Rok 2022 okazał się niezwykle trudny dla wielu Polek i Polaków. Wojna za wschodnią granicą, rosnąca inflacja i ciągła podwyżka stóp procentowych, sprawiły, że większość z nas zaczęła przyglądać się swoim wydatkom, okładając na później marzenia o nowym domu, remoncie czy zagranicznych wakacjach. W jaki sposób zmiana nastawienia wpłynęła na nasze wybory kredytowe? Na co przeznaczamy teraz środki pochodzące z kredytów bankowych? Na te i inne pytania, odpowiedział nam Pan Maciej Dąbrowski, Dyrektor Centrum Rozwoju Produktów Sprzedaży Bezpośredniej w Santander Consumer Bank.
Można powiedzieć, że aktualnie wśród kredytów hipotecznych trwa epoka lodowcowa. Kolejny miesiąc możemy obserwować ogromne spadki liczbowe i wartościowe. A jak Pana zdaniem w ostatnim czasie zmienił się rynek kredytów gotówkowych? Czy w tym wypadku również możemy zaobserwować zmniejszenie popytu?
Maciej Dąbrowski:
Rynek kredytów gotówkowych w roku 2022 został dotknięty zmianami makroekonomicznymi – mieliśmy do czynienia z ciągiem podwyżek stóp oraz zmianami regulacyjnymi. Portfel kredytów gotówkowych w całym sektorze bankowym skurczył się o prawie 2% i o podobną wartość procentową spadła sprzedaż nowych kredytów gotówkowych. Nie są to jednak tak dramatyczne zmiany jak w segmencie sprzedaży nowych kredytów hipotecznych, gdzie dynamika rok do roku dochodziła do -70%.
Na negatywne zmiany na rynku kredytów gotówkowych miał wpływ głównie wzrost stóp procentowych i ich przełożenie na koszt finansowania dla banków oraz sentyment Polaków do konsumpcji w roku 2022. Ograniczenie dystrybucji kredytów hipotecznych przełożyło się również bezpośrednio na mniejszy popyt na kredyty gotówkowe, które w przeszłości np. były chętnie zaciągane w celu wykończenia mieszkania czy przeprowadzenia remontu i zazwyczaj dotyczyły wyższych kwot. Dlatego w 2022 roku znacząco wzrósł rynek znajdujący się po przeciwnej stronie, czyli rynek niskich kwot do 5 tys. zł, bo aż o 10%. Dodatkowo banki w ostatnich miesiącach skupiły się na udzielaniu finansowania klientom o znanej historii kredytowej. Ze względu na wielomilionową bazę klientów Santander Consumer Banku jesteśmy w tej przestrzeni bardzo skuteczni.
Czy w związku z tym w jakikolwiek sposób zmieniły się zachowania klientów, którzy sięgają do banku po dodatkową gotówkę?
Maciej Dąbrowski:
Sytuacja makroekonomiczna w 2022 roku i nastroje konsumenckie, które z niej wynikają, miały kluczowe znaczenie dla postaw finansowych Polek i Polaków. W ostatnich 12 miesiącach GUS kilkakrotnie informował o tym, że pesymizm polskich konsumentów pobił kolejny rekord, dochodząc w październiku do najniższego poziomu w historii pomiarów.
W takich okolicznościach naturalną postawą klientów jest ograniczanie wydatków, unikanie długoterminowych zobowiązań finansowych i potrzeba oszczędzania. Powszechna drożyzna, rosnące koszty kredytów i dominujące przekonanie Polek i Polaków, że ich sytuacja ekonomiczna pogorszy się w najbliższym roku, wpływały zarówno na gotowość do zaciągania kredytów gotówkowych, jak i na cele finansowane z pożyczonych środków.
Znaczna część klientów, jeśli tylko miała taką możliwość, odkładała lub zawieszała decyzje o większych zakupach, zwłaszcza jeśli nie był to wydatek pilny lub niezbędny. W największym stopniu Polki i Polacy ograniczali wydatki na przyjemności, rozrywkę, czy wypoczynek – tego typu zakupy też najrzadziej były finansowane ze środków uzyskanych z kredytu.
