Ryzyko kredytowe – czym jest? Jak je zmniejszyć?

Uzyskanie kredytu w banku dzięki zachęcającym reklamom wydaje się banalnie proste. Zanim jednak zdecydujesz się na złożenie wniosku, warto być przygotowanym na przejście przez proces weryfikacji. Każdy kredytodawca musi bowiem oszacować, w jakim stopniu może zaufać klientowi oraz ile i na jak długo udzielić mu zobowiązania. W ustaleniu tego pomoże mu odpowiednie zarządzanie ryzykiem kredytowym. Sprawdź, czym ono właściwie jest i w jakim stopniu Ciebie dotyczy. 

Przyjęło się, że najłatwiej można uzyskać finansowanie w postaci pożyczki online. Z kolei uzyskanie kredytów bankowych dla wielu osób jest nieco bardziej skomplikowane. Nie jest to przeświadczenie błędne – banki są zobowiązane dokonywać rozbudowanej weryfikacji każdego klienta, a przymus ten nakłada na nich Prawo bankowe. Aby jednak bez stresu przejść przez wspomniany proces weryfikacji, warto się do niego odpowiednio przygotować.

Przydatne okaże się zapoznanie z najważniejszymi parametrami, pod kątem jakich bank weryfikuje każdego klienta. Składają się one na szeroko pojętą kondycję finansową, którą tworzy wiele zróżnicowanych aspektów związanych z Twoją bieżącą sytuacją życiową. Znając te wszystkie czynniki, będziesz doskonale przygotowany do wizyty w banku. Co za tym idzie, masz większe szanse na uzyskanie kredytu na preferencyjnych warunkach!

Co to jest ryzyko kredytowe?

Ryzyko kredytowe to nic innego jak wskaźnik, który informuje kredytodawców, na ile jesteś wiarygodny finansowo. Dokonując oceny ryzyka kredytowego wnioskujących, banki sprawdzają zagrożenia pojawienia się ewentualne kłopotów w spłacie zadłużenia. Aby ocena ryzyka kredytowego została przeprowadzona w sposób rzetelny, bank musi skontrolować:

• Twoją historię kredytową, 
• bieżący profil zatrudnienia (rodzaj umowy, staż pracy, wysokość dochodów itd.), 
• wysokość comiesięcznych zobowiązań, 
• liczbę osób, która pozostaje na Twoim utrzymaniu. 

Wraz z wysokością miesięcznych wydatków, instytucja bankowa ma podstawy do oszacowania tego, czy kredyt nie będzie dla Ciebie zbyt dużym obciążeniem. Sprawdź nasz ranking kredytów gotówkowych, aby znaleźć najtańsze oferty banków.

Rodzaje ryzyka kredytowego

Skoro wiesz już, czym jest ryzyko kredytowe, pora bliżej przyjrzeć się jego popularnym odmianom. To, o jakim rodzaju ryzyka kredytowego mówimy, zależy bowiem od różnych czynników i tego, jak potencjalnie (negatywnie) oddziałują one na funkcjonowanie banku. Ryzyko kredytowe dotyczy każdego rodzaju kredytu, niezależnie od tego, czy jest to kredyt hipoteczny, czy gotówkowy. 

Oto 5 najczęściej spotykanych rodzajów ryzyka kredytowego.

1. Ryzyko rynkowe dotyczy sytuacji występujących na rynku. Wśród nich można wyróżnić takie zjawiska jak np.: wahanie kursów walut czy stóp procentowych. Z jednej strony mają one duży wpływ na ryzyko kredytowe banku, a z drugiej – te nie mogą w żaden sposób im zapobiec.
2. Ryzyko kredytowe dotyczy zagrożenia wystąpienia problemów ze spłatą zobowiązania zgodnie z harmonogramem podanym przez bank.
3. Ryzyko płynności to zagrożenie wystąpienia sytuacji, w której bankowi zabraknie środków na dokonanie niespodziewanych wypłat depozytowych. 
4. Ryzyko operacyjne wiąże się z nieprawidłowym działaniem systemów, pomyłek ludzkich lub innych czynników zewnętrznych. W przeciwieństwie do ryzyka rynkowego bank może wpłynąć na poziom ryzyka operacyjnego, dbając o dobre przeszkolenie kadry, instalując systemy antywłamaniowe itd. 
5. Ryzyko biznesowe to zagrożenie braku osiągnięcia zamierzonych celów ekonomicznych z powodu zmian rynkowych, warunków gospodarczych. 

Ryzyko akceptowalne a ryzyko nieakceptowalne

W bezpośrednim odniesieniu do potencjalnego kredytobiorcy znaczenie mają jeszcze dwie odmiany ryzyka kredytowego: ryzyko nieakceptowalne oraz akceptowalne.

• Ryzyko nieakceptowalne – to wyznacznik granicy tolerancji banku dla parametrów, które negatywnie świadczą o sytuacji konsumenta. Jeżeli np. liczba kredytów klienta i wysokie miesięczne koszty utrzymania przeważą dla ryzyka nieakceptowalnego, to otrzyma on odmowę udzielenia kredytu.
• Ryzyko akceptowalne – to wszystkie negatywne parametry w profilu kredytowym konsumenta, których rozmiar nie stwarza wystarczająco dużego ryzyka dla banku. Może się to przekładać np. na umowę o pracę zawartą na wystarczająco długi okres, choć nie bezterminowo.

