Największe giełdy na świecie

Rynek kapitałowy nie może być w pełni sprawny bez dobrze działającej giełdy. To właśnie tam przedsiębiorstwa mogą pozyskać kapitał na dalszy rozwój. Jest to także dobre miejsce na lokowanie nadwyżek kapitału. Jednak giełda niejedno ma imię. Są giełdy papierów wartościowych, gdzie handluje się akcjami i obligacjami, są także wyspecjalizowane giełdy instrumentów pochodnych czy nawet kryptowalut. W dzisiejszym artykule pokrótce przybliżę, czym są giełdy oraz jakie są największe giełdy na świecie.

Czym jest giełda?

W dużym skrócie jest to miejsce zorganizowanego obrotu, gdzie można handlować różnymi instrumentami finansowymi. Na giełdzie handluje się zarówno papierami wartościowymi (np. akcje, obligacje) jak i instrumentami pochodnymi (futures, opcje). Dzięki giełdom wiele przedsiębiorstw może pozyskać kapitał na dalszy rozwój. Mowa jest wtedy o emisji akcji.

Giełda teoretycznie umożliwia lepszą wycenę przedsiębiorstw, ponieważ tysiące inwestorów codziennie podejmują decyzje co do kupna i sprzedaży danego instrumentu. Nie ma jednej giełdy, która grupuje wszystkie akcje na świecie. Każdy bardziej rozwinięty kraj ma własną giełdę papierów wartościowych. Powoduje to także różnice w wycenach. Spółki notowane na rozwiniętych giełdach (np. amerykańskiej) mają z reguły wyższe wyceny niż spółki polskie czy brazylijskie. Mimo tego, że wiele krajów ma swoje giełdy, to większość obrotu odbywa się na największych parkietach.

Największa giełda papierów wartościowych to NYSE, czyli giełda nowojorska. Jednak jest jeszcze kilka podmiotów, gdzie notowane są ciekawe spółki, a rynek jest wystarczająco płynny. W dalszej części pokrótce opiszemy największe giełdy z USA, Azji oraz Europy.

Jak działa giełda? Zobacz

Największe giełdy w Ameryce Północnej

Cóż pod względem gospodarczym Ameryka Północna dzieli się na Stany Zjednoczone oraz całą resztę. Podobnie jest z rynkiem kapitałowym. Nie ma co się dziwić, ponieważ światowy rynek akcji jest zdominowany przez USA. Amerykański rynek akcji stanowił w 2022 roku około 60% kapitalizacji notowanych spółek z całego świata. 

CME Group

Jest to jedna z najważniejszych giełd instrumentów pochodnych na świecie. W skład spółki wchodzą giełda CME (Chicago Mercantile Exchange), CBoT (Chicago Board of Trade) oraz NYMEX (New York Mercantile Exchange). Oprócz tego spółka posiada mniejszościowy pakiet akcji w jednym z największych dostawców indeksów na świecie: S&P Dow Jones Indices (SPDJI).

CME Group jest największym operatorem giełd derywatów. Na giełdach należących do grupy można handlować kontraktami futures czy opcjami na takie aktywa jak: stopy procentowe, waluty, towary, indeksy czy kryptowaluty.

Warto zauważyć, że CME cały czas wychodzi do inwestorów mających mniejsze zasoby kapitałowe. Z tego powodu powstały instrumenty o standardzie micro. Są to kontrakty o 1/10 mniejsze od standardowych kontraktów e-mini. Przykładowo w kontrakcie e-mini na S&P wartość jednego punktu indeksu S&P 500 wynosi 50$. W przypadku kontraktów micro 1 punkt indeksu S&P 500 ma wartość 5$. Działają one trochę jak akcje ułamkowe.

Kapitalizacja spółki CME Group wynosi 73 mld$. W 2022 roku spółka osiągnęła przychody na poziomie 5 mld$ oraz wygenerowała 2,6 mld$ zysku netto.

