Zasiłek pogrzebowy z ZUS – ile wynosi i komu przysługuje?

Organizacja pogrzebu to nie tylko wielkie przeżycie emocjonalne, smutek i stres. To także ogrom pracy włożonej, by “ostatnie pożegnanie” wypadło zgodnie z oczekiwaniami bliskich. Dlatego osoba, która pokryła koszty pogrzebu, może liczyć na wypłatę zasiłku pogrzebowego. Jak długo czeka się na świadczenie i jak prawidłowo złożyć wniosek?

zasiłek pogrzebowy

Kluczowe informacje:

  • Zasiłek pogrzebowy to jednorazowe wsparcie finansowe na pokrycie kosztów pogrzebowych.
  • Zasiłek przysługuje tylko osobom ubezpieczonym w ZUS lub KRUS.
  • Od 2011 wysokość zasiłku pogrzebowego pozostaje bez zmian i wynosi 4000 złotych.
  • Istnieje jednak szansa, że to świadczenie zostanie podniesione w najbliższych latach, przygotowany został nawet projekt ustawy.

Zasiłek pogrzebowy – jednorazowa rekompensata za koszty pogrzebu

Faktem jest, że po śmierci bliskiej osoby, pieniądze są ostatnią rzeczą, o której myślimy. Jednak, w przypadku trudnej sytuacji życiowej czy finansowej są wręcz niezbędne, by godnie żyć. Dlatego, zasiłek pogrzebowy to specjalne, jednorazowe świadczenie społeczne wypłacane przez odpowiednie instytucje. W przypadku większości ubezpieczonych zajmuje się tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych, natomiast rolników – Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Należy jednak pamiętać, że zasiłek udzielany jest dopiero w momencie, gdy koszty pogrzebu zostały już pokryte! W praktyce więc na zwrot pieniędzy mogą liczyć nie tylko najbliżsi, ale również osoby, które faktycznie poniosły wydatek związany z pochówkiem ubezpieczonego zmarłego. I właśnie w tym celu – choćby częściowej rekompensaty kosztów, państwo polskie wprowadziło możliwość otrzymania zasiłku pogrzebowego.

Kto może otrzymać zasiłek pogrzebowy?

Na doraźną pomocą finansową po organizacji pochówku mogą liczyć:

  • Członkowie rodziny zmarłego.
  • Przyjaciele i sąsiedzi.
  • Pracodawca.
  • Domowa pomoc społeczna.
  • Gmina.
  • Powiat.
  • Osoba prawna Kościoła lub związku wyznaniowego.

W momencie, gdy koszty pogrzebu poniosło kilka osób/podmiotów to świadczenie ulega podziałowi proporcjonalnie do poniesionych przez te jednostki kosztów.

Pod pojęciem “członkowie rodziny” rozumiemy takie osoby jak:

  • Małżonek (wdowa lub wdowiec) – także ten pozostający w separacji potwierdzonej wyrokiem sądu.
  • Rodzice, ojczym, macocha, osoba przysposabiająca.
  • Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione.
  • Dzieci przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej.
  • Inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności.
  • Rodzeństwo.
  • Dziadkowie.
  • Wnuki.
  • Osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Warto podkreślić, że zasiłek pogrzebowy przysługuje wyłącznie z jednego tytułu! W razie zbiegu prawa do zasiłku pogrzebowego z ZUS określonego ustawą, a prawem do zasiłku ustalonym na podstawie innych dokumentów, np. ubezpieczenia rolniczego – zasiłek przysługuje tylko jeden raz!

Kiedy przysługuje zasiłek pogrzebowy?

