Uchylenie mandatu – jak napisać wniosek?

Każdemu zdarza się o czymś zapomnieć, z obowiązkiem przestrzegania przepisów włącznie. Niestety, za pośpiech, roztrzepanie lub inne złośliwości losu niekiedy trzeba zapłacić. Do grona takich kar należą mandaty. Podpowiadamy, jak napisać wniosek o uchylenie mandatu, jeśli czujesz, że zostałeś nim niesłusznie ukarany.

W codziennym życiu na każdym kroku otaczani jesteśmy różnymi zasadami i regulacjami. Poza ogólnymi przepisami, korzystając z różnych usług i obiektów obowiązują nas też wewnętrzne regulaminy np. w komunikacji miejskiej. Choć staramy się żyć w harmonii z nimi, to każdemu zdarza się „coś przeskrobać”. Jeśli zostaniemy przyłapani na gorącym uczynku to zazwyczaj czeka nas kara pod postacią np. mandatu lub wezwania do zapłaty.

Prawo do udzielania finansowych kar posiada specjalne grono, np. policjanci, strażnicy miejscy, strażnicy leśni, a nawet kontrolerzy biletów i konduktorzy w środkach komunikacji publicznej. Na samym początku, poświęćmy uwagę na sytuacje, w których zasadność udzielonego mandatu może budzić wątpliwości.

Mamy prawo uważać, że mandat został przyznany bezzasadnie

Jak wiadomo, codzienne życie to różne odcienie szarości i nie wszystkie sytuacje są tak oczywiste, jak mogą wyglądać na pierwszy rzut oka. Podobnie może być w przypadkach, gdy zostajemy ukarani mandatem. Sytuacje jak np. przejechanie na czerwonym świetle, poruszanie się bez zakupionego biletu czy przejście przez ulicę w niedozwolonym miejscu nie powinny budzić większych wątpliwości. Bywają jednak i trudniejsze do rozstrzygnięcia przypadki, które powodują spory.

Osoba egzekwująca mandat może uważać, że złamaliśmy dany zapis prawa lub regulaminu i zasługujemy na karę. Inne zdanie na ten temat mamy my – sami, a niekiedy i postronni świadkowie, którzy uważają, że nie jesteśmy winni i „złamanie zasad” wynika z niesprawiedliwej oceny. Niestety, próby przedstawienia swojej wersji zdarzeń zazwyczaj nie przynoszą oczekiwanych efektów i w momencie udzielenia mandatu, pozostaje go jedynie przyjąć. Jednak nie musi to oznaczać zakończenia sprawy! Jako poszkodowany masz prawo wnieść wniosek o anulowanie mandatu.

Niezależnie od rodzaju kary finansowej zarówno funkcjonariusz publiczny, jak i kontroler biletów w komunikacji miejskiej muszą udzielić informacji o możliwości odwołania się od przyznanego mandatu. Jeżeli uważasz, że przesłanki świadczą na Twoją korzyść i nałożona grzywna może zostać uchylona – jak najbardziej o nią zawnioskuj. Zanim jednak opiszemy szczegółowo informacje jak złożyć wniosek o uchylenie mandatu, poznajmy dwa rodzaje kar. Jedna faktycznie jest mandatem, za to druga – w żadnym wypadku.

Mandat karny a wezwanie do zapłaty za brak biletu to nie ten sam rodzaj kary!

Choć w języku potocznym stosuje się jedno, ogólnikowe określenie dla kar finansowych „wlepianych” za złamanie określonych reguł, to nie można zapominać o ważnej zasadzie. Nie każda z nich jest mandatem, a stosowane powszechnie uproszczone określenie jest błędne i może prowadzić do nieporozumień. Dlaczego? Otóż kara nałożona przez policjanta i kontrolera biletów to nie to samo. Rozdzielmy to na dwa odrębne terminy.