Intercontinental Exchange

Intercontinantal Exchange jest jednym z komponentów indeksu S&P 500. Oprócz giełd instrumentów pochodnych takich jak Liffe, do spółki należy także najsłynniejsza giełda na świecie: New York Stock Exchange. ICE posiada także 6 domów clearingowych, które znajdują się m.in. w Stanach Zjednoczonych, Singapurze czy Holandii.

Spółka stale rozwija swoją działalność, co widać na wykresie poniżej. ICE systematycznie zwiększa skalę działania, co przekłada się na wzrost wskaźnika zysku na akcję, który w latach 2006 – 2022 rósł średniorocznie o 16%. Jest to bardzo wysoki wynik jak na działanie w tak wolnorosnącym rynku.

Kapitalizacja spółki wynosi 65,6 mld$. ICE w 2022 roku wygenerowało przychody na poziomie 9,6 mld$ oraz miało 1,4 mld$ zysku netto.

Nasdaq Inc.

Sformułowanie Nasdaq raczej kojarzy się ze spółkami technologicznymi. To właśnie do tego indeksu przypięta została łatka benchmarku dla amerykańskich spółek technologicznych. Wśród największych komponentów indeksu Nasdaq 100 można wymienić: Apple, Google, Amazon, Microsoft, Tesla czy NVIDIA. Jednak na giełdzie notowane są akcje Nasdaq Inc. To jej spółce poświęcę kilka słów.

Nasdaq Inc jest to amerykańska firma, która prowadzi swoją działalność w Stanach Zjednoczonych oraz Europie. W USA firma jest właścicielem platformy obrotu akcjami Nasdaq oraz posiada dwie mniejsze giełdy: Philadelphia Stock Exchange oraz Boston Stock Exchange. Oprócz tego w skład Nasdaq Inc. wchodzi jeszcze 7 mniejszych giełd europejskich, które są zgrupowane pod nazwą Nasdaq Nordic. Wcześniej Nasdaq Noridic był nazywany Nasdaq OMX Group i powstał w 2008 roku wraz z przejęciem giełdy OMX AB. Obecnie w skład Nasdaq Nordic wchodzą giełdy z Danii, Finlandii, Islandii, Estonii, Litwy, Łotwy, Szwecji.

Spółka powoli zwiększa skalę działania. Na przestrzeni lat 2018 – 2022 średnioroczne tempo wzrostu przychodów wynosi 8%. Jednocześnie w tym samym czasie spółce udało się poprawić marżę operacyjną o 4 punkty procentowe.

W Stanach Zjednoczonych działa także alternatywny system obrotu. Jest nim OTC Markets. OTC jest to miejsce, gdzie notowane są niektóre spółki zagraniczne oraz mniejsze spółki amerykańskie.

Największe giełdy w Europie

Mimo że Europa jest jednym z najważniejszych miejsc gospodarczych, to giełdy zajmują drugorzędną rolę na rynkach kapitałowych. Obecnie oczy inwestorów skupione są głównie na Stany Zjednoczone oraz Azję. Jednak wiele giełd w Europie może pochwalić się wysoką wartością kapitalizacji, obrotu oraz liczny spółek.

Do najważniejszych rynków w Europie należą:

• London Stock Exchange Group,
• Euronext,
• Deutsche Börse.

Co ciekawe, każda ze wspomnianych giełd jest notowana na którymś z europejskich rynków. Dzięki temu inwestor może nabyć udziały w tych giełdach i stać się ich akcjonariuszem. Poniżej krótko opiszemy poszczególne giełdy i ich modele biznesowe.

London Stock Exchange Group

Jest to firma, której kapitalizacja wynosi 45 mld funtów. Jak sama nazwa wskazuje, firma jest właścicielem jednej z najpłynniejszych i największych giełd w Europie. Jest nią LSE (London Stock Exchange). Londyńska giełda papierów wartościowych to dom dla takich spółek jak Unilever (właściciel m.in. marki Lipton), Diageo (właściciel m.in. marki Johnnie Walker), Burberry (właściciel luksusowej marki ubrań i galanterii skórzanej) czy Rio Tinto (jedna z największych firm wydobywczych na świecie).