W takim razie, na co Polki i Polacy przeznaczają teraz środki pozyskane z kredytów gotówkowych?
Maciej Dąbrowski:
Pomimo że, nadal wysoko na liście najpopularniejszych celów kredytowych są kwestie związane z remontem i wyposażeniem domu lub mieszkania, to również w tym obszarze widoczne jest to, że nasi rodacy i rodaczki ograniczają swoje plany zakupowe. Dotyczy to zwłaszcza tych wydatków, które nie mają charakteru pilnego lub losowego, np. remont wynikający z awarii, a bardziej planowany i wiążący się z podniesieniem jakości życia, np. wymiana mebli, czy sprzętu RTV/AGD.
Konto firmowe w Santander BP – recenzja i opinieW rankingu najpopularniejszych celów kredytowych wzrosty odnotowały natomiast te obszary, które można określić zbiorczo jako „bieżące wsparcie budżetu domowego”. W porównaniu do lat poprzednich, w ostatnich miesiącach klienci zdecydowanie częściej korzystali z kredytów, aby sfinansować codzienne zakupy – jedzenie, środki czystości czy ubrania, opłacić rachunki, ze szczególnym uwzględnieniem wydatków na opał lub ogrzewanie oraz spłacić inne zobowiązania kredytowe.
Czy w związku z tym kredytobiorcy, którzy za pomocą wsparcia finansowego udzielanego przez bank, chcą sfinansować bieżące potrzeby, wnioskują o inny rodzaj kredytów niż do tej pory?
Maciej Dąbrowski:
Niepewność Polek i Polaków odnośnie do przyszłej sytuacji finansowej ich gospodarstw domowych przekłada się na rosnące zainteresowanie ofertami, które dają gwarancję niezmienności raty, czyli raty ze stałym oprocentowaniem, a także przewidującymi opcję tzw. „wakacji kredytowych”, czyli możliwość zawieszenia spłaty np. na 1-2 miesiące. Wśród klientów, którzy szukają chwili finansowego oddechu i ulgi w spłacie rat, dużą popularnością cieszą się z kolei produkty kredytowe z karencją, np. pierwsza rata płatna dopiero po 3 miesiącach od podpisania umowy oraz kredyty konsolidacyjne, które pozwalają połączyć zobowiązania w jedną, wygodną i często niższą ratę.
W tych trudnych i zmiennych okolicznościach ekonomicznych kredytobiorcy szukają przede wszystkim finansowego spokoju, pewności i przewidywalności. Zaciągnięcie kredytu gotówkowego dla wielu osób wiąże się ze stresem, bo nie jest czynnością codzienną i może budzić wiele pytań i wątpliwości. Dlatego w Santander Consumer Banku zdecydowaliśmy się odpowiedzieć na tę potrzebę. Żeby zapewnić naszym klientkom i klientom większy komfort decyzji, dwukrotnie wydłużyliśmy czas, w którym bez żadnych konsekwencji i kosztów mogą odstąpić od umowy kredytowej.
Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że kredyty gotówkowe i ratalne cieszą się dużą popularnością zwłaszcza wśród obywateli Ukrainy, którzy w 2022 roku zaciągnęli ich na kwotę o 46 proc. wyższą niż w 2021 roku. Czy podobny trend zauważyli Państwo w swoim banku? Jak duży odsetek Państwa klientów stanowią obywatele innych krajów?
Maciej Dąbrowski:
Tak, kredyty gotówkowe i ratalne cieszą się rosnącą popularnością również w Santander Consumer Banku. Obywatele Ukrainy w 2022 roku zaciągnęli u nas o 85% więcej kredytów gotówkowych i o 67% więcej kredytów ratalnych niż w roku 2021. Udział klientów zagranicznych (odsetek obcokrajowców) z roku na rok wzrasta, lecz wciąż jest on u nas bardzo niewielki – kilkuprocentowy. Obywatele Ukrainy obecnie stanowią trzy czwarte z nich.
