Zanim podpiszesz umowę kredytową, powinieneś dokładnie zapoznać się z jej treścią i mieć pewność, że wszystkie jej zapisy są dla Ciebie zrozumiałe. Co powinieneś wiedzieć o umowie kredytowej? Jakie zapisy powinny się w niej znaleźć? Sprawdziliśmy to dla Ciebie!
Kiedy pożyczasz pieniądze znajomemu czy komuś z rodziny, zazwyczaj na zwrot pożyczki umawiasz się ustnie. Kiedy jednak chcesz pożyczyć pieniądze od banku, umowa może być zawarta tylko na piśmie. Co trzeba wiedzieć o umowie kredytowej? Szczegóły poniżej.
Co to jest umowa kredytowa?
Umowa kredytowa to – najkrócej mówiąc – umowa zawarta między bankiem a kredytobiorcą dotycząca określonego zobowiązania kredytowego. Na podstawie umowy kredytowej bank udostępnia kredytobiorcy pieniądze przeznaczone na sfinansowanie konkretnego celu, określonego w umowie.
Umowa kredytowa opisana jest w prawie bankowym, które mówi, że:
przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. 1
Prawo bankowe dodaje też, że umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie.
Podsumowując:
- kredytu może udzielić Ci tylko bank,
- kredyt musi mieć formę pieniężną (w przeciwieństwie do pożyczki, która może przyjąć formę „rzeczową” ),
- kredyt (w przeciwieństwie do pożyczki) może być przeznaczony tylko na cel określony w umowie,
- umowa kredytu musi zostać zawarta na piśmie.
Jakie punkty musi zawierać umowa kredytowa?
Niezależnie od tego, czy bierzesz kredyt na samochód, czy na zakup mieszkania, w umowie kredytowej zawsze znajdują się punkty dotyczące m.in. stron umowy, kwoty udzielonego kredytu, przeznaczenia kredytu czy oprocentowania kredytu.
Jakie punkty musi zatem zawierać umowa kredytowa?
Strony umowy
W tym punkcie znajdują się dane kredytodawcy i kredytobiorcy:
- w przypadku kredytodawcy w umowie kredytu znajdują się informacje o: siedzibie banku, numerze, pod jakim bank wpisany jest do Rejestru Przedsiębiorców, numerze NIP, wysokości kapitału zakładowego oraz imiona i nazwiska osób reprezentujących bank,
- w przypadku kredytobiorców do umowy kredytu wpisane są imiona i nazwiska osób biorących kredyt, ich numery PESEL oraz serie i numery dowodów osobistych kredytobiorców.
Kwota i waluta kredytu
W tym punkcie znajdziesz informacje dotyczące kwoty, którą bank Ci pożycza oraz waluty, w jakiej kredyt będzie udzielony. Obecnie niemal wszystkie kredyty udzielane są w złotych (wyjątkiem są kredyty hipoteczne udzielane osobom zarabiającym w walucie, w jakiej ma być udzielony kredyt). Jednak – zgodnie z prawem bankowym –
w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu.2
Przeznaczenie kredytu
Tutaj znajdują się informacje dotyczące celu, na jaki udzielony jest kredyt. I tak, np.:
- jeżeli bierzesz kredyt na kupno samochodu, w umowie znajdą się m.in. dane dotyczące marki i modelu samochodu, numeru nadwozia, roku produkcji, pojemności silnika czy rodzaju paliwa,
- z kolei w umowie kredytu hipotecznego wymienione będą informacje na temat kredytowanego mieszkania (np. jego powierzchnia, cena, adres).
W tym punkcie znajdą się też informacje na temat kwoty kredytu oraz okresu, przez jaki kredyt będzie spłacany.
Zasady i terminy spłaty kredyt
W tym punkcie znajdą się informacje o kwocie, liczbie oraz częstotliwości opłacania rat kredytu (np. kredyt będzie spłacany w 48 miesięcznych ratach równych. Wysokość miesięcznej będzie wynosiła 248,25 zł. Raty będą spłacane dwunastego dnia każdego miesiąca).
Wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany
W tym punkcie znajdą się informacje dotyczące:
- wysokości oprocentowania obowiązującego w dniu podpisania umowy,
- zasad, na jakich jest oprocentowanie jest ustalane
- oraz sytuacji, w których oprocentowanie ulegnie zmianie.