LSEG posiada także platformę AIM, gdzie kapitał starają się pozyskać małe i średnie firmy. Oprócz tego firma jest właścicielem jednego z największych dostawców indeksów, jakim jest FTSE Russell. LSEG ma także udziały w Tradeweb, która jest platformą do handlu obligacjami. W ostatnim roku obrotowym, który kończył się w grudniu 2022, spółka wygenerowała przychody na poziomie 7,7 miliardów funtów. Zysk netto spółki wyniósł 1,3 mld GBP.

Euronext

Jest to paneuropejska giełda, która powstała w 2000 roku. Obecnie w skład Euronext wchodzą giełdy z Francji, Holandii, Belgii, Irlandii, Portugalii, Norwegii oraz Włoch. Wspomniana organizacja jest więc domem dla takich spółek jak LVMH (właściciel m.in. marki LV), Kering (właściciel m.in. Gucci czy Balenciaga) czy Ferrari. Oczywiście to nie jest pełna lista spółek, które znamy zarówno z półek sklepowych (np. Danone czy Heineken), jak i usług (m.in. w Amsterdamie jest notowany InPost czy właściciel Pyszne.pl).

Na wykresie poniżej widać strukturę przychodów Euronext. 58% przychodów pochodzi z działalności niezwiązanej z wielkością obrotu. Im większy jest udział tego typu przychodów, tym stabilniejsze są wyniki giełd. Widać także duży udział w przychodach post tradingu. Chodzi m.in. o działalność związaną z clearingiem czy rozliczaniem transakcji (np. w handlu kontraktami terminowymi czy opcjami).

Nadal jednak duża część przychodów zależy od obrotu na rynku akcji, instrumentów pochodnych obligacji czy ETF-ów. Zgodnie z danymi przygotowanymi przez spółkę prowizje z obrotu wynoszą 35% ogółu przychodów. W ostatnim roku obrotowym spółka wygenerowała ponad 1,4 mld € przychodów oraz miała około 440 mln € zysku netto. Jest więc to znacznie mniejsza giełda niż giełda londyńska.

Czym jest IPO? Jak zapisać się na giełdowy debiut spółki? Zobacz

Deutsche Börse

Niemcy mają największych gospodarek na świecie. Posiadają także bardzo rozwinięty rynek kapitałowy. Nie może dziwić zatem, że Deutsche Börse to jedna z najważniejszych giełd w Europie. Biorąc pod uwagę to, że na niemieckiej giełdzie dostępne do handlu są m.in. takie spółki jak Volkswagen, Siemens, BASF czy Adidas. Podobnie jak inne europejskie giełdy również niemiecki parkiet stara się zarówno działać na “naturalnym” rynku handlu i usług clearingowych, jak i zajmować się działalnością rozliczeniową i depozytową.

Warto dodać, że do niemieckiej giełdy należy także EEX (European Energy Exchange), która jest największym miejscem obrotu energią oraz prawami do emisji CO2. Deutsche Bank mocno wierzy także w działalność związaną z przetwarzaniem danych. W tym celu spółka przejęła SimCorp za 3,9 mld €. Do Deutsche Börse należy jeszcze dostawca indeksów STOXX. Jednak jego udziały rynkowe są znacznie mniejsze niż “Wielkiej Trójki” czyli S&P, FTSE Russell oraz MSCI.

Kapitalizacja spółki wynosi około 31 mld €. W 2022 roku spółka zaraportowała przychody na poziomie 5,2 mld € oraz wygenerowała około 1,5 mld € zysku netto.

Oczywiście jest wiele regionalnych giełd europejskich, które należą raczej do III Ligi giełd. Powodem jest niewielka płynność oraz brak ciekawych podmiotów notowanych na tych rynkach. Przykładem takich giełd jest GPW czy giełdy skandynawskie. Wyraźnie widać, że największe giełdy starają się rozwijać w kierunku przychodów powtarzalnych oraz stawiają mocno na rozwiązania technologiczne. Dzięki temu największe giełdy powiększają swoją przewagę nad mniejszymi, lokalnymi graczami.