Świadczenie można otrzymać wyłącznie po śmierci osoby, która była ubezpieczona w ZUS lub KRUS oraz spełniała, któryś z poniższych warunków:

  • Miała przyznaną emeryturę lub rentę.
  • Korzystała z emerytury pomostowowej.
  • Otrzymywała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
  • Zmarła w trakcie pobierania zasiłku chorobowego bądź świadczenia rehabilitacyjnego – ale już po ustaniu ubezpieczenia.
  • W dniu śmierci nie miała przyznanej emerytury lub renty, aczkolwiek spełniała warunki do jej uzyskania.
  • Pobierała rentę socjalną.
  • Otrzymywała świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny.
  • Zmarła wskutek wypadku bądź choroby zawodowej.
  • Była niewidomą ofiarą działań wojennych, która pobierała świadczenie pieniężne.
  • Dostawała rentę z tytułu wypadku lub choroby zawodowej.

Warto również wspomnieć, że zasiłek przydzielany jest także w związku ze śmiercią w wyniku poronienia. By otrzymać świadczenie należy posiadać odpis aktu urodzenia (w którym należy przypisać płeć zmarłego!). Zatem, zasiłek będzie przysługiwał z tytułu śmierci dziecka, gdy było ono członkiem rodziny ubezpieczonej lub pobierającej rentę/emeryturę. Dlatego mogą się o niego ubiegać nie tylko rodzice, ale i dziadkowie – w momencie, gdy rodzice nie pracują oraz nie są nigdzie ubezpieczeni.

Ile wynosi świadczenie pogrzebowe w 2023 roku?

Bliscy lub dalecy członkowie rodziny zmarłego – niezależnie od tego, jakie ponieśli koszty związane z pochówkiem, mają prawo ubiegać się o zwrot, w pełnej wysokości 4 tys. zł – zarówno, jeśli chodzi o wypłatę świadczenia z ZUS-u, jak i KRUS-u. Jest to kwota niezmienna od początku jej obowiązywania, czyli 1 marca 2011 roku.

Z kolei kwota ta nie dotyczy osób obcych, pracodawcy, gminy lub podobnych podmiotów, które otrzymują zasiłek do wysokości poniesionych kosztów – lecz nie wyższych niż 4 tys. zł. Niemniej jednak warunek jest jeden – konieczne jest faktyczne poniesienie wydatków, które potwierdzone są odpowiednią dokumentacją, np. rachunkami czy fakturą. Natomiast, jeśli za pogrzeb płaci więcej niż jedna osoba – zwrot kosztów dzieli się proporcjonalnie do poniesionych wydatków. W takim przypadku każda osoba lub instytucja składa oddzielny wniosek.


Sprawdź także:


Co wlicza się w koszty pogrzebu?

Wymagania ZUS/KRUS dokładnie precyzują, co dokładnie wlicza się w koszty pochówku. Są to, m.in.:

  • Zakup oraz urządzenie grobu.
  • Nabycie miejsca na cmentarzu.
  • Przewiezienie zwłok w miejsce pochówku.
  • Wystawienie nagrobka.
  • Zakup niezbędnych akcesoriów żałobnych: świec, zniczy, wieńców, kwiatów.
  • Zorganizowanie poczęstunku dla uczestniczących w pogrzebie.
  • Nabycie odzieży żałobnej.

Jak złożyć wniosek o zasiłek pogrzebowy?

Choć teoretycznie tego typu świadczenie może otrzymać każdy, to jednak kluczowe jest spełnienie kilku podstawowych wymogów, związanych z dostarczeniem kompletu odpowiednich dokumentów. W ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci ubezpieczonego należy złożyć je do dowolnej placówki ZUS/KRUS na cztery sposoby:

  • Osobiście.
  • Poprzez osobę upoważnioną.
  • Pocztą.
  • Elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych – PUE ZUS.1

Jakie dokumenty należy dostarczyć?