Jeżeli kredyt oprocentowany jest na podstawie stawki WIBOR, w umowie będzie podana informacja o tym, jak często stawka ta jest przez bank aktualizowana, w jakich miesiącach i dniach miesiąca jest sprawdzana jej wysokość:
np. bank aktualizuje stawkę bazową obowiązującą w danej instytucji 4 razy w roku, w następujący sposób: w przedostatnim dniu roboczym lutego, maja, sierpnia i listopada sprawdza stopę referencyjną WIBOR 3M stosowaną na rynku usług finansowych. Jeżeli w dniu sprawdzenia stopa referencyjna WIBOR 3M różni się od stawki bazowej obowiązującej w banku, bank aktualizuje ją, czyli przyjmuje za stawkę bazową obowiązującą w Banku przez kolejne trzy miesiące kalendarzowe stopę referencyjną WIBOR 3M z dnia sprawdzenia).
Jeśli oprocentowanie kredytu jest ustalane na podstawie innych wskaźników (np. stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego), wskaźniki te będą wymienione w umowie.
Sposób zabezpieczenia spłaty kredytu
Zabezpieczenie spłaty kredytu gwarantuje bankowi, że kredytobiorca zwróci mu pożyczone pieniądze. Sposoby zabezpieczenia kredytu dzielą się na osobiste i rzeczowe.
Zabezpieczenia osobiste polegają na tym, że za spłatę kredytu swoim majątkiem odpowiada kredytobiorca lub inne osoby udzielające zabezpieczenia spłaty kredytu (np. poręczyciele). Wśród form zabezpieczenia osobistego można wymienić np.:
- poręczenie wekslowe,
- poręczenie według prawa cywilnego,
- przejęcie długu,
- cesję wierzytelności,
- przystąpienie do długu,
- weksel.
Z zabezpieczeniem rzeczowym (czyli związanym z majątkiem osobistym kredytobiorcy) mamy do czynienia np. w przypadku takich produktów, jak kredyt hipoteczny czy kredyt samochodowy.
Zabezpieczeniem kredytu hipotecznego jest hipoteka wpisana do księgi wieczystej mieszkania, domu czy działki.
W przypadku kredytu samochodowego zabezpieczeniem może być:
- przewłaszczenie pojazdu pod warunkiem zawieszającym,
- przewłaszczenie pojazdu pod warunkiem rozwiązującym,
- sądowy zastaw rejestrowy,
- cesja praw z polisy Autocasco,
- czy depozyt karty pojazdu.
Zabezpieczeniem rzeczowym może być też zastaw ogólny, kaucja, blokada środków na rachunku bankowym czy przewłaszczenie na zabezpieczenie.
Terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych
Kredyt – w zależności od tego, na jaki cel jest przeznaczony, może być wypłacony jednorazowo lub w częściach (transzach). Jednorazowo wypłacane są np. kredyty hipoteczne przeznaczone na zakup mieszkania na rynku wtórnym. W transzach bank wypłaca kredyty przeznaczone na budowę domu czy mieszkania przez dewelopera.
Kredyt nie jest wypłacany w dniu podpisania umowy.
W przypadku kredytów przeznaczonych np. na zakup samochodu czy zakup gotowego mieszkania (np. na rynku wtórnym, czyli od obecnego właściciela), które są wypłacane jednorazowo, kredytobiorca jest zobowiązany do spełnienia warunków opisanych w umowie kredytu (np. wpłacenia środków własnych w wysokości określonej w umowie – w przypadku kredytu hipotecznego lub dostarczenia do banku karty pojazdu – w przypadku kredytu samochodowego).
Jeżeli natomiast bierzesz kredyt na budowę domu, który jest wypłacany w transzach (czyli częściach), to przed wypłatą każdej z nich, bank sprawdzi, czy część kredytu, którą wypłacił Ci poprzednio została wykorzystana.
Wysokość prowizji
Prowizja za udzielenie kredytu to opłata naliczana przez bank w momencie udzielenia kredytu. Najczęściej prowizja jest naliczana jako procent od kwoty przyznanego kredytu. Prowizja za udzielenie kredytu jest ustalana indywidualnie. Jej wysokość może być uzależniona np. od kwoty kredytu.