Największe giełdy papierów wartościowych w Azji

Mimo tego, że rynek kapitałowy jest zdominowany przez kraje Zachodu, to następuje powolne przesuwanie się środka światowej gospodarki w kierunku Azji. Z tego powodu warto sprawdzić, jakie są najważniejsze giełdy w Azji. Oto największe giełdy papierów wartościowych w Azji pod względem wartości notowanych tam spółek (tak zwana kapitalizacja giełdy).

• Shanghai Stock Exchange – 7 357 mld $,
• Japan Exchange Group – 5 586 mld $,
• Shenzhen Stock Exchange – 4 935 mld $,
• Hong Kong Exchanges and Clearing – 4 567 mld $,
• National Stock Exchange of India – 3 230 mld $,

Shanghai Stock Exchange

Jest to największa giełda Azji oraz najważniejszy ośrodek obrotu papierami wartościowymi w Chinach Kontynentalnych. Do najważniejszych indeksów, które agregują zachowania kluczowych spółek z rynku chińskiego należą: SSE 50 oraz SSE Composite. W skład indeksu SSE 50 wchodzi m.in. Petro China (branża petrochemiczna), China Telecom (branża telekomunikacja) czy Ping An (ubezpieczyciel).

Warto pamiętać, że dostęp do spółek z tego rynku jest mocno ograniczony dla inwestorów zagranicznych. Co ciekawe początek giełdy w Szanghaju miał miejsce w 1842 roku jako efekt Traktatu z Nankingu. Jednak na skutek problemów politycznych, gospodarczych oraz wojny z Japonią nie mógł się należycie rozwinąć. Potem Komunistyczna Partia Chin zamknęła giełdy. Jej reaktywacja nastąpiła w 1990 roku.

Japan Exchange Group

Tokijska Giełda Papierów Wartościowych wchodzi w skład Japan Exchange Group. Warto zauważyć, że JPX jest notowany na giełdzie w Tokio. Kapitalizacja tej spółki wynosi 1 345 mld JPY, czyli około 9,2 mld $. Jest to więc znacznie mniejsza giełda niż europejscy czy amerykańscy konkurenci. Okres wielkiej popularności giełdy japońskiej przypadał na lata 1970 – 1990. Wtedy wraz z dynamicznym wzrostem gospodarki nastąpił napływ kapitału na giełdy w Tokio i Osace. Jednak dynamiczny wzrost został przerwany na skutek pęknięcia bańki spekulacyjnej na rynku nieruchomości, który miał miejsce na początku lat 90-tych.

Długi okres marazmu gospodarczego oraz delewarowanie gospodarki spowodowało, że giełda zachowywała się bardzo słabo. Świetnym podsumowaniem jest zachowywanie się indeksu Nikkei 225, który do dzisiaj nie może pobić nominalnych szczytów z ponad 30 lat.

Mimo takiego przygnębiającego wyniku indeksu, wiele japońskich spółek wciąż rozwija się dynamicznie i zwiększa przychody i zyski. Wśród nich są m.in. Sony, który jest jednym z najważniejszych graczy na rynku konsol. Warto zatem spojrzeć na spółki z Tokyo Stock Exchange.

National Stock Exchange

Warto spojrzeć na giełdę kolejnej potęgi gospodarczej, jaką są Indie. Jest to najludniejszy kraj na świecie, który jest pełen sprzeczności. Z jednej strony rozwijająca się klasa średnia oraz liczna grupa milionerów i miliarderów, z drugiej ogromna bieda i wciąż widoczny analfabetyzm na wsi. Nie oznacza to, że Hindusi są skazani na biedę “z natury”. Emigranci hinduscy w USA osiągają wyższe średnie zarobki niż średnia krajowa. Ostatnie lata to okres dynamicznego wzrostu indyjskiej gospodarki, to szansa również dla indyjskich spółek. Głównym indeksem dla indyjskiego rynku jest Nifty 50. Wśród komponentów tego indeksu można wymienić Reliance Industries, Genpact, Infosys czy Tata Motors.