1. Mandat karny – pod tym terminem kryje się sankcja finansowa, jaką może wyegzekwować określony funkcjonariusz służby mundurowej. Do tego grona należą m.in. policjanci, strażnicy miejscy, strażnicy graniczni, strażnicy leśni czy inspektorzy ITD. Mandat karny można nałożyć na każdą osobę (poza np. osobami objętymi immunitetem) która złamie zapisy kodeksu wykroczeń. Kwestia ta regulowana jest przez Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia¹. Wysokość mandatu określa tzw. taryfikator, który otrzymasz za wykroczenia drogowe, śmiecenie, picie alkoholu w miejscu publicznym, a także inne czyny o podobnej wadze i szkodliwości społecznej.
2. Wezwanie do zapłaty – ten rodzaj kar wynika z zupełnie innych zapisów prawnych i najczęściej dotyczy środków transportu publicznego. Kary za np. podróż bez ważnego biletu lub biletu z odpowiednią taryfą mogą nakładać konduktorzy w pociągach, a także uprawnieni kontrolerzy, a nawet – teoretycznie – kierowcy autobusów. Są to tzw. wezwania do zapłaty, którymi obarcza się osoby łamiące regulaminy obowiązujące w danych środkach transportu. Reguluje to art 33. prawa przewozowego².

Wniosek o uchylenie mandatu karnego – co warto wiedzieć?

Jeżeli zatem wręczony mandat uznajesz za krzywdzący i bezzasadny to nie pozostaje Ci nic innego, jak przejść do sporządzenia wniosku o jego uchylenie. Na początek, zapoznajmy się z niezbędnymi zagadnieniami związanymi z tą czynnością.

• Czas gra na Twoją niekorzyść – wniosek musisz złożyć nie później niż do 7 dni od otrzymania mandatu. Moment, w którym otrzymujesz mandat uznawany jest za jego uprawomocnienie, co oczywiście nie odbiera ukaranemu prawa do podważenia tego za pomocą wniosku.
• Wniosek o uchylenie mandatu musi sporządzić bezpośrednio osoba, która została nim ukarana – w przypadku osób z opiekunem prawnym lub inną uprawnioną osobą w określonych prawnie przypadkach, sporządzeniem wniosku mogą zająć się one same. W pozostałych przypadkach, nie może tego robić nikt poza ukaranym.
• Jeżeli chcesz się odwołać od mandatu, możesz go nie zapłacić, ale to ryzyko – mając pewność, że chcesz odwołać się od mandatu to możesz wstrzymać się z wnioskiem. Oczywiście wiąże się to z ryzykiem, bo nie masz żadnej gwarancji, że sąd pozytywnie rozpatrzy Twoją decyzję. Jeśli spotkasz się z odmową, mandat i tak będzie trzeba opłacić.

Wniosek o uchylenie mandatu karnego – jak napisać? Wzór

Ubiegając się o uchylenie wlepionego mandatu, zwróć uwagę na przedstawione przez nas omówienie wzoru dokumentu i posłuż się gotowym szablonem. Dzięki temu unikniesz potencjalnych komplikacji z rozpatrzeniem wniosku. Najczęściej wynikają one z braku zawarcia, choćby jednej istotnej informacji. Oto kompletny poradnik w pigułce, jak właściwie napisać odwołanie od mandatu karnego.

Informacje początkowe

1. Podstawowe dane osobowe składającego.
   Wypełnianie wniosku rozpocznij od wpisania danych osobowych. Podaj swoje imię, nazwisko oraz adres zamieszkania (ulica, numer, kod pocztowy, miasto). We wzorze informacje te znajdują się w lewym górnym rogu.
2. Dzień i miejsce sporządzenia wniosku.
   Czas to kluczowe kryterium, które decyduje o tym, czy w ogóle masz prawo do odwołania się od przyznanego mandatu. Z tego względu podaj dokładną datę: dzień, miesiąc i rok sporządzenia wniosku. Następnie przekaż dokument do odpowiadającemu miejscu nałożenia mandatu sądu. Nie zapomnij też o wskazaniu miejsca spisania wniosku.
3. Dane Sądu Rejonowego.
   Rozpatrywaniem wniosków o uchylenie mandatu karnego zajmują się Sądy Rejonowe stosowne do miejsca „wlepienia” kary. Co za tym idzie, we wniosku tuż pod datą i miejscem jego sporządzenia wskaż, gdzie znajduje się dany Sąd Rejonowy i jego wydział.

