Jak wygląda proces windykacji należności przez banki i instytucje pozabankowe? Nieuregulowanie ciążących zobowiązań może być przyczyną wizyty niechcianego windykatora. Kim on jest, jakie działania ma prawo podjąć wobec dłużnika i czym to się może skończyć?

Kluczowe informacje
- Windykacja należności to w praktyce procedura windykacyjna, która ma na celu wyegzekwowanie spłaty zadłużenia, która ciąży na osobie prywatnej lub przedsiębiorcy;
- Odbywa się ona na podstawie środków określonych w przepisach prawnych. Chodzi tutaj o możliwość prowadzenia windykacji miękkiej oraz windykacji twardej (* gdy ta pierwsza nie przyniesie oczekiwanego rezultatu);
- W ostateczności wierzyciel ma jeszcze prawo skierować sprawę do sądu. Gdy jego roszczenia okażą się zasadne, sąd wyda klauzulę wykonalności, przekazując sprawę w ręce komornika, który rozpocznie proces wyegzekowania długu z majątku dłużnika.
Windykacja należności bywa mylona i używana zamiennie z pojęciem egzekucji komorniczej. W praktyce jednak są to dwa różne działania, choć oba związane są z próbami egzekwowania spłaty należności od osoby zadłużonej. Warto natomiast wiedzieć, jak dokładnie przebiega procedura odzyskiwania długów, jakie możliwości ma windykator i czego możemy się po nim spodziewać.
Jak wyjść z długów? PoradnikCo to jest windykacja należności?
Windykacja należności to ogół działań mających pomóc w odzyskaniu należności zaciągniętych w ramach:
- kredytów,
- pożyczek bankowych i pozabankowych,
- kart kredytowych,
- limitów na koncie,
- i innych.
Proces windykacji długów rozpoczyna się, kiedy dłużnik nie spłaca zadłużenia zgodnie z umową i nie reaguje na ponaglenia wystosowywane przez kredytodawcę. Działanie to mogą zainicjować zarówno banki, jak i instytucje pozabankowe. Taką możliwość mają również osoby, które udzieliły pożyczki prywatnej.
Najczęściej proces ten nie różni się znacznie we wszystkich trzech przypadkach. Odpowiadać za niego może zarówno podmiot będący kredyto- czy pożyczkodawcą (*jeśli mają do tego odpowiednie narzędzia), jak również zatrudniona profesjonalna, zewnętrzna firma windykacyjna.
Pomoc dla zadłużonych: 7 porad dla osoby zadłużonejNa czym polega windykacja długów?
Działania podejmowane w ramach windykacji muszą mieścić się w obowiązujących przepisach prawnych. W głównej mierze zależą od wysokości zobowiązania i zachowania dłużnika. Na tej podstawie realizowana może być;
- windykacja polubowna (tzw. windykacja miękka) – działania polegające na próbach negocjacji spłaty zobowiązania z dłużnikiem. Windykację polubowną da się przeprowadzić tylko wtedy, gdy dłużnik wykazuje chęć spłaty i jest gotów na kontakt oraz ustalenie nowych warunków regulacji zobowiązania;
- windykacja sądowa – rozpoczyna się po fiasku windykacji polubownej. W tym przypadku wierzyciel chce wyegzekwować należności (np. w postaci nakazu zapłaty) w postępowaniu sądowym;
- windykacja komornicza – postępowanie sądowe może zakończyć się koniecznością wszczęcia windykacji komorniczej. To ostatni krok, w którym miejsce windykatora zajmuje komornik realizujący egzekucję komorniczą.
Czym różni się windykacja bankowa od pozabankowej?
Windykację bankową od pozabankowej różni przede wszystkim typ wierzyciela. W pierwszym przypadku jest to bank, wobec którego nieuregulowane zobowiązania ma dłużnik. Drugi typ windykacji inicjowany jest przez różnego rodzaju firmy pozabankowe, takie jak np. instytucje pożyczkowe.
Druga różnica dotyczy czasu, po jakim dochodzi do windykacji. W przypadku banków najczęściej jest to 60 dni od chwili ostatniej uregulowanej płatności. Nie jest to zasada opisana w przepisach, ale zwyczajowo przyjęta, choć zdarzają się od niej wyjątki. Instytucje pozabankowe są w tej kwestii bardziej zróżnicowane. Wiele firm podejmuje kroki windykacyjne znacznie wcześniej, z uwagi na wyższe ryzyko braku spłaty.
