Karty płatnicze stały się nieodłącznym elementem naszej codzienności, umożliwiając łatwe i szybkie dokonywanie transakcji zarówno online, jak i offline. Ale czy zastanawiałeś się kiedyś, jak wiele typów kart jest dostępnych na rynku? W tym artykule sprawdzę, jakie są rodzaje kart płatniczych i które z nich cieszą się największą popularnością. Zapraszam do lektury!
Kluczowe informacje
- Karta płatnicza to nic innego jak narzędzie płatnicze, które wydawane jest przez banki oraz instytucje pożyczkowe. Za pomocą słynnego plastiku możesz opłacić rachunek w restauracji, sklepie czy też wyciągnąć środki z bankomatu.
- W Polsce funkcjonuje wiele rodzajów kart płatniczych. Najczęściej jednak szeregujemy je według sposobu rozliczania transakcji. Będą to np. karty debetowe, kredytowe czy prepaid.
- Wydanie karty płatniczej może być w pełni darmowe, ale nie musi. Według statystyk średni koszt utrzymania karty płatniczej wynosi 5,10 zł.
- Na naszym rodzimym rynku największą popularnością cieszą się karty MasterCard, tuż za nimi plasują się karty Visa.
- Czym jest karta płatnicza?
- Jakie są podstawowe rodzaje kart płatniczych?
- Jakie dane zawiera karta płatnicza?
- W jaki sposób powstaje kod bezpieczeństwa karty płatniczej?
- Kto może wyrobić kartę płatniczą?
- Ile kosztuje posiadanie karty płatniczej?
- Gdzie można płacić kartą bankową?
- Która karta jest lepsza: Visa czy Mastercard?
- Czy korzystanie z kart płatniczych jest bezpieczne?
- Jaką kartę płatniczą wybrać?
- Rodzaje kart płatniczych – FAQ
Pod koniec 2022 roku, liczba kart płatniczych dostępnych na naszym rodzimym rynku przekroczyła 44,1 mln. Nie wszystkie były jednak aktywne. Liczba kart, którymi dokonano co najmniej jedną transakcję w ostatnim kwartale 2022 roku wyniosła 31,1 mln, czyli 72,1% wszystkich wyemitowanych kart płatniczych 1. Wyniki te nie powinny dziwić, ponieważ każdego roku obserwujemy wzrost popularności transakcji bezgotówkowych. Według danych opublikowanych przez Fundację Polska Bezgotówkowa, obrót transakcji bez użycia fizycznej gotówki na koniec 2022 roku wyniósł 30,1 mld złotych i był o prawie 40 proc. wyższy w porównaniu do poprzedniego roku 2.
Czym jest karta płatnicza?
Karta to narzędzie płatnicze wydane przez instytucje finansowe, takie jak: banki lub firmy pożyczkowe. Popularne plastiki umożliwiają użytkownikowi elektroniczny dostęp do funduszy zgromadzonych na jego koncie bankowym lub do kredytu (pożyczki) udzielonego przez te instytucje.
Karty płatnicze przyjmują różne formy i mogą służyć do takich celów jak:
- dokonywanie płatności za zakupy w sklepach stacjonarnych lub online,
- wypłaty gotówki z bankomatów,
- przeprowadzanie transakcji online,
- opłacenie rachunku w serwisie samochodowym,
- zakup biletu w automacie,
- zarządzania finansami i budowania historii kredytowej.
Korzystanie z kart może wiązać się również z dodatkowymi korzyściami. Użytkownicy w ramach współpracy z danym bankiem czy firmą pozabankową, mają szansę korzystać z programów lojalnościowych, zniżek, cashback-u, a nawet ubezpieczenia!
Jak zrezygnować z debetowej karty płatniczej?Jakie są podstawowe rodzaje kart płatniczych?
Karty płatnicze możemy podzielić na wiele typów, według różnych metodologii. Najczęściej jednak rozróżniamy je ze względu na sposób rozliczania transakcji. W takiej sytuacji mówimy np. o kartach debetowych, kredytowych, przedpłaconych czy obciążeniowych. Dużą popularnością w Polsce cieszy się również sposób podziału według schematów kartowych. Chodzi o organizacje płatnicze, z których logo są wydawane karty. W Polsce jest to Visa oraz MasterCard.
