Podatek od darowizny – ile wynosi?

Dziedziczenie spadkowe czy darowizna to najczęściej spotykane formy przekazania mieszkania, pieniędzy lub innych wartościowych przedmiotów dla następnego pokolenia. W niektórych przypadkach może na nas spoczywać obowiązek podatkowy, czyli rozliczenie podatku do urzędu skarbowego. Ile wynosi podatek od darowizny i czy możemy być z niego zwolnieni?

Chrzest, imieniny, pierwsza komunia święta, bierzmowanie, ślub… Okazji jest wiele, by móc wręczać prezenty najbliższym naszym sercom osobom. A to i tak jedynie wierzchołek przykładów sytuacji, w których otrzymujemy coś, co zwiększa nasz majątek, stan posiadania lub zwyczajnie – stan konta.

Oprócz słów „prezent” lub „upominek” istnieje zarazem – bardziej formalne wyrażenie. Dobrze wpisuje się ono w temat, który poruszany jest w dzisiejszym tekście. Jest to darowizna, która w przeciwieństwie do wcześniej wymienionych terminów – precyzyjne określa zasady wręczania i otrzymywania cennych przedmiotów.

Polecane artykuły

Zobacz wszystkie
Zobacz wszystkie

Czym jest darowizna?

Pod pojęciem darowizny kryje się określony rodzaj tzw. umowy nazwanej. Jest ona zawierana między darczyńcą i obdarowanym. Polega ona na przekazaniu korzyści majątkowej przez darczyńcę oświadczenia na rzecz obdarowanego. Odbywa się to nieodpłatnie, jest dobrowolne i w praktyce – przynosi wartość dodaną jedynie obdarowanemu. Umowa darowizny może zostać zawarta zarówno między członkami rodziny, jak i osobami wobec siebie niespokrewnionymi.

Darowizną może być dowolny rodzaj mienia, m.in.:

  • pieniądze,
  • przedmioty,
  • nieruchomości, ale nie tylko.

W ramach darowizny możemy przekazać także prawo, np. prawo użytkowania wieczystego, prawo własnościowe. Innym przykładem jest umorzenie zobowiązań (np. gdy udzielamy komuś pożyczki prywatnej i po pewnym czasie zwalniamy pożyczkobiorcę od spłaty długu).

podatek od darowizny

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Takie oświadczenie powinno zostać złożone w formie aktu notarialnego (art. 888 Kodeksu cywilnego).1

Podatek od darowizny – co to jest?

Podatek od darowizn reguluje Ustawa o podatku od spadków i darowizn z 28 lipca 1983 roku2. Dlatego, jeśli wyrazimy zgodę na przyjęcie darowizny i jej umowa dojdzie do skutku, na naszych barkach spoczywa obowiązek, by zapłacić podatek od darowizny.

Jednocześnie w prawie nie występuje żadne rozróżnienie, np. na podatek od darowizny pieniężnej czy podatek od darowizny nieruchomości. W jednym i drugim przypadku stosuje się po prostu – podatek od darowizny.

Wysokość podatku, jaka musi trafić do urzędu skarbowego, lub czy w ogóle jest on konieczny, zależy przede wszystkim od tego, kto wręczył nam darowiznę. Duże znaczenie odgrywa tutaj stopień pokrewieństwa między obdarowanym a darczyńcą.

Kto musi zapłacić podatek od darowizny? Tabela

Wyróżniamy następujące grupy podatkowe:

  • grupa pierwsza – do I grupy podatkowej zaliczają się: małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzeństwo, zięć, synowa, ojczym, macocha, teściowie.
  • W ramach powyższej grupy wyróżniamy też grupę zerową. Należą do niej: rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, małżonek, syn, córka, wnuki, prawnuki, ojczym/macocha. Darowizna od osób z grupy zerowej jest całkowicie zwolniona z podatku, niezależnie od wartości mienia.
  • grupa druga – do II grupy podatkowej zaliczają się zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, małżonkowie rodzeństwa, małżonkowie pasierbów, zstępni pasierbów, rodzeństwo małżonków, małżonkowie zstępnych i małżonkowie rodzeństwa małżonków.
  • grupa trzecia – ta grupa podatkowa wyróżnia się najmniej ścisłymi kryteriami. Do III grupy podatkowej zaliczają się wszystkie pozostałe osoby, które nie są połączone rodzinnymi więzami lub powyższymi przykładami pokrewieństwa.
Grupa podatkowaKto należy?Kwota wolna od podatku
Grupa Imałżonek, zstępni (syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie9637 zł
Grupa IIzstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych7276 zł
Grupa IIIpozostałe osoby nie zaliczone do powyższych grup4902 zł
Tabela przedstawia poszczególne grupy podatkowe objęte kwotą wolną od podatku

Ile wynosi podatek od darowizny w 2022?

W zależności więc od przynależności do konkretnej grupy, wysokość podatku waha się od 3 proc. do 20 proc. Trudno zatem stwierdzić, ile wyniesie nas podatek od darowizny na kwotę 150 tys. zł, nie wiedząc dokładnie, kim dla siebie były osoby spisujące umowę.