Prowizja za udzielenie kredytu może być opłacona na dwa sposoby:
- pierwszy to odliczenie jej kwoty od wypłacanego kredytu – w takiej sytuacji dostaniesz kredyt, którego kwota będzie niższa o wysokość prowizji,
- drugi to kredytowanie prowizji, czyli doliczenie jej do kwoty udzielonego kredytu. W takim przypadku kwota kredytu będzie powiększona o prowizję, a Ty będziesz płacił wyższe raty.
Warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy kredytowej
W umowie kredytu będą też opisane warunki, na jakich mogą być zmienione warunki umowy. Niektóre z nich mogą być dokonane na podstawie:
- zapisów umowy – np. wysokość oprocentowania kredytu,
- dyspozycji kredytobiorcy – np. zmiana rodzaju rat, w jakich spłacany jest kredyt (z równych na malejące lub odwrotnie), zmiana rachunku do spłaty kredytu czy zmiana dnia, w którym spłacasz ratę kredytu,
- aneksu do umowy kredytu – np. karencja w spłacie kredytu.
W tej części będą też opisane warunki, na jakich możesz dokonać wcześniejszej spłaty kredytu.
Na co zwrócić uwagę, podpisując umowę?
Zanim podpiszesz umowę, powinieneś dokładnie przeczytać jej treść. Jeżeli tego nie zrobisz, możesz się narazić na przykre niespodzianki w trakcie spłaty kredytu.
Jeżeli masz taką możliwość, powinieneś poprosić o wzór umowy, zapoznać się z jej treścią w domu i zaznaczyć fragmenty, których nie rozumiesz lub co do treści, których masz wątpliwości. W takiej sytuacji będziesz wiedział, o co pytać pracownika banku.
Na co trzeba zwrócić uwagę przed podpisaniem umowy?
Oprocentowanie
W jego przypadku zwróć uwagę na to, jak szybko (np. po zmianie stóp procentowych) bank obniży oprocentowanie spłacanego przez Ciebie kredytu. Jeżeli oprocentowanie Twojego kredytu jest ustalane na podstawie stawki WIBOR, powinieneś sprawdzić, jakie warunki będą musiały zajść, żeby bank zastosował niższą stawkę WIBOR.
Prowizja za udzielenie kredytu
Sprawdź, jak bank, w którym będziesz brał kredyt, pobiera prowizję: czy dolicza ją do kwoty udzielonego kredytu, czy płacisz ją przelewem na wskazany numer rachunku, a może odlicza ją od kwoty przyznanego kredytu.
Upewnij się też, czy w zamian za skorzystanie z innego produktu (np. konta osobistego, karty kredytowej czy ubezpieczenia) bank obniży prowizję lub zrezygnuje z jej pobierania. Sprawdź też, czy Ci się to opłaci – prowizja jest kosztem jednorazowym, a np. opłatę za ubezpieczenie będziesz zobowiązany opłacać przez kilka lat.
Polecamy: Kredyt bez prowizji – kiedy się opłaca?
Wypowiedzenie umowy kredytowej
Dokładnie przeczytaj, w jakich sytuacjach bank będzie mógł wypowiedzieć Ci umowę kredytu. Najważniejsze przyczyny, które powodują, że bank może wypowiedzieć umowę kredytu, są określone w Prawie bankowym. Są to:
- niedotrzymanie przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu,
- lub utrata przez kredytobiorcę zdolności kredytowej.
Jeszcze jednym powodem wypowiedzenia umowy kredytowej może być podanie przez Ciebie – kredytobiorcę – fałszywych informacji lub przedstawienie sfałszowanych lub nieprawdziwych dokumentów, na podstawie których bank udzielił Ci kredytu.
Jeżeli w umowie zawarty będzie zapis:
Bank może wypowiedzieć umowę w przypadku naruszenia przez Kredytobiorcę innych warunków i obowiązków określonych w Umowie.
Powinieneś dowiedzieć się, jakie warunki i obowiązki bank miał na myśli.
Biorąc kredyt, wiążesz się z bankiem na okres od kilku czy kilkunastu miesięcy nawet do kilkudziesięciu lat (w przypadku kredytu hipotecznego). Dlatego też, zanim zdecydujesz się na podpisanie umowy kredytowej i – tym samym – zaakceptujesz warunki, na jakich będzie zawarty kredyt – powinieneś mieć stuprocentową pewność, że wszystkie jej zapisy są dla Ciebie zrozumiałe. Nie bój się zadawać pytań doradcy kredytowemu – to Twoje prawo i powinieneś z niego skorzystać.