Karta kredytowa a debetowa i płatnicza – czym się różnią?Karta debetowa
Karty debetowe zapewniają możliwość robienia zakupów czy wypłacania gotówki tylko w limicie dostępnym na danym koncie bankowym. To oznacza, że wykorzystując kartę debetową, musisz uzyskać autoryzację i przejść przez sprawdzenie salda konta. Większość banków domyślnie oferuje karty debetowe przy otwieraniu każdego rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego, a także – co ciekawe – umożliwia ich personalizację. Dla przykładu klienci mBanku mogą zamówić kartę debetową zaprojektowaną przez Jerzego Owsiaka z okazji 29. festiwalu Pol’and’Rock, a klienci ING – wyrobić kartę z własną grafiką np. zdjęciem swojej pociechy.
Karta kredytowa
Karty kredytowe dają Ci dostęp do limitu kredytowego, który jest udzielany przez bank. Kredyt ten może być w pełni darmowy dzięki tzw. okresowi bezodsetkowemu, co oznacza, że w tym czasie możesz dokonywać płatności bez konieczności opłacania odsetek od wykorzystanego limitu. Cykl ten składa się z miesięcznego okresu rozliczeniowego (28-31 dni) oraz czasu przeznaczonego na spłatę zobowiązania bez naliczania odsetek. Najczęściej wynosi on ok. 20-25 dni, chociaż zdarzają się oferty z 59-dniowym okresem bezodsetkowym. Wszystko zależy od banku i rodzaju karty.
Warto zwrócić uwagę na to, że właściciel karty kredytowej nie musi koniecznie posiadać rachunku bieżącego w banku, który wydaje środek płatniczy.
Jak działa karta kredytowa?Nierzadko karty kredytowe są również źródłem dodatkowych benefitów, którymi bank przyciąga do siebie nowych klientów. Dla przykładu Citi Handlowy pozwala użytkownikom kart korzystać np. z Programu Lojalnościowego Bezcenne® Chwile Mastercard, z bezpłatnego pakietu ubezpieczeń czy zniżek u wybranych partnerów.
Karta kredytowa pozabankowa
Pozabankowa karta kredytowa działa w ten sam sposób co tradycyjna kredytówka, z tą różnicą, że wydaje ją firma pożyczkowa, a nie bank. Poza tym produkty te praktycznie niczym się od siebie nie różnią. W obu przypadkach posiadają górny limit do wykorzystania, oprocentowanie oraz okres bezodsetkowy. Podobny jest również sposób wnioskowania – wystarczy złożyć wniosek, poddać się procesowi weryfikacji i gotowe.
Sprawdź oferty kredytówek dostępne wśród instytucji pozabankowych:
Nie znaleziono ofert spełniających kryteria wyszukiwania
109 osób
wybrało ofertę62 osób
wybrało ofertę50 osób
wybrało ofertęKarta przedpłacona
Karty przedpłacone (ang. prepaid cards) umożliwiają użytkownikom dokonywanie płatności jedynie w ramach salda karty. To oznacza, że przed użyciem musisz zasilić rachunek np. poprzez zlecenie przelewu. Co ciekawe, popularność tych kart kredytowych stale rośnie. Pod koniec 2022 roku ich liczba wynosiła 2 mln i była to wartość aż o 17,4% większa niż na koniec września 2022 r.
Patrząc na szerokie zastosowanie tego rodzaju środków płatniczych, wyniki te nie powinny nikogo dziwić. Karty prepaid mogą np. wykorzystywać przedsiębiorcy i wydawać je pracownikom do rozliczenia podróży służbowej, czy rodzice do kontrolowania wydatków swoich dzieci.
Jak założyć kartę płatniczą dla dziecka? PoradnikKarta obciążeniowa
Karty obciążeniowe znane również jako karty charge, działają podobnie do kart kredytowych, ale z jedną kluczowym różnicą – nie ma na nich oprocentowanego limitu kredytowego. Zamiast tego, całe zadłużenie powstałe na karcie obciążeniowej w ciągu miesiąca musi zostać w pełni spłacone na koniec każdego okresu rozliczeniowego. To oznacza, że nie można na niej „zawiesić” długu i spłacać go stopniowo, jak to jest możliwe np. w przypadku karty kredytowej.