Sam podatek od darowizny oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania, czyli od wartości darowizny wykraczającej ponad kwotę wolną od podatku.

  • 9 637 zł – dla I grupy podatkowej,
  • 7 276 zł – dla II grupy podatkowej oraz
  • 4 902 zł – dla III grupy podatkowej.

Jak widać, im mniej nas łączy z darczyńcą lub jeśli w ogóle nie mamy z nim nic wspólnego, tym kwota wolna od podatku jest mniejsza i jednocześnie – większy jest podatek. Im bliższa to osoba, tym prawo jest dla nas łaskawsze.

Jak obliczyć podatek od darowizny? I grupa podatkowa

Jeśli chcemy poznać wysokość podatku od darowizny, spójrzmy, jak to wygląda w praktyce. Dokładne informacje na ten temat odnajdziemy też w ustawie od spadków i darowizn.

Dla I grupy podatkowej:

  • gdy wartość darowizny wynosi od 9 637 zł do 10 278 zł, podatek wynosi 3 proc.
  • w przypadku darowizny, od 10 279 zł do 20 556 zł, podatek wynosi 308,30 zł. Doliczane jest jeszcze 5% nadwyżki od kwoty ponad 10 278 zł.
  • z kolei w ramach darowizny o wartości od 20 557 zł i mniejszej niż 29 999 zł, odprowadzimy podatek w kwocie 822,20 zł. Podobnie jak wyżej, zapłacimy dodatkowo 7% nadwyżki od 20 557 zł.
  • gdy przedmiot tyczy się umowy darowizny, przekraczającej 30 000 zł, kwota, jaką zwrócimy do urzędu skarbowego obliczana jest na podstawie specjalnego wzoru

Do kwoty 822,20 zł doliczane jest 7% z różnicy 30 000 i 20 556. Czyli jeśli np. w ramach darowizny otrzymaliśmy samochód o wartości 30 tys. zł, oddamy od tego podatek wynoszący: 822,20 złotych + (30 000 – 20 556) x 7% = 822,20 zł + 661,08 zł = 1483,28 zł.

Jak prezentuje się wysokość podatku w innych grupach podatkowych?

II grupa podatkowa

  • Od kwoty 10 278 zł, podatek wynosi 7%.
  • Jeśli mowa o darowiznach o wartości od 10 279 zł do 20 556 zł, kwota podatku równa się 719,50 zł. Tutaj konieczna będzie też opłata 9% od nadwyżki powyżej kwoty 10 278 zł.
  • Darowizna między progiem 20 557 zł a 29 999 zł, to kwota podatku równa 1644,50 zł. Dodatkowo naliczane jest 12% od nadwyżki względem kwoty 20 556 zł.
  • W przypadku, gdy darowizna przekracza swoją wartością 30 000 zł, to podatek wynosi 1644 zł. Dodatkowo doliczane jest do tego 12% z różnicy 30 000 i 20 556 zł.

Jeśli na mocy umowy darowizny otrzymałeś np.od szwagra sprzęt fotograficzny o wartości 30 tys. zł, to sam podatek obliczymy w następujący sposób.

1644 zł + (30 000 – 2556) x 12% = 1644 + 1133,28 = 2777,28 zł.

III grupa podatkowa

  • Fakt otrzymania darowizny większej niż 4902 zł i mniejszej niż 10 278 zł, to podatek w wysokości 12%.
  • Od kwoty 10 279 zł do 20 556 zł, należny podatek wynosi 1233,40 zł. Dodatkowo doliczane jest 16% od nadwyżki względem 10 278 zł.
  • Od kwoty 20 557 zł do 29 999 zł, podatek równa się 2877,90 zł. Dolicza się także 20% od nadwyżki względem kwoty 20 556 zł.
  • Jeżeli darowizna warta jest więcej niż 30 000 zł, podatek podobnie jak w przypadku dwóch wcześniejszych grup podatkowych, obliczany jest za pomocą wzoru. Do kwoty równej 2877,90 zł doliczane jest 20% z różnicy 30 000 zł i 20 556 zł.

Przykładowo, jeżeli podarowany przez przyjaciela motocykl ma wartość 30 000 zł, to podatek obliczymy, jak poniżej.

2877,90 + (30 000 – 20 556) x 20% = 2877,90 + 1888,80 = 4766,70 złotych.

To, jak wysoki zapłacimy podatek, możemy łatwo obliczyć za pomocą specjalnego kalkulatora od podatku darowizn.

Podatek od darowizny – kto jest z niego zwolniony?

Są jednak sytuacje, w których wręczona darowizna – niezależnie od swojej wartości – nie jest objęta podatkiem.

Tyczy się to zerowej grupy podatkowej, która ma prawo wręczyć nam bardzo kosztowne rzeczy. Typu mieszkanie, samochód czy nawet działkę.

Darowizna od najbliższej rodziny, dzięki bliskiemu stopniu powinowactwa nie jest objęta podatkiem. Poza grupą zerową, każde mienie droższe niż 9 637 zł podarowane w ramach darowizny zawsze nakłada obowiązek zapłaty podatku.