Jak działają ETF’y? Zobacz

GPW – regionalna giełda czy banan?

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie przez wiele lat uchodziła za czołową giełdę Europy Środkowo – Wschodniej. Przed reformą OFE rywalizowała z giełdą wiedeńską o prymat w regionie. Po reformie OFE napływ kapitału na warszawską giełdę mocno osłabł. Nie pomogły także większe lub mniejsze afery związane z rynkiem kapitałowym. Świetnym przykładem może być Getback, który uchodził za firmę, która miała rzucić wyzwanie największym firmom w branży windykacyjnej. Skończyło się aferą i utratą przez inwestorów kilku miliardów złotych.

GPW ma szansę na stanie się regionalnym liderem, ale nie ma szans na stanie się czołową giełdą w Europie. Powodem jest wielkość gospodarki oraz atrakcyjność rynku. Nie jest przypadkiem to, że największe giełdy znajdują się albo w najlepiej rozwiniętych krajach, albo w krajach o dużych gospodarkach.

Powody są oczywiste. Firmy, które chcą pozyskać kapitał z giełdy, mają mocny home bias. Z tego powodu szukają inwestorów najczęściej na rodzimej giełdzie. Oczywiście zdarzają się wyjątki od tej reguły. Przykładowo InPost, mimo że jest polską firmą, to zadebiutował na giełdzie w Amsterdamie. Z kolei Spotify wybrało rynek amerykański jako miejsce przeprowadzenia IPO. Większość spółek woli jednak debiutować na rodzimym rynku. Zatem im większa i bardziej zaawansowana gospodarka, tym większa szansa na ciekawe debiuty, które przyciągną inwestorów.

Istotny jest także sposób finansowania inwestycji w gospodarce. W Europie w finansowaniu inwestycji dominują banki. Giełda jest pobocznym źródłem pozyskiwania kapitału. Zupełnie inaczej jest w Stanach Zjednoczonych, gdzie sposobów na finansowanie przedsięwzięć jest bardzo dużo. Przed rozwinięciem rynku Private Equity to giełda była głównym miejscem, gdzie przedsiębiorstwa szukały kapitału.

Polska gospodarka jest stosunkowo mała na tle świata, zatem i głębokość rynku kapitałowego pozostawia wiele do życzenia. W efekcie GPW jest bardzo regionalnym rynkiem, który ma problem ze zwiększaniem skali działania. Trudno warszawskiej giełdzie przyciągnąć duże polskie firmy. Przecież Maspex jest jedną z największych firm działających w branży FMCG w Europie Środkowo – Wschodniej. Problemem jest jednak to, że firmy często nie są w stanie pozyskać kapitału po korzystnej dla nich cenie. Świetnym przykładem jest Dr Irena Eris, której nie udało się przeprowadzić IPO z powodu braku zainteresowania. Wynika to po części z tego, że ludzie z nadwyżkami finansowymi lubią inwestować w nieruchomości. W efekcie kapitał nie trafia na giełdę papierów wartościowych, ale na rynek mieszkaniowy. Brak atrakcyjności rynku powoduje, że liczba spółek notowanych na GPW jest obecnie niższa niż jeszcze w 2015 roku.

GPW często jest określane “bananem”. Powodem jest pojawianie się dziwnych reakcji kursów poszczególnych akcji. Czasem kurs akcji na kilka dni przed pojawieniem się pozytywnej informacji zyskuje na wartości. Takie sytuacje część osób określa jako “ESPI Premium”. Innym powodem, który zniechęca do inwestowania na GPW, są słabe relacje inwestorskie. Wiele firm przestaje się interesować akcjonariuszami mniejszościowymi po przeprowadzeniu emisji akcji.

Nie zachęca także płynność. Na wielu ciekawych spółkach dzienny obrót akcjami jest bardzo niski. Czasami na niektórych spółkach obrót nie przekracza 10 000 zł. Powoduje to, że dla osób posiadających duży kapitał część spółek jest nieinwestowalnych. Spowodowane jest to tym, że wychodzenie z takiej pozycji zajmowałoby naprawdę dużo czasu.