Karta biznesowa
Karty biznesowe możemy podzielić na dwa typy. Jednym z nich są tradycyjne karty firmowe (jest to tzw. karta debetowa dla firm), które dają przedsiębiorcom dostęp do środków zgromadzonych na firmowym koncie, a drugim – karty typowo biznesowe. Te oferują możliwość skorzystania z szeregu korzyści w tym np. ubezpieczenia podróżnego czy rabatu na stacjach paliw.
Wirtualna karta płatnicza
Karty wirtualne to typ kart płatniczych, które nie mają fizycznej postaci. Zamiast tradycyjnej, plastikowej karty, użytkownik otrzymuje jedynie informacje o jej numerze, dacie ważności i kodzie CVV (lub CVC), które można używać do dokonywania płatności online.
Wirtualne karty są zazwyczaj powiązane z konkretnym rachunkiem bankowym, podobnie jak tradycyjne karty płatnicze. To oznacza, że mają takie same funkcje jak karty fizyczne, ale są przeznaczone wyłącznie do transakcji online lub innych transakcji bezdotykowych, takich jak np. płatności mobilne.
Jednym z przykładów firm, które oferują tego typu rozwiązanie, jest np. Revolut oraz ZEN.
Revolut – opinie klientów i szczegóły ofertyKarty płatnicze z funkcją zbliżeniową
Karty płatnicze z funkcją zbliżeniową umożliwiają dokonywanie transakcji poprzez zbliżenie karty do terminala płatniczego, zamiast przeciągania jej przez czytnik lub wprowadzania PIN-u. Technologia ta zwana również NFC (Near Field Communication), umożliwia wygodne przeprowadzanie transakcji jedynie do pewnej kwoty. Po przekroczeniu limitu kartę zbliżeniową można używać w tradycyjny sposób, wprowadzając ją do terminala i wpisując PIN.
Jakie dane zawiera karta płatnicza?
Karta płatnicza, zarówno debetowa, jak i kredytowa, zawiera szereg informacji, które są istotne dla przeprowadzania transakcji.
- Numer karty. Znajduje się na przedniej stronie plastiku i jest unikalny dla każdego środka płatniczego.
- Data ważności. Widoczna jest również na przedniej stronie karty i wskazuje, kiedy karta wygaśnie. Po tej dacie karta nie jest już ważna i nie może być używana podczas transakcji.
- Nazwa posiadacza karty. Jest to zazwyczaj imię i nazwisko osoby, której wydano kartę.
- Logo sieci płatniczej: Na karcie znajduje się logo firmy, która obsługuje transakcje (np. Visa, MasterCard, American Express itd.).
- Logo banku wydającego: Logo banku, który wydał kartę, będzie również widoczne na karcie.
- CVV (Card Verification Value) lub CVC (Card Verification Code). To 3- lub 4-cyfrowy kod na odwrocie karty, który jest używany jako dodatkowe zabezpieczenie podczas transakcji online lub telefonicznych.
- Podpis posiadacza. Na odwrocie karty znajduje miejsce na podpis właściciela karty. Podpis jest często wymagany jako dodatkowa forma weryfikacji tożsamości.
- Pasek magnetyczny i chip EMV. Na odwrocie karty znajduje się pasek magnetyczny, który przechowuje informacje o karcie. Nowe chip EMV na przedniej stronie, który zapewnia dodatkowe zabezpieczenia poprzez generowanie unikalnego kodu dla każdej transakcji.
W jaki sposób powstaje kod bezpieczeństwa karty płatniczej?
Generowanie kodu bezpieczeństwa jest zazwyczaj procesem zautomatyzowanym i w pełni kontrolowanym przez instytucję finansową wydającą kartę. Dokładne szczegóły procesu są jednak utajnione, aby zapobiec możliwości jego odtworzenia przez osoby do tego nieuprawnione.
W dużym uproszczeniu można jednak zdradzić, że kod CVV/CVC jest generowany na podstawie danych karty płatniczej, takich jak numer karty i data ważności, za pomocą specjalnego algorytmu. Rezultat jest unikalny dla każdej karty i nie ma żadnej łatwo rozpoznawalnej relacji między numerem karty a kodem CVV/CVC.
Kto może wyrobić kartę płatniczą?
Karta płatnicza może być wydana jedynie osobom, które spełniają określone kryteria wyznaczone przez instytucje finansowe. Zazwyczaj do wymagań należą:
- Wiek. Każda osoba, która chce wyrobić kartę, musi mieć ukończone co najmniej 18 lat. Niektóre banki oferują również karty dla dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia (np. Bank PKO), ale zwykle wymagają one zgody rodziców lub opiekunów prawnych.