Darowizna od rodziców – to, że darmowa nie oznacza, że nie należy tego zgłosić!

Jednak sam fakt uzyskania darowizny, np. od rodziców czy dziadków i wiążące się z tym zwolnienie z obowiązku opłacenia podatku nie oznacza, że taka transakcja może umknąć uwadze organów państwowych. Przeciwnie. Konsekwencje niezgłoszenia darowizny mogą być bardzo poważne.

Jeśli na czas nie powiadomimy o tym urzędu skarbowego, uzna to za pewną formę oszustwa. Co więcej, grozi nam kara opodatkowania karną stawką podatku w wysokości 20 proc. Czeka na nas również odpowiedzialność karna skarbowa, której wysokość zależy już od samego stopnia narażenia budżetu na uszczuplenie wpływów.

Darowizna od rodziców poniżej kwoty 9637 zł nie musi być zgłoszona do urzędu.

Darowiznę powyżej wartości 9637 zł musimy zgłosić w ciągu pół roku od dnia jej otrzymania na formularzu SD-Z2 (mogą to być nabyte rzeczy lub prawa majątkowe) do urzędu skarbowego. Z kolei, gdy została ona sporządzona w formie aktu notarialnego, obowiązek ten spoczywa na notariuszu.

Jak zapłacić podatek od darowizny?

Przede wszystkim musimy dostarczyć do urzędu dowód otrzymania darowizny. Np. w przypadku darowizny pieniężnej będzie to po prostu dokument, który potwierdzi wpływ określonej kwoty na konto bankowe.


Uwaga! Konto, na które ma trafić darowizna, musi należeć do osoby obdarowywanej. Np. gdy przelewamy środki na wkład własny, to nie powinny one trafić od razu na rachunek dewelopera, banku czy sprzedającego mieszkanie, a raczej na konto osoby spokrewnionej.


Konieczne jest też złożenie zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych nabytych wg ustalonego wzoru. Do zeznania musimy dołączyć dokumenty, które mają wpływ na oznaczenie wysokości opodatkowania.

O więcej szczegółów zawsze możemy dopytać w naszym urzędzie skarbowym.

Uważaj na kruczki!

Często się zdarza, że rodzice czy dziadkowie przelewają nam pieniądze, np. na kupno mieszkania za kredyt hipoteczny i dokonują tego niejednorazowo, ale np. w mniejszych kwotach regularnie przez co najmniej 5 lat. Tutaj również mamy do czynienia z formą darowizny.

Oczywiście dziadkowie i rodzice należą do grupy zerowej i wszystkie darowizny otrzymane od osób z tego grona zwolnione są z podatku od spadku i darowizn. Nie trzeba ich również zgłaszać do urzędu. Ale tylko pod warunkiem, że nie przekraczają kwoty wolnej od podatku. W przeciwnym razie spoczywa na nas zgłoszenie tego faktu w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Podsumowując, nasza niefrasobliwość oraz nieznajomość prawa podatkowego może nas wpędzić w niemałe kłopoty. Dlatego, dokonując analizy łącznej wartości nabytych rzeczy i określając, kto jest naszym darczyńcą, unikniemy problemów. Ważne jest też dopilnowanie wszystkich terminów płatności, dzięki czemu nie będziemy musieli się martwić o opłaty karne nałożone przez fiskus.

Źródła:

1. Kodeks cywilny, art. 888, art. 1, Tytuł XXXIII

2. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19830450207/U/D19830207Lj.pdf

Jak podobała Ci się treść?
5 - ciekawa, 1 - nieciekawa
4.6/5 - (7 votes)
Komentarze (3)

Odpowiadasz na komentarz:

Komentarz zostanie opublikowany pod tą nazwą

Adres e-mail nie będzie widoczny publicznie

Treści, które udostępniasz w serwisie są weryfikowane

  • a
    a

    anpolade

    31.01.2021, 14:43

    Wyróżniający się komentarz

    Grupa zerowa (rodzice). Darowizna od rodziców jest całkowicie zwolniona z podatku, niezależnie od wartości mienia.
    Grupa pierwsza:
    Czyli jeśli np. w ramach darowizny otrzymaliśmy od rodziców samochód o wartości 30 tysięcy złotych, to trzeba będzie zapłacić od tego podatek.
    To jak to w końcu jest?

  • J
    J

    Jacho

    25.04.2022, 16:16

    Wyróżniający się komentarz

    Jest to tak niejasno napisane że człowiek i tak nie wie czym różni się grupa 0 od 1 np… Bardzo niejednoznaczny artykuł, wprowadza jeszcze większy zamęt niz przed przeczytaniem.

  • G
    G

    GRAŻYNA

    26.07.2022, 08:07

    Wyróżniający się komentarz

    Miałem upoważnienie do konta bankowego mojej mamy. Kiedy mama zmarła, wypłaciłem z konta całą kwotę 40 tys. zł. Czy mam zapłacić podatek od tej kwoty? Oczywiście pokryłem z tego koszty pogrzebu.

Polecane artykuły

Zobacz wszystkie
Zobacz wszystkie