Co wpływa na ryzyko kredytowe

Istnieje kilka czynników, które mają bezpośredni wpływ na ryzyko kredytowe. Oto najważniejsze z nich: 

• Historia spłaty zobowiązań – podstawą weryfikacji ryzyka kredytowego jest dokonanie oceny zdolności kredytowej klienta. Wiąże się ona z pobraniem raportu z Biura Informacji Kredytowej, która przedstawia historię spłaty dotychczasowych zobowiązań. BIK informuje przyszłego kredytodawcę o tym, czy dotychczasowe produkty bankowe (kredyty, zakupy ratalne, itd.) były spłacane terminowo i czy nie masz żadnych przeterminowanych zadłużeń. Do BIK-u trafiają też informacje o wybranych pożyczkach pozabankowych. 
• Zatrudnienie i rodzaj umowy, który je reguluje – innym kluczowym czynnikiem jest posiadanie legalnego i stabilnego zatrudnienia gwarantującego systematyczne dochody. Duże znaczenie ma też rodzaj umowy i jej czas obowiązywania. Kredytodawcy preferują umowy o pracę na czas nieokreślony. Na szczęście inne formy zatrudnienia nie przekreślają szans na uzyskanie kredytu. Mogą jednak sprawić, że zostaniesz poproszony o przedłożenie dodatkowych dokumentów.
• Wysokość dochodów i miesięcznych wydatków – poza stabilnym zatrudnieniem na odpowiedniej umowie, ważne są też dochody, a konkretniej – ich wysokość. Muszą być wystarczające, abyś mógł regulować wszystkie ze swoich zobowiązań. Bank interesuje przede wszystkim fakt, czy Twoje wynagrodzenie, pomniejszone o sumę wydatków, pozwoli na bezproblemową spłatę kolejnych rat kredytu.
• Parametry kredytu – duży wpływ na to, jak przebiega ocena ryzyka kredytowego, mają parametry udzielanego zobowiązania. Bank bierze pod uwagę, chociażby okres spłaty czy kwotę kredytu. 

Czynniki zmniejszające ryzyko kredytowe

Znając już podstawowe składniki, które skutecznie obniżają ryzyko kredytowe dla banku, warto uzupełnić swoją wiedzę na temat tego, jak skutecznie poprawić swoją zdolność kredytową. Poniżej przedstawiamy poradnik dobrych praktyk, które mogą Ci ułatwić to zadanie. 

• Zmiana pracy lub rodzaju umowy – zdajemy sobie sprawę, że w wielu przypadkach taka czynność może być trudna lub wręcz niemożliwa. Z tego powodu, zalecenie to dotyczy tylko i wyłącznie osób, które mają szansę na poszukiwanie zatrudnienia z potencjalnie lepszymi dochodami i stabilniejszą umową. Niektórzy, mogą nawet spróbować negocjować ze swoim pracodawcą zmianę umowy lub podwyżkę.
• Uregulowanie innych zobowiązań – zanim złożysz wniosek o nowe zobowiązanie, sprawdź, które z aktualnie spłacanych kredytów, możesz szybciej uregulować. Nie tylko upłynni to domowe finanse i wyzwoli Cię spod „jarzma” drobnych zobowiązań, ale przede wszystkim poprawi Twoją zdolność kredytową i poprawi scoring w Biurze Informacji Kredytowej.
• Zaciśnięcie pasa w miesięcznych wydatkach – wśród Twoich miesięcznych wydatków pojawiło się zbyt wiele nadmiernych celów? W takim razie dokonaj bilansu budżetu i sprawdź, ile wydajesz na rzeczy niezbędne, a ile na zbyteczne przyjemności. Być może warto zaczekać z telefonem na raty? A może subskrypcja kilku platform z filmami może poprzestać na tylko jednej z nich?

Warto przeczytać: Jak zwiększyć swoją zdolność kredytową?

Co jeszcze poprawia zdolność kredytową?

Poza powyższymi, podstawowymi czynnościami, pomocne mogą okazać się również inne sposoby na ograniczenie ryzyka kredytowego. 

