Zdarzają się sytuacje i okoliczności, w których konsument lub osoba prowadząca przedsiębiorstwo nie może reprezentować samego siebie (np. w sprawach urzędowych). Wówczas godnym uwagi rozwiązaniem może okazać się udzielenie pełnomocnictwa. Sprawdziłam, czym różnią się od siebie pełnomocnictwo ogólne, pełnomocnictwo rodzajowe i pełnomocnictwo notarialne.
- Pełnomocnictwo jako wyręczenie
- Czym jest pełnomocnictwo i jaka jest dla tego podstawa prawna?
- Kto może zostać pełnomocnikiem?
- Jakie rodzaje pełnomocnictwa wyróżniamy?
- Czym jest pełnomocnictwo ogólne? Charakterystyka i wzór
- Czym jest pełnomocnictwo rodzajowe? Charakterystyka i wzór
- Czym jest pełnomocnictwo notarialne? Charakterystyka i wzór
Każdemu z nas może przytrafić konieczność wizyty w urzędzie, banku lub innych miejscach, gdzie dokonywane są tzw. oficjalne czynności. Najczęściej dotyczą one podpisania umowy, pokwitowania odbioru ważnego dokumentu lub dokonania innych, ważnych i wiążących czynności. Zdawać się może, że osoba fizyczna lub przedsiębiorca musi dokonać tego osobiście. Nie zawsze jest to jednak możliwe, np. z powodu wydarzeń losowych, natłoku obowiązków, czy kłopotów ze zdrowiem.
Pełnomocnictwo jako wyręczenie
Na szczęście, w takich sytuacjach prawo daje możliwość skorzystania z tzw. pełnomocnictwa. To wartościowe rozwiązanie dla osób, które mogą skorzystać z pomocy osób, które darzą zaufaniem. Za pomocą prostej czynności prawnej mogą one stać się pośrednikami i wyręczyć konsumenta lub przedsiębiorcę przy dokonywaniu różnego rodzaju formalności. Nim jednak skorzysta się z takiego rozwiązania, warto poznać to, co o pełnomocnictwie mówi polskie prawo.
Co więcej, wyróżnić można też różne rodzaje pełnomocnictwa. W zależności od okoliczności i indywidualnego przypadku, konkretny rodzaj pełnomocnictwa może okazać się lepiej lub gorzej dopasowany do danej sytuacji. W dzisiejszym poradniku przedstawiamy nie tylko najważniejsze informacje na temat pełnomocnictwa, ale i charakteryzujemy wzory pism, jakie są wymagane przy dopełnianiu formalności z nim związanym.
Czym jest pełnomocnictwo i jaka jest dla tego podstawa prawna?
Zgodnie z zapisami Kodeksu cywilnego1 , pod pojęciem pełnomocnictwa kryje się upoważnienie w świetle prawa osoby trzeciej do reprezentowania jej interesów w konkretnej sytuacji. Jest to upoważnienie dokonywane za pomocą oświadczenia woli. Dzięki temu, osoba stająca się pełnomocnikiem może wykonywać określone czynności prawne, jak np. podpisywanie określonych dokumentów. Każdy, kto zostaje pisemnie upoważniony przez zainteresowanego do wykonywania określonych czynności, jest w świetle prawa osobą reprezentującą jego interesy i zastępującą go w określonych działaniach.
W pełnomocnictwie należy umieścić dane osobowe obu stron i przedmiot pełnomocnictwa. Pozwala to w czytelny i niepodważalny sposób określić jasno kompetencje pełnomocnika, zakres jego działań i sposób, w jaki ma reprezentować interesy udzielającego pełnomocnictwa. Pamiętając o dacie i miejscu sporządzenia dokumentu, a także podpisach obu stron, uzyskuje się dokument zabezpieczający interesy obu stron. Co więcej – pełnomocnictwo może też zostać sporządzone przez notariusza. Warto wiedzieć, że pełnomocnictwo notarialne może pozwolić uniknąć wątpliwości na temat ważności dokumentu podczas np. wizyty w urzędzie.
Ważność umowy i to, czy została ona naruszona, ocenia tylko osoba udzielająca pełnomocnictwa i to od jej głosu jest to uzależnione2 . Pamiętajmy – pełnomocnictwo to nie umowa!
Kto może zostać pełnomocnikiem?
Kodeks cywilny zakłada bardzo swobodne kryteria, jakie należy spełnić, by stać się czymś pełnomocnikiem. Zgodnie z art. 1003 , taką funkcję może objąć już osoba mająca jedynie część czynności prawnych (np. pow. 13. roku życia). Na pełnomocnika można wyznaczyć osoby w różnym wieku, niezależnie m.in. od ich stanu majątkowego, wykształcenia, stopnia pokrewieństwa, znajomości lub powinowactwa itd.
Jakie rodzaje pełnomocnictwa wyróżniamy?