  • Po pierwsze – ze strony oficjalnej ZUS2 lub KRUS3 należy wydrukować plik wzoru o wypłatę zasiłku pogrzebowego (w ZUS Z-12, KRUS SR-26).
  • Po drugie – do placówki ZUS/KRUS należy dostarczyć: akt zgonu, akt urodzenia dziecka, które urodziło się martwe lub odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że urodziło się martwe.
  • Po trzecie – oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu. W przypadku złożenia oryginałów w banku – opcjonalnie mogą to być kopie rachunków potwierdzone przez bank, że są zgodne z oryginałem.
  • Po czwarte – dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo ze zmarłą osobą. Mogą to być, np. skrócone odpisy aktów stanu cywilnego, dowód osobisty.
  • Po piąte – zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu emerytalnemu/rentownemu.

Co ważne – akt zgonu można wystawić także za granicą! Jednak tymczasowy akt zgonu może być wystawiony tylko w kraju.

Przekroczenie terminu złożenia wniosku – przyczyny

Są jednak sytuacje, w których, niezależnie od okoliczności niemożliwe jest złożenie całej dokumentacji w ciągu wymagalnych 12 miesięcy od dnia śmierci osoby. Następuje wówczas, tzw. przedawnienie roszczeń – w którym nie ma szans na zwrot kosztów. Jednak taki termin może zostać niedotrzymany z powodu:

  • Późniejszego odnalezienia osoby zmarłej lub zidentyfikowania ciała.
  • Innych przyczyn niezależnych.

Wówczas dokumenty należy donieść w ciągu 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Do wniosku koniecznie trzeba dołączyć także odpowiednie pisma:

  • Zaświadczenie od policji lub prokuratury.
  • Odpis zupełny aktu zgonu.
  • Inny dokument urzędowy.

Jak długo się czeka na zasiłek pogrzebowy?

W zwyczaju świadczenie wypłaca się w ciągu 30 dni kalendarzowych, od dnia złożenia w odpowiedniej placówce wszystkich wymaganych dokumentów. Po tym czasie, wypłata zasiłku nastąpi na konto wnioskującego lub przekazem pocztowym – na wskazany w formularzu adres korespondencyjny.

WAŻNE! Jeśli ZUS lub KRUS odmówi wręczenia zasiłku pogrzebowego, to wnioskujący ma możliwość odwołania się od tej decyzji do rejonowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Wszystko to dokonuje za pośrednictwem placówki, która wydała decyzję odmowną. Każda osoba bądź instytucja ma miesiąc od otrzymania takowej decyzji. Złożenie odwołania jest bezpłatne!

Czy komornik może zająć zasiłek pogrzebowy?

W kwestii rozbieżności tego, co może, a czego nie może komornik, poddawano w wątpliwość wiele sytuacji. Jednak zgodnie z prawem i Ustawą o emeryturach i rentach4, zasiłek pogrzebowy nie jest traktowany jako wynagrodzenie ze stosunku pracy. Dlatego też nie jest widoczny w wykazie świadczeń chronionych od egzekucji komorniczej, wskazanych w art. 833 Kodeksu postępowania cywilnego5. Zatem komornik może zająć takie świadczenie! W jakiej kwocie?

  • 25% – w egzekucji niealimentacyjnej
  • 60% – w egzekucji alimentacyjnej

Czytaj także: Czy komornik może zająć pieniądze z 500+? Zasady, co do świadczeń


A może zwrot z oszczędności zmarłego?

Poza złożeniem wniosku o zasiłek pogrzebowy, bliski ponoszący koszty organizacji pochówku może wystąpić do banku zmarłego z roszczeniem o zwrot poniesionych wydatków. Aby uzyskać taką zgodę, zainteresowany powinien okazać akt zgonu zmarłego posiadacza konta oraz faktycznie poniesione koszty. Jednak nie wystarczą do tego zwykłe paragony! Muszą być one wystawione na konkretną osobę, która dokonuje zakupów. Wówczas bank dokona zwrotu pieniędzy, zgodnie ze standardami przyjętymi w danym środowisku. Co to dokładnie oznacza?

Standard pogrzebu powinien być dostosowany do zasad panujących w danym środowisku religijnym. Dlatego, jeśli w otoczeniu zmarłego typowa była