Treść wniosku i zakończenie

1. Dane mandatu oraz jego charakterystyka.
   Treść wniosku została wzbogacona w poniższym wzorze o podstawę prawną (art. 101 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia³ ). W jego dalszej części podaj numer mandatu, a także dzień udzielenia go przez uprawnioną osobę. Wypisz także treść wykroczenia, na podstawie którego została nałożona kara i ewentualne uzasadnienie, jakie zostało dołączone do przekazanego druku mandatu.
2. Informacja o załączeniu kopii.
   Wartościowym wzbogaceniem wniosku będzie informacja o załączeniu do niego skanu oryginału mandatu. Dowiedzie to, że podane wyżej informacje na jego temat są zgodne ze stanem faktycznym.
3. Uzasadnienie wniosku.
   Najważniejszy krok, dzięki któremu wyjaśnisz, dlaczego chcesz odwołać się od udzielonej kary. W tym punkcie masz duże pole do popisu. Zaprezentuj obszerną linię obrony i własną wersję wydarzeń. Warto też dodać ewentualną podstawę prawną i argumenty za tym, aby anulować karę.
4. Podpis składającego.
   Na koniec pora sporządzić czytelny podpis tak, aby wniosek był ważny i godny rozpatrzenia.

Jak wystąpić o uchylenie mandatu? To proste!

Po tym, jak wniosek jest gotowy, pozostaje skierować go do skrytki Sądu Rejonowego. Możesz tego dokonać na dwa dostępne sposoby. Po pierwsze – możesz wysłać wniosek w kopercie do Sądu pod postacią listu poleconego i oczekiwać odpowiedzi. Warto dodać, że sąd nie ma wyznaczonego maksymalnego terminu na jego rozpatrzenie. To dobre rozwiązanie dla osób zapracowanych i zabieganych. Po drugie – możesz udać się osobiście do tzw. biura podawczego Sądu Rejonowego. To także godne uwagi rozwiązanie, niwelujące ryzyko np. zagubienia listu przez pocztę.

Kiedy możemy liczyć na uchylenie mandatu?

Jeżeli Sąd Rejonowy uzna wniosek za warty rozpatrzenia, zwołuje posiedzenie. Wymagana jest wówczas osobista obecność zarówno ukaranego mandatem, jak i udzielającego go funkcjonariusza. Sąd poprosi o przedstawienie obu wersji zdarzeń. Skonfrontuje je ze sobą, podejmując na podstawie tego decyzję o dalszych losach przyznanej ukaranemu kary. Nie jest tajemnicą, że istnieją okoliczności, które sprzyjają i nie sprzyjają korzystnej dla wnioskującego decyzji.

Czynniki, które sprzyjają uniknięciu kary są następujące.

• Ukarany w momencie uzyskania mandatu nie był pełnoletni.
• Jeżeli czyn, za który udzielono mandatu, nie jest czynem niezabronionym.
• Jeśli czynność poddana karze wynikała np. z obrony koniecznej.

Z kolei przesłanki za odrzuceniem wniosku o uchylenie mandatu mogą być takie, jak niżej.

• Linia obrony ukaranego nie znajduje umocowania w przepisach prawa, za to argumentacja funkcjonariusza – jak najbardziej.
• Dodatkowe dowody jak np. nagranie z monitoringu udowadniają wersję funkcjonariusza lub sprzyjają za nią.
• Argumentacja ukaranego jest niewystarczająca i nieuprawniająca go do zwolnienia z kary. Może to być np. śpieszenie się do pracy – być może i uzasadnione, ale dalej nieistotne.

Odmowa uchylenia mandatu – co dalej?

Niestety, w przypadku odmowy sądu, którą wzbogaca się uzasadnieniem, ukarany mandatem nie ma szerokiego pola do manewru. Oznacza to jednocześnie, że ukarany musi bezwzględnie zapłacić mandat. Pozostaje zatem pogodzić się z dodatkowymi kosztami, gdyż decyzja sądu zazwyczaj jest jednoznaczną oceną, od której nie ma odwołania.

Źródła:

1. https://www.lexlege.pl/kodeks-postepowania-w-sprawach-o-wykroczenia/art-98/

2. https://www.arslege.pl/kontrola-dokumentow-przewozu-osob-lub-bagazu/k139/a11693/

3. https://www.lexlege.pl/kodeks-postepowania-w-sprawach-o-wykroczenia/art-101/