• Wystąpienie o kredyt razem z żyrantem pozwala w znacznym stopniu ograniczyć ryzyko kredytowe. Żyrant zwany inaczej współkredytobiorcą podpisuje z bankiem stosowną umowę, w której zobowiązuje się do spłaty Twojego zobowiązania, w przypadku wystąpienia jakichkolwiek problemów z jego terminowym uregulowaniem. 
• Wykupienie ubezpieczenia spłaty – popularnym rozwiązaniem jest wykupienie ubezpieczenia kredytu. To dodatkowe zabezpieczenie, które potencjalnie jest skuteczne, gdy nagła sytuacja życiowa utrudnia spłatę zobowiązania, np. w momencie utraty pracy lub nagłej choroby. Wówczas, zadłużenie wobec banku zostanie spłacone ze specjalnej polisy.
• Zabezpieczenie mienia – a może zamiast wykupu ubezpieczenia, wybierz zastaw mienia? Może to być samochód, mieszkanie albo np. działka. Choć stanowi to czarną wizję – w przypadku problemów ze spłatą, bank przejmuje dane mienie na swój poczet. W praktyce, zabezpieczenie po prostu zwiększa zaufanie kredytobiorcy wobec banku. Takie ograniczanie ryzyka kredytowego stosowane jest zawsze w przypadku kredytów celowych udzielanych np. na zakup samochodu czy mieszkania. 
• Bycie w związku małżeńskim – to dobre rozwiązanie szczególnie w przypadku par, które chcą ubiegać się o kredyt na wspólne mieszkanie. Związek małżeński może być formalnym potwierdzeniem tego, że partnerzy chcą wspólnie spłacać zaciągnięte zadłużenie. Małżeństwo to z pewnością dobry sposób na poprawę wiarygodności kredytowej w oczach banku, szczególnie gdy każdy z małżonków pracuje i ma stabilną sytuację finansową.

Zarządzanie ryzykiem kredytowym w przedsiębiorstwach

Ryzyko kredytowe w przedsiębiorstwie pozwala oszacować prawdopodobieństwo pojawienia się jakichkolwiek problemów finansowych, które mogłyby doprowadzić do niewywiązania się ze zobowiązań pieniężnych. Ryzyko niewypłacalności dotyczy najczęściej niespodziewanego bankructwa, które może być spowodowane przez czynniki wewnętrzne (złe decyzje, brak doświadczenia kadry kierowniczej) oraz zewnętrzne (sytuacja gospodarcza, rozwiązania narzucane z góry). Firmy, które chcą dobrze zarządzać ryzykiem kredytowym zatrudniają specjalistów lub też korzystają ze specjalistycznych narzędzi do oceny ryzyka kredytowego. 

Jak przebiega ocena ryzyka kredytowego?

Indywidualne ryzyko kredytowe każdego klienta, wyznaczane jest dopiero po złożeniu przez niego wniosku kredytowego. Bank sprawdza jaka jest zdolność wnioskującego i na jej podstawie szacuje, czy będzie on w stanie spłacić nowe zobowiązanie w terminie. 

Sposób w jaki banki badają zdolność kredytową swoich klientów zależy od wewnętrznej polityki instytucji finansowej. Nie jest jednak tajemnicą, że banki korzystają z danych umieszczonych w rejestrach dłużniczych (np. BIK, KRD) oraz dokumentów przedstawionych we wniosku kredytowym. 

Ryzyko kredytowe banku

Banki niestety nie są w stanie ograniczyć ponoszonego przez siebie ryzyka kredytowego do zera, ale przeprowadzając rzetelną ocenę swojego klienta, mogą ją znacząco zmniejszyć. Dodatkowo instytucje stosują również inne techniki, które mogą zabezpieczyć ich interesy. Takim przykładem są kredyty hipoteczne, które nie finansują 100% wartości nieruchomości (taki obowiązek nakłada na kredytodawców Rekomendacja S). Podobnie w przypadku udzielania pożyczek hipotecznych, gdzie wartość kredytu zwykle nie przekracza 50-60% wartości nieruchomości, która stanowi zabezpieczenie finansowania. 

Ocena ryzyka kredytowego w firmach pożyczkowych

Choć w kontekście ryzyka kredytowego mówi się głównie o kredytach bankowych, to zagadnienie to dotyczy również pożyczek. Firmy pożyczkowe z reguły podchodzą nieco bardziej liberalnie do aspektów obniżających wiarygodność klienta takich jak np.: brak umowy o pracę, czy wysokie koszty utrzymania. Jednakże, i one w zdecydowanej większości stawiają przed konsumentami konkretne wymagania.

Wynika to z chęci obniżenia przez pożyczkodawców ryzyka związanego z udzielaniem pożyczek osobom, które mają kłopoty z zadłużeniem. Generuje to nie tylko straty, ale i koszty przeznaczone, np. na prowadzenie czynności windykacyjnych. Pożyczkodawcy nierzadko wymagają od swoich klientów braku przeterminowanych zadłużeń. Jeżeli jednak pilnie potrzebujesz środków, a Twoja historia kredytowa nie jest najlepsza, sprawdź nasz ranking przedstawiający chwilówki bez BIK i wybierz jedną z nich. 

Co trzeba wiedzieć o ryzyku kredytowym?

Temat ryzyka kredytowego jest bardzo szeroki i niestety żaden klient nie jest w stanie dokładnie sprawdzić wszystkich czynników, które mają wpływ na decyzję kredytową. Większość z nich zależy bowiem od wewnętrznej polityki banku. Na szczęście niektóre kwestie można samodzielnie przewidzieć i sprawić, że w oczach kredytodawcy, staniesz się klientem, któremu warto zaufać. Wśród nich na pewno możemy wyróżnić: odpowiednio wysokie zarobki oraz brak przeterminowanych płatności.