Największe giełdy kryptowalut

Porozmawiajmy sobie jeszcze o giełdach kryptowalut. Kryptowaluty początkowo były ignorowane, potem wyśmiewane, by następnie stać się kolejną klasą aktywów. Nie wiadomo czy czas będzie łaskawy dla wielu kryptowalut, jednak warto sprawdzić, gdzie można w łatwy sposób handlować tym aktywem. Najwygodniej jest to zrobić za pomocą giełdy kryptowalut. Część z nich jest regulowana przez odpowiednie organy nadzorcze. Warto pamiętać, że wiele giełd kryptowalut zbankrutowało w ostatnich latach. Świadczy to o tym, że ten rynek dopiero się “cywilizuje“.

O tym, że warto prześwietlić działalność miejsc obrotu kryptowalutami, przekonali się użytkownicy giełdy FTX. The US Commodities Futures Trading Commission oszacowała straty klientów na około 8 mld $. Powoli następuje odzyskiwanie środków przez klientów, jednak jest to bardzo żmudny proces. Po prostu giełdy kryptowalut nie mają rozbudowanej infrastruktury chroniącej interes uczestników. Podczas handlowania papierami wartościowymi działa Depozyt Papierów Wartościowych, który pozwala na zachowanie środków klienta nawet w sytuacji, kiedy bankrutuje dom maklerski. Podobnie Izba Rozliczeniowa czuwa nad rozliczaniem kontraktów terminowych i opcji. W giełdach kryptowalut nie ma aż takiego nadzoru. Ma to swoje plusy (elastyczność) jak i wady (większe ryzyko straty w wyniku oszustwa).

Największymi giełdami kryptowalut są:

• Binance,
• Coinbase,
• Kraken.

Binance

Binance jest to największa giełda kryptowalut na świecie. Pierwotnie została założona w Chinach, jednak na skutek regulowania tej działalności przeniosła się na Kajmany. Przeciwko firmie toczyły się śledztwa z powodu podejrzeń o praniu pieniędzy. W śledztwo zaangażowane był amerykański Departament Sprawiedliwości (DoJ). Z kolei regulator FCA zakazał w 2021 roku tej spółce działalności w Wielkiej Brytanii. Mimo tego wciąż jest to najpopularniejsza platforma do obrotu kryptowalutami. Np. 6 września obrót na tej giełdzie przekroczył 4,8 mld $. Dla porównania drugie Coinbase miało tego samego dnia obrót na poziomie 520 mln $.

Dowiedz się czegoś więcej o tej giełdzie: Binance — opinie klientów i recenzja

Coinbase

Jest to największa amerykańska giełda kryptowalut. Jest także notowana na giełdzie papierów wartościowych. Dzięki temu można przeczytać raporty finansowe i posłuchać konferencji wynikowych. Jest to kopalnia wiedzy na temat samego świata krypto. Z usług Coinbase korzystają zarówno klienci indywidualni jak i instytucjonalni (jest ich ponad 7 000). Obecnie kapitalizacja tej spółki wynosi 18 mld $. Spółka w 2022 roku wygenerowała 3,2 mld $ oraz osiągnęła wynik netto na poziomie -2,6 mld $.

Kraken

Jest to nieco mniejszy gracz w porównaniu do Binance czy Coinbase. Np. 6 września obrót na tej platformie nie przekroczył 450 mln $. Kraken został założony w 2011 roku i szybko dołączył do największych giełd kryptowalut na świecie. Spółka została ukarana w 2023 roku przez SEC (odpowiednik polskiej Komisji Nadzoru Finansowego) karą 30 mln $ za nielegalną sprzedaż papierów wartościowych.

Jak inwestować w kryptowaluty? Zobacz

Podsumowanie

W dzisiejszym artykule przedstawiłem informacje o kluczowych giełdach na świecie. Jednak istnieje wiele istotnych rynków obrotu, które nie zostały opisane w tym artykule. Można tutaj wymienić giełdę w Singapurze czy Hong Kong Stock Exchange.