Czy w 2023 roku, konstruując swoje oferty kredytowe, skupiacie się Państwo również na zagranicznych klientach? Mówię tu nie tylko o obywatelach Ukrainy, ale również np. Białorusi?
Maciej Dąbrowski:
Wszystkie oferty dostępne są zarówno dla obywateli Polski, jak i dla obcokrajowców, którzy legitymują się kartą pobytu, przy czym okres, na jaki przyznano prawo pobytu w Polsce nie może być krótszy niż okres kredytowania. Warto dodać, że w Santander Consumer Banku dodatkowo akceptujemy szereg dochodów w walucie obcej. Akceptowane waluty obce to EUR, GBP, USD, CZK, CHF, NOK, SEK oraz DKK.
Wakacje kredytowe umożliwiły Polakom spłacającym kredyty hipoteczne na zamrożenie niektórych rat. Czy Pana zdaniem nadwyżka środków, która dzięki programowi została w domowym budżecie, została w jakimś stopniu przeznaczona na nadpłatę kredytów gotówkowych?
Maciej Dąbrowski:
Nadwyżka środków wynikająca z wakacji kredytowych w pierwszej kolejności została przekazana na konsumpcję oraz w części na spłatę kredytów hipotecznych. Dynamika nadpłat kredytów hipotecznych wzrosła o 100% w porównaniu do roku 2021, jeżeli chodzi o nadpłaty kredytów gotówkowych to trend ten jest widoczny, ale źródłem spłaty jest zazwyczaj kredyt w innym banku, czyli tak zwana konsolidacja kredytu.
W obecnym okresie i sytuacji makroekonomicznej, klienci cały czas poszukują stabilności w zarządzaniu swoimi finansami, definiowanej jako równa przewidywalna rata spłaty kredytu o stałym oprocentowaniu. Dlatego już w 2022 roku wdrożyliśmy nową ofertę, która odpowiada na te potrzeby, czyli Równoratka – kredyt gotówkowy o równej przewidywalnej racie i stałym oprocentowaniu.
A czy klienci Santander Consumer Banku chętnie nadpłacają swoje zobowiązania lub spłacają je w całości przed terminem?
Maciej Dąbrowski:
Możliwość dokonywania nadpłat jest przez naszych klientów wykorzystywana, ponieważ za wcześniejszą spłatę nie pobieramy opłaty. Poprzez nadpłaty klient może u nas skrócić okres kredytowania z zachowaniem pierwotnej raty kredytu lub zmniejszyć wysokość raty z zachowaniem pierwotnego harmonogramu. Natomiast niewielka liczba naszych kredytów spłacana jest całkowicie przed terminem.
Maciej Dąbrowski – Dyrektor Centrum Rozwoju Produktów Sprzedaży Bezpośredniej w Santander Consumer Bank. Od kilkunastu lat jest związany z branżą finansową, szczególnie w obszarze rozwoju produktów, sprzedaży, innowacji i strategii. Posiada międzynarodowe doświadczenie zdobyte w ramach grupy Santander, Citi oraz PwC, gdzie odpowiadał m.in. za doradztwo dla sektora finansowego w rejonie CEE oraz mentoring dla fintechów.
Zobacz także:
HR-owiec z wykształcenia, marketer z wyboru. Od kilku lat z pasją oddaje się szeroko rozumianemu marketingowi treści, w myśl zasady: Content is a king. Szczególną fascynacją darzy świat finansów, stawiając sobie za cel wyposażenie czytelnika w podstawową wiedzę, która pozwoli mu zadbać o budżet własnego gospodarstwa domowego. Prywatnie miłośniczka sushi i dobrej kawy, uważa, że dieta mogłaby się składać tylko z tych dwóch składników.