W zależności od okoliczności, charakteru czynności, do jakich wykonania chcemy kogoś upełnomocnić i innych czynników, zastosowanie mogą znaleźć różne odmiany pełnomocnictwa. Rodzaj pełnomocnictwa jest też zazwyczaj zróżnicowany pod kątem zakresu kompetencji pełnomocnika. Z tego względu warto wiedzieć, w jaki sposób dzielą się poszczególne pełnomocnictwa i które z nich będzie optymalne w określonych okolicznościach. Wyróżniamy 3 rodzaje pełnomocnictwa: ogólne, rodzajowe oraz notarialne.
Czym jest pełnomocnictwo ogólne? Charakterystyka i wzór
Pierwsza odmiana pełnomocnictwa, jak sama nazwa wskazuje, dotyczy najbardziej ogólnych sytuacji, bez szczególnej, doprecyzowanej charakterystyki. Pełnomocnictwo ogólne dobrze sprawdza się w sytuacjach związanych zarówno z relacjami osób fizycznych, jak i przedsiębiorców. Wobec tych pierwszych, pełnomocnictwo ogólne sprawdza się, gdy np. ktoś chce poprosić swojego przyjaciela o odebranie w jego imieniu listu poleconego z poczty. Ponadto, także w przypadku potrzeby wyręczenia nas podczas wizyt w placówkach służby zdrowia, oddziałach ZUS, organach samorządowych itd.
W przypadku sektora przedsiębiorstw, pełnomocnictwo ogólne sprawdza się, gdy np. przedsiębiorca potrzebuje osoby, która będzie go reprezentować przy odbieraniu lub podpisywaniu pism urzędowych. Ponadto, ten rodzaj pełnomocnictwa jest też przewidziany w okolicznościach stawiania się w czyimś imieniu w urzędach, organach władzy publicznej, organach administracyjnych czy w sądach. Pełnomocnictwo ogólne sprawdza się ponadto także wtedy, gdy wyznaczona osoba ma reprezentować kogoś w relacjach z innymi podmiotami gospodarczymi, osobami fizycznymi itp.
To, co stanowi ważny element charakterystyki pełnomocnictwa ogólnego, to konieczność sporządzenia zawartych ustaleń na piśmie. Jest to konieczne, gdyż niedopełnienie tego obowiązku stawia ustalenia obu stron jako nieważne, niewiążące i nieobowiązujące. Z tego względu, chcąc zawrzeć pełnomocnictwo ogólne, warto zaoszczędzić czas korzystając z przygotowanego przez nas gotowego wzoru dokumentu. Co prawda nie ma odgórnie narzuconego wzoru, jednak nasze pismo zawiera wszelkie niezbędne, poniższe informacje.
- Imię i nazwisko udzielającego pełnomocnictwa, a także pełnomocnika.
- Numery PESEL obu stron.
- Numery i serie dokumentów tożsamości, np. dowodów osobistych.
Czym jest pełnomocnictwo rodzajowe? Charakterystyka i wzór
Kolejną odmianą pełnomocnictwa jest pełnomocnictwo rodzajowe. Polega ono na upoważnieniu danej osoby trzeciej do pełnienia czynności zdefiniowanych precyzyjniej niż w przypadku pełnomocnictwa ogólnego. Artykuł 98 Kodeksu cywilnego4 określa to jako „czynności wykraczające poza zakres zwykłego zarządu”. Innymi słowy, pełnomocnictwo rodzajowe może być odpowiednim rozwiązaniem w sytuacji, gdy chce się kogoś upoważnić do np. odebrania pieniędzy jednorazowo lub regularnie lub podpisania umowy wynajmu mieszkania.
Pełnomocnictwo rodzajowe może znaleźć powszechne zastosowanie także w przypadku przedsiębiorców. Jako przykład warto tu przytoczyć sytuację, w których chce się dokonać zmian w strukturze własności spółki. Pełnomocnictwo rodzajowe może się zatem przydać podczas delegowania kogoś do dopełnienia formalności przy sprzedaży spółki lub części akcji. Ta forma reprezentowania interesów przedsiębiorcy będzie też dobra przy wzięciu udziału w przetargu lub licytacji. Może też się okazać nieoceniona przy bardziej prozaicznych czynnościach, jak np. przedłużeniu umowy najmu lokalu biurowego lub zawieranie umów z nowymi pracownikami.
Podobnie jak w przypadku innych odmian pełnomocnictwa, ustalenia powinny zostać zawarte na piśmie. Zabezpiecza to interesy obu stron, określa też w jasny sposób kompetencje powierzane trzeciej osobie. Jest to szczególnie ważne w kontekście pełnomocnictwa rodzajowego, które skupia się na poleceniu komuś wykonania precyzyjniej, niż w pełnomocnictwie ogólnym, zdefiniowanych czynności. Pismo, którego wzór znajduje się poniżej powinno zawierać zatem następujące informacje:
- Imię i nazwisko udzielającego pełnomocnictwa, a także pełnomocnika.