- Konto bankowe. W przypadku kart debetowych i niektórych typów kart kredytowych użytkownik musi mieć otwarte konto bankowe.
- Zdolność kredytowa. Zarówno w przypadku kart kredytowych bankowych, jak i pozabankowych, instytucje przed wydaniem decyzji oceniają zdolność kredytową wnioskującego, sprawdzając jego historię kredytową, dochody, obecne długi itp.
- Tożsamość i adres. Banki muszą weryfikować tożsamość i adres klientów zgodnie z przepisami przeciwdziałającymi praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Karty płatnicze mogą być wydawane zarówno dla indywidualnych klientów, jak i również dla firm. Karty biznesowe zwykle wymagają jednak dodatkowej weryfikacji dotyczącej działalności firmy i jej zdolności finansowej.
Ile kosztuje posiadanie karty płatniczej?
Koszt posiadania karty płatniczej może się różnić w zależności od banku, rodzaju karty i warunków umowy. Bank Santander pobiera od swoich klientów nawet 9 zł za posiadanie karty debetowej, a Alior Bank – 5 zł. Poniżej przedstawiam kilka typowych opłat, które mogą być związane z posiadaniem karty płatniczej:
- Opłata za wydanie karty. Niektóre instytucje finansowe mogą pobierać opłatę za wydanie nowej karty. Ta opłata pokrywa koszty produkcji i wysyłki karty.
- Opłata za utrzymanie karty. Banki mają prawo pobierać roczną opłatę za utrzymanie karty. Opłata ta pokrywa koszty administracyjne związane z utrzymaniem konta.
- Opłaty za wypłaty z bankomatów. Koszt ten najczęściej dotyczy transakcji wykonywanych poza siecią banku lub za granicą.
- Opłaty za transakcje zagraniczne. Jeśli używasz karty do płatności za granicą, bank może pobrać opłatę za transakcje zagraniczne. Opłata ta zazwyczaj wynosi procent wartości transakcji.
- Odsetki od kredytu. Pobierane są w przypadku kart kredytowych. Jeśli nie spłacisz pełnej kwoty zadłużenia w wyznaczonym terminie, bank będzie naliczał odsetki.
- Opłaty za przekroczenie limitu. Jeżeli przekroczysz swój limit kredytowy na karcie kredytowej, bank może naliczyć dodatkową opłatę.
Daria Rek – ekspertka serwisu Czerwona-Skarbonka.plWielu z powyższych opłat można po prostu uniknąć. Wystarczy dokładnie wczytać się w tabelę opłat i prowizji i zapoznać się z warunkami. Darmowe korzystanie z konta i karty debetowej jest możliwe np. w banku Santander, pod warunkiem że co miesiąc zapłacisz łącznie min. 300 zł kartą lub BLIKIEM. W wielu przypadkach masz również szansę ominąć opłaty związane z wypłatą z bankomatów. Wystarczy, że skorzystasz z opcji wypłaty BLIK.
Gdzie można płacić kartą bankową?
Karta bankowa umożliwia dokonywanie płatności w wielu miejscach, zarówno na terytorium kraju, jak i za granicą. Oto kilka typowych miejsc, gdzie możesz jej używać.
- Sklepy stacjonarne. Większość sklepów, supermarketów, restauracji, stacji benzynowych i innych punktów handlowych akceptuje płatności kartą.
- Bankomaty. Możesz używać karty do wypłaty gotówki z bankomatów.
- Sklepy internetowe. Karty bankowe są powszechnie akceptowane w sklepach internetowych, usługach streamingowych, portalach rezerwacyjnych (np. hotele, loty) i innych platformach e-commerce.
- Płatności rachunków. Możesz używać karty do płatności rachunków online lub przez telefon, takich jak rachunki za media, telewizję kablową, telefon, internet itp.
- Usługi cyfrowe. Karty bankowe są często używane do zakupu aplikacji, gier, muzyki i innych cyfrowych produktów i usług.
- Urządzenia parkingowe, biletomaty itp.: Wiele maszyn samoobsługowych, takich jak automaty biletowe, parkometry, itp., akceptuje płatności kartą.
Która karta jest lepsza: Visa czy Mastercard?