Przeczytaj poradnik: Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać kredyt?
Co dalej po podpisaniu umowy kredytowej?
Warto zapamiętać, że podpisanie umowy z bankiem nie jest jednoznaczne z natychmiastową wypłatą środków. Może się tak jednak stać w przypadku szybkich kredytów gotówkowych online, gdy bank nie wymaga spełnienia dodatkowych warunków, aby przelać pieniądze na Twój rachunek.
Przy kredytach hipotecznych sprawa nie jest jednak taka prosta. Po podpisaniu umowy czeka Cię jeszcze całkiem długa przeprawa, aby bank był zobligowany do uruchomienia środków. Co musisz zrobić?
- Na samym początku przeczytaj załącznik do umowy, w którym dokładnie zostały opisane warunki dodatkowe, jakie należy spełnić po podpisaniu umowy kredytu hipotecznego.
- Następnie złóż wniosek o wpis do hipoteki. Możesz to zrobić w Sądzie Rejonowym w Wydziale Ksiąg Wieczystych. Musisz dostarczyć bankowi potwierdzenie złożenia wniosku oraz uiszczonej opłaty, która wynosi za tę usługę 200 złotych.
- Za wpis do hipoteki należy zapłacić podatek w wysokości 19 złotych (będzie do tego potrzebne wypełnienie druku PCC-3). Możesz to zrobić osobiście w najbliższym Urzędzie Skarbowym lub elektronicznie.
- To jednak nie koniec, ponieważ niezbędne jest także ubezpieczenie nieruchomości, które traktowane jest przez banki jako dodatkowe zabezpieczenie. Polisę możesz wykupić w ramach oferty danego banku lub poszukać samemu idealnego produktu. Pamiętaj jednak, że wymagana jest cesja na bank takiego ubezpieczenia.
- Na sam koniec musisz jeszcze złożyć deklarację podatkową od nieruchomości w Urzędzie Miasta.
- Po spełnieniu powyższych warunków banku – instytucja przystąpi do wypłaty środków (jednorazowo lub w transzach).
Najczęściej zadawane pytania
Co jest potrzebne do podpisania umowy kredytowej?
Wszystko zależy od typu kredytu – przy kredycie gotówkowym zaciąganym w swojej bankowości internetowej może wystarczyć tylko kilka kliknięć. Przy kredycie hipotecznym musimy dostarczyć m.in. zaświadczenie o zarobkach, umowę o pracę, wyciąg z konta, umowę przedwstępną podpisaną z deweloperem itd. Niezbędny będzie także wkład własny.
Czy można odstąpić od umowy kredytowej?
Tak, można do 14 dni od zawarcia umowy kredytowej od niej odstąpić. Nie trzeba podawać przyczyny swojej decyzji.
Kiedy wygasa umowa kredytowa?
Umowa kredytowa wygasa, gdy kredytobiorca spłaci całą pożyczoną kwotę wraz z odsetkami. Termin wygaśnięcia umowy ustalony jest w trakcie jej zawierania i jest on uzależniony od okresu kredytowania.
Ile stron ma umowa kredytowa?
To pytanie można różnie zrozumieć. Umowa może mieć dwie strony: kredytobiorcę i podmiot udzielający finansowania (np. bank). Czasem trzecią stroną umowy kredytowej jest poręczyciel. Jeżeli jednak pytanie dotyczy liczby „kartek”, to „grubość” umowy może być bardzo różna (zwykle jest to kilkadziesiąt stron). Niezależnie od tego, jak zapisana jest umowa kredytowa, należy się z nią skrupulatnie zapoznać.
Jakie prawo reguluje umowę kredytu?
Umowę kredytu reguluje Prawo Bankowe.
Co najpierw: umowa kredytowa czy akt notarialny?
Kolejność nie ma większego znaczenia, warto jednak pamiętać, że bez podpisania aktu notarialnego bank nie przeleje środków na konto kredytobiorcy.
Źródła:
1. https://www.lexlege.pl/prawo-bankowe/art-69/
2. Tamże