Bank | Insytucja pozabankowa | |
Typ wierzyciela | Bank | Firma pożyczkowa, faktor itp. |
Rodzaj zadłużenia | Np. niespłacony kredyt gotówkowy, pożyczka, karta kredytowa, debet w koncie itp. | Np. nieuregulowana pożyczka ratalna, chwilówka, faktoring (*w przypadku przedsiębiorców) |
Po jakim czasie rozpoczyna się windykacja? | Zazwyczaj 60 dni od terminu spłaty. | Ze względu na krótszy okres spłaty i wyższe koszty, windykacja może zacząć się w ciągu kilkunastu dni od terminu spłaty finansowania. |
Od jakiej kwoty rozpoczyna się windykacja? | Przepisy nie określają, od jakiej kwoty minimalnej może być przeprowadzona windykacja. * każda instytucja ma swoją własną strategię i procedury. | Przepisy nie określają, od jakiej kwoty minimalnej może być przeprowadzona windykacja. * każda instytucja ma swoją własną strategię i procedury. |
Jakie są etapy prowadzenia windykacji? | – windykacja “miękka” czyli polubowna; – windykacja terenowa (* gdy zawodzą ponaglenia i zachęty do spłaty); – windykacja twarda (* wierzyciel ma prawo wpisać dłużnika do rejestru dłużników); – wszczęcie postępowania sądowego i egzekucja komornicza. | – windykacja “miękka” czyli polubowna; – windykacja terenowa (* gdy zawodzą ponaglenia i zachęty do spłaty); – windykacja twarda (* wierzyciel ma prawo wpisać dłużnika do rejestru dłużników); – wszczęcie postępowania sądowego i egzekucja komornicza. |
W obu przypadkach windykacji bankowej i pozabankowej procedura windykacyjna przebiega tak samo. Instytucja finansowa pożycza pieniądze klientowi, który nie reguluje zobowiązań. Dochodzi do zaległości, rozpoczyna się więc windykacja miękka, a po czasie – jeśli to konieczne – sądowa. W ostateczności dochodzi do egzekucji komorniczej.
Jakie są etapy windykacji?
Windykacja polubowna jest znacznie krótsza, tańsza i mniej stresująca dla dłużnika. Nie zawsze jednak przynosi pożądane przez wierzyciela efekty. W takiej sytuacji konieczne jest więc podjęcie kolejnych, bardziej radykalnych kroków.
Cały proces składa się z kilku podstawowych etapów:
- Instytucja finansowa bada zadłużenie nieuregulowane w wyznaczonym terminie.
- Wierzyciel czeka do regulaminowego czasu, który musi upłynąć, by móc wdrożyć procedury windykacyjne.
- Wierzyciel informuje dłużnika o możliwym postępowaniu polubownym. W praktyce chodzi o próby nawiązania kontaktu, przedsądowe wezwanie do zapłaty czy ustalenie nowego harmonogramu spłaty.
- Rozpoczyna się windykacja terenowa, oparta na próbach bezpośredniego kontaktu z dłużnikiem (*jeśli nie odpowiada na prośby związane z postępowaniem polubownym).
- Instytucja zgłasza postępowanie windykacyjne do sądu, który zwykle w takich sytuacjach wydaje nakaz zapłaty. Ułatwiają to dowody świadczące o braku reakcji dłużnika na prośby o polubowne rozwiązanie sprawy.
- Brak reakcji dłużnika na werdykt sądu może skutkować rozpoczęciem postępowania egzekucyjnego, realizowanego przez komornika.


Jak wygląda windykacja należności?
Windykacja należności nie jest jeszcze egzekucją komorniczą. Zadaniem windykatorów w głównej mierze jest negocjowanie spłaty długu z dłużnikiem. W pierwszym etapie działanie takie zwykle opiera się na zwrotach z prośbą o uregulowanie zaległości i wystosowywanie przypomnień. Mogą one przybierać rozmaite formy, np.: telefoniczne, SMS-owe czy mailowe. Na tym właśnie polega tzw. windykacja miękka.
Jeśli powyższe czynności nie przyniosą efektu, rozpoczyna się tzw. windykacja twarda. Wygląda ona tak, że najpierw dłużnik wpisywany jest na oficjalną listę dłużników. Konsekwencją tego działania są kłopoty z zaciągnięciem jakiegokolwiek kredytu i pożyczki w przyszłości. Następnie wdrażane jest postępowanie sądowe.
Ile trwa windykacja długu?
Rozpoczęcie procedury windykacyjnej możliwe jest po 14 dniach od czasu przeterminowania zadłużenia. W większości przypadków ten okres jednak jest przedłużany, najczęściej do 60 dni w przypadku banków. W tym czasie wobec klienta nie są wyciągane żadne poważniejsze konsekwencje w związku z opóźnieniem w zapłacie.
Następnie przez pewien czas naliczane są prowizje i odsetki za opóźnienia. Instytucja ciągle też usiłuje zawrzeć porozumienie z dłużnikiem. Przepisy nie określają, jak długo trwać powinien ten stan. Każda jednostka sama określa, po jakim czasie zdecyduje się na zwrócenie się do sądu.
Jeśli dłużnik wykaże chęć współpracy, zwykle windykacja miękka prowadzona jest aż do uregulowania całego zobowiązania. W jej ramach ustalane są nowe warunki spłaty, akceptowalne dla obu stron.