Wybór między kartą Visa a Mastercard zależy od wielu czynników, takich jak opłaty, akceptacja w sklepach, a także od dodatkowych korzyści i usług, które mogą oferować. Oto kilka kwestii, które mogą pomóc Ci podjąć decyzję:
- Akceptacja: Visa i Mastercard są akceptowane na całym świecie w milionach miejsc, zarówno online, jak i w sklepach stacjonarnych. Różnice w akceptacji między tymi dwoma systemami są minimalne, choć w niektórych regionach jedna karta może być bardziej powszechnie akceptowana niż druga.
- Bezpieczeństwo: Zarówno Visa, jak i Mastercard oferują zaawansowane funkcje bezpieczeństwa, takie jak ochrona przed nieautoryzowanymi transakcjami, a także usługi związane z utratą lub kradzieżą karty.
- Dodatkowe korzyści: Niektóre karty Visa lub Mastercard mogą oferować dodatkowe korzyści, takie jak programy lojalnościowe, ubezpieczenia podróży, dostęp do saloników lotniskowych, cashback i inne. Te korzyści mogą się różnić w zależności od banku i rodzaju karty.
- Opłaty: W zależności od banku i rodzaju karty, mogą istnieć różnice w opłatach za korzystanie z karty Visa lub Mastercard, takie jak opłaty za wypłaty z bankomatów, przewalutowanie, utrzymanie karty itp.
Podsumowując, zarówno Visa, jak i Mastercard oferują szeroką gamę kart płatniczych, które są powszechnie akceptowane na całym świecie. Wybór między nimi zależy głównie od Twoich indywidualnych potrzeb i preferencji, a także od warunków oferowanych przez Twój bank. Przed podjęciem decyzji warto porównać różne oferty i dokładnie przeczytać warunki umowy.
Czy korzystanie z kart płatniczych jest bezpieczne?
Korzystanie z kart płatniczych jest generalnie bezpieczne. Jednak jak z każdym narzędziem finansowym, istotne jest stosowanie się do pewnych zasad, które pomocą Ci zminimalizować potencjalne ryzyko. O czym mowa?
- Zachowaj prywatność swojej karty. Nigdy nie pokazuj jej numeru, daty ważności czy kodu bezpieczeństwa. Unikaj też wprowadzania tych informacji na publicznych komputerach lub sieciach Wi-Fi, które mogą być narażone na ataki hakerów.
- Zawsze monitoruj swoje transakcje. Regularnie sprawdzaj swoje wyciągi bankowe i transakcje online, aby szybko wykryć wszelkie nieautoryzowane działania. Jeśli zauważysz coś podejrzanego, natychmiast skontaktuj się z bankiem.
- Zabezpiecz swoje kody PIN. Nie zapisuj swojego kodu w miejscu, które łatwo można znaleźć. Dodatkowo unikaj oczywistych sekwencji, takich jak 1234, lub dat, takich jak Twój rok urodzenia.
- Używaj technologii zabezpieczających. Korzystaj z kart z wbudowanym chipem EMV, które oferują dodatkową warstwę zabezpieczeń poprzez generowanie unikalnego kodu dla każdej transakcji.
- Zgłoś utratę lub kradzież karty. Jeśli zgubisz swoją kartę, lub zostanie ona skradziona, natychmiast zgłoś to bankowi, aby mógł on zablokować kartę i zapobiec jej nieautoryzowanemu użyciu.
Chociaż żadna forma płatności nie jest całkowicie wolna od ryzyka, stosowanie się do tych zasad może znacznie zwiększyć bezpieczeństwo korzystania z kart płatniczych.
Jaką kartę płatniczą wybrać?
Wybór odpowiedniej karty płatniczej powinien być uzależniony od Twoich potrzeb. Do codziennych płatności przydatna okaże się karta debetowa (zwykła lub wirtualna), a do poratowania budżetu w kryzysowych sytuacjach – karta kredytowa. Jeśli jesteś rodzicem i zastanawiasz się nad formą wypłaty kieszonkowego, możesz wybrać z kolei kartę przedpłaconą, która dodatkowo ułatwi Twojemu dziecku naukę zarządzania finansami.
Rodzaje kart płatniczych – FAQ
Ile kosztuje utrzymanie karty płatniczej?
Czy można płacić kartą debetową bez środków na koncie?
Czym różni się karta wypukła od płaskiej?
Jak lepiej płacić w Polsce?