- Numery PESEL obu stron umowy.
- Numery i serie dokumentów tożsamości, np. dowodów osobistych.
- Określenie kompetencji, jakie będzie mieć pełnomocnik.
Czym jest pełnomocnictwo notarialne? Charakterystyka i wzór
Ostatnim rodzajem pełnomocnictwa jest tzw. pełnomocnictwo notarialne, zwane też szczególnym. Stosuje się je w sytuacjach dotyczących pojedynczej, jednorazowej i jasno określonej czynności. Pełnomocnictwo notarialne może być zatem stosowane w przypadku chęci oddelegowania osoby trzeciej do np. dopełnienia formalności przy sprzedaży samochodu lub nieruchomości, nie wykraczając poza te czynności.
Co więcej, pełnomocnictwo notarialne jest też optymalnym trybem podczas innych czynności związanych ze statusem prawnym nieruchomości. Można tu wymienić np. dział spadku, którego jest ona częścią, a także zniesienie prawa własności, nabycie prawa użytkowania wieczystego itd. Pełnomocnictwo szczególne sprawdza się zatem dobrze w przypadku działań związanych ze zmianami w strukturze własności cennego mienia.
Warto pamiętać, że – jak wskazuje sama nazwa – pełnomocnictwo notarialne powinno zostać przygotowanie przez notariusza. Dotyczy ono bowiem ważnych czynności prawnych, które dotyczą rozporządzania wartościowym mieniem. Co więcej, pismo zawierające ustalenia pełnomocnictwa notarialnego powinno zawierać jasno sprecyzowane informacje na temat czynności, jaką wykonać ma w imieniu udzielającego pełnomocnictwa osoba trzecia. Oto najważniejsze z nich.
- Imię i nazwisko udzielającego pełnomocnictwa, a także pełnomocnika.
- Numery PESEL obu stron umowy.
- Numery i serie dokumentów tożsamości, np. dowodów osobistych.
- Jasne sprecyzowanie czynności, jaką wykonać ma w naszym imieniu pełnomocnik.
Ile kosztuje udzielenie pełnomocnictwa notarialnego?
Pełnomocnictwo notarialne (szczegółowe) zawsze musi zostać sporządzone w kancelarii notarialnej. Co za tym idzie, wiąże się to z dodatkowymi kosztami, które musi ponieść strona, z której inicjatywy zawierane są ustalenia. Opłaty te prezentują się następująco.
- Za sporządzenie pełnomocnictwa do dokonania jednej czynności ponosi się koszt 30 zł i 23% podatku VAT.
- Jeżeli pełnomocnictwo dotyczy więcej niż jednej czynności, to opłata dla kancelarii notarialnej wynosi 100 złotych i 23% podatku VAT.
Ponadto, od każdej strony pełnomocnictwa notariusz pobiera 6 złotych + 23% podatku VAT prowizji.
Kiedy pełnomocnictwo traci ważność?
Warto wiedzieć, że zgodnie z art. 101 Kodeksu cywilnego5 , osoba udzielająca pełnomocnictwa (czyli mocodawca), ma prawo w każdej chwili je odwołać. Wyjątkiem są tutaj sytuacje, w których mocodawca dobrowolnie ustalił wcześniej, że zrzeka się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Ponadto, pełnomocnictwo traci ważność w momencie śmierci któreś ze stron ustaleń. Dzieje się tak, jeśli znów – inaczej nie ustalono przy zawieraniu pełnomocnictwa, zastrzegając, że będzie ono ważne także po śmierci dowolnej ze stron.
Warto dodać, że po wygaśnięciu pełnomocnictwa, osoba pełniąca funkcję pełnomocnika ma obowiązek zwrócić mocodawcy wszystkie dokumenty będące przedmiotem pełnomocnictwa. Może też dostarczyć mu odpis dokumentu lub dokumentów, zaznaczając, że pełnomocnictwo wygasło. Kwestię tę reguluje art. 102 Kodeksu cywilnego6 .
Pliki do pobrania
Wzór wniosku jest dostępny do pobrania bezpłatnie, w wersji edytowalnej w formacie DOC oraz pliku do druku (PDF):
Źródła:
1. https://www.arslege.pl/kodeks-cywilny/k9/s1955/
2. https://www.arslege.pl/kodeks-cywilny/k9/s1955/
3. https://www.lexlege.pl/kc/art-100/
4. https://www.arslege.pl/pelnomocnictwa-rodzaje/k9/a1105/
5. https://www.lexlege.pl/kc/art-101/
6. https://www.lexlege.pl/kc/art-102/
Tadeusz
26.02.2020, 18:06
Mam pytanie,jeśli jest egzekucja komornicza a partner chce mi notarialne dać pełnomocnictwo do zakupu domu i podpisanie umowy kredytowej na dom. Czy z jego majątku nie pociągnie komornik?