwój bieżącej działalności oraz utrzymania płynności finansowej. Zwykle występuje ona w postaci, np. ulg podatkowych bądź preferencyjnych warunków na jakich zostanie udzielone zobowiązanie.

Kredyt z gwarancją de minimis jest połączeniem dwóch produktów: pierwszego, który służy zabezpieczeniu kredytu oraz drugiego – pełniącego formę pomocy państwa. Limit takiego wsparcia dla jednego przedsiębiorcy wynosi 200 tys. euro na trzy lata. Z pomocy BGK nie może ponownie skorzystać mała lub średnia firma, która wyczerpała już limit takiego wsparcia. Co warto wiedzieć o tego typu gwarancji?

  • jest to forma zabezpieczenia spłaty kredytu obrotowego, który może zostać przeznaczony na dowolny cel, np. opłacenie faktur za nabyte produkty lub uregulowanie zobowiązań względem ZUS-u i urzędu skarbowego,
  • jej wysokość nie może przekroczyć 3,5 mln zł oraz 60 proc. kredytu,
  • maksymalnie udzielana jest na 27 miesięcy, a jej zabezpieczenie stanowi weksel własny in blanco kredytobiorcy,
  • umowę na udzielanie gwarancji de minimis posiadają, m.in. PKO BPING Bank Śląski oraz banki spółdzielcze: SGB Bank i Bank BPS.

Akredytywa a gwarancja bankowa

Przed wyborem gwarancji bankowej często pojawia się pojęcie akredytywy – co jest lepsze? Akredytywa to sposób płatności, który najczęściej używany jest w obrocie zagranicznym, rzadziej w obrocie krajowym. Działa na identycznych zasadach jak gwarancja bankowa. Polega na zobowiązaniu kredytodawcy do zapłaty określonej kwoty pieniężnej bądź zabezpieczenia zapłaty danej sumy dla beneficjenta. Z tym wyjątkiem, że ogranicza się do kontaktów na linii importer – eksporter. Ponadto, akredytywa jest produktem nieco droższym, ale za to bardziej dostępnym dla większej rzeszy klientów, którzy nie przechodzą tak zaawansowanego procesu weryfikacji zdolności kredytowej jak przy gwarancji bankowej.

Poręczenie bankowe a gwarancja bankowa

Wiele osób częstokroć utożsamiana te dwa pojęcia jako jeden i ten sam produkt finansowy. Rzeczywiście, zarówno w poręczeniu, jak i gwarancji dochodzi do zabezpieczenia beneficjenta na wypadek niewypłacalności. I na tym podobieństwa się kończą. Kluczową różnicą między nimi jest podmiot zabezpieczający. W gwarancji bankowej jest to bank, z kolei w poręczeniu jest to każda osoba fizyczna. Ponadto gwarancja bankowa:

  • jest odpłatna – poręczenie za to jest usługą całkowicie bezpłatną,
  • wykorzystywana jest przy inwestycjach opiewających na wysokie kwoty. Z kolei poręczenie może dotyczyć niewielkiego zobowiązania,
  • jest, tzw. czynnością abstrakcyjną co oznacza, że kwota gwarancji nie jest uzależniona od wysokości gwarantowanego zobowiązania. Natomiast poręczenie jest czynnością akcesoryjną zawsze ściśle związaną z wysokością zaciąganego długu5!

Gwarancja bankowa – brać czy nie brać?

Gwarancja bankowa to coraz chętniej wykorzystywany instrument finansowy – szczególnie wśród przedsiębiorców, którzy dążą do zabezpieczenia swoich interesów. Czasem można odnieść wrażenie, że produkt ten coraz bardziej wypiera inne sposoby ochrony działalności gospodarczej.

Po pierwsze, gwarantuje bezpieczeństwo wierzyciela na wypadek niewypłacalności dłużnika, po drugie – zwiększa wiarygodność beneficjenta w oczach kontrahenta. I po trzecie, nie wymaga angażowania własnych środków pieniężnych, dzięki czemu utrzymana zostaje płynność finansowa firmy. Dlatego taki sposób finansowania powinny mieć na uwadze małe i średnie przedsiębiorstwa, które myślą o niestandardowych rozwiązaniach i rozwoju własnej działalności.

Źródła:

1. https://media.bik.pl/informacje-prasowe/411182/kredytowy-portret-polakow-2018

2. https://www.arslege.pl/prawo-bankowe/k20/s2554/

3. https://media.bik.pl/informacje-prasowe/417694/ponad-6-5-tysiaca-osob-oglosilo-upadlosc-w-2018-r

4. https://www.arslege.pl/ustawa-o-poreczeniach-i-gwarancjach-udzielanych-przez-skarb-panstwa-oraz-niektore-osoby-prawne/k438/s4248/

5. https://www.arslege.pl/kodeks-cywilny/k9/s2044/

Jak podobała Ci się treść?
5 - ciekawa, 1 - nieciekawa
4.7/5 - (4 votes)
Komentarze (0)

Odpowiadasz na komentarz:

Komentarz zostanie opublikowany pod tą nazwą

Adres e-mail nie zostanie nigdzie opublikowany

Treści, które udostępniasz w serwisie są weryfikowane

Polecane artykuły

Zobacz wszystkie
Zobacz wszystkie