Gdy sprawa trafi do sądu, długość postępowania zależy od terminu realizacji sprawy. Często oczekiwanie na rozpoczęcie postępowania trwa kilka miesięcy. Wyrok i nadanie nakazu to kolejne tygodnie. Po wydaniu nakazu zapłaty dłużnik ma natomiast dwa tygodnie do wniesienia sprzeciwu. Jeśli tego nie zrobi i nie ureguluje zadłużenia, sprawa trafia do komornika. Egzekucja komornicza trwa z kolei od kilku miesięcy do nawet kilku lat, w zależności od konkretnego przypadku.
Przedawnienie długu: kiedy następuje i jak je sprawdzić?Jak bronić się przed windykacją?
W przypadku słusznego rozpoczęcia procesu windykacji najlepszą obroną jest wyrażenie zgody na windykację polubowną. To sposób na najszybsze zawarcie porozumienia z wierzycielem, bez procesu sądowego i angażowania komornika. Pozwala to ponadto na uniknięcie wszelkich kosztów dodatkowych. Często nawet nie pozostawia śladu w rejestrze dłużników.
Zdarza się jednak, że firmy windykacyjne domagają się odzyskania należności niesłusznie. Załóżmy, że ktoś celowo nasłał na Ciebie windykatora lub jesteś pewien, że podejmowane przez niego działania są niezgodne z prawem. Jako dłużnik masz w takiej sytuacji swoje prawa, które spisałem w poniższych podpunktach.
- Wystosuj skargę na firmę windykacyjną do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów;
- Skorzystaj z drogi karnej i zgłoś windykatora do organów ścigania o stosowanie działań niezgodnych z prawem (np. nękanie, nachodzenie w miejscu pracy itp.).
Dobrym rozwiązaniem jest także skontaktowanie się z prawnikiem specjalizującym się w antywindykacji. Taka osoba może przyjrzeć się dokładnie Twojej sprawie i wyznaczyć najbardziej opłacalną strategię, która uchroni Cię przed poważniejszymi problemami.
Czego nie może windykacja?
No dobrze, a co może windykator, a czego nie? Przez to, że bywa mylony z komornikiem, niesłusznie przypisuje mu się wiele możliwości, które tak naprawdę nie są w jego zasięgu. W praktyce może on głównie:
- podejmować próby kontaktu z dłużnikiem (listownie, telefonicznie, mailowo, SMS-owo itp.);
- spotkać się osobiście z dłużnikiem (*tylko, jeśli osoba zadłużona wyrazi na to zgodę);
- starać się doprowadzić do egzekucji długu w polubowny sposób;
- poinformować o możliwości skierowania sprawy do sądu i ewentualnych konsekwencjach z tym związanych.
Jak widać, windykator nie może zbyt wiele. Jego działanie ogranicza się do próby ustalenia wysokości raty i okresu spłaty z dłużnikiem, przy czym ograniczać się tu musi wyłącznie do zachęcania do spłaty zadłużenia. Nie może natomiast:
- skierować sprawy do sądu we własnym imieniu (w sądzie naprzeciwko dłużnika stanie wierzyciel, a nie firma windykacyjna);
- zajmować kapitału i przedmiotów należących do dłużnika;
- informować osób trzecich o zobowiązaniach dłużnika;
- zyskać wglądu na konto bankowe dłużnika;
- odwiedzać dłużnika w pracy i w domu bez uzyskania zgody;
- uporczywie nękać dłużnika telefonami, mailami itp.;
- wpisać dłużnika na listę dłużników;
- stosować gróźb, straszyć policją itp.
Czy windykacja to to samo, co komornik?
Windykator nie jest komornikiem i na odwrót. Oba te stanowiska mają natomiast wspólny cel, jakim jest egzekucja zadłużenia. Jednocześnie jednak dostępne dla nich działania w tym zakresie są odmienne.
Windykator działa przede wszystkim polubownie. Jego możliwości skupiają się na negocjacjach z dłużnikiem. Zawód ten może wykonywać każda osoba zatrudniona przez firmę windykacyjną. Pracownik taki nie należy do zgrupowań windykacyjnych i nie może korzystać z żadnych specjalnych uprawnień.
Komornik jest za to osobą publiczną, która musi spełnić odpowiednie wymagania, aby objąć to stanowisko. Do jego pełnienia konieczne jest ukończenie 26 lat, posiadanie wyższego wykształcenia i zdanie egzaminu aplikacyjnego. Funkcja ta wiąże się też z większymi uprawnieniami od windykatora, m.in. zajmowaniem wartości materialnych i niematerialnych dłużnika i wykonaniem egzekucji na podstawie prawomocnego wyroku sądu. Rzadko przy tym opiera on swoje działania na negocjacjach z osobami zadłużonymi.
Które banki oferują konto bez komornika?FAQ: najczęściej zadawane pytania
Ile kosztuje windykacja należności?
Czy windykacja jest zgodna z prawem?
Po jakim czasie windykacja oddaje sprawę do sądu?
Co nie podlega windykacji?
Czy windykacja się przedawnia?
Co jest po windykacji?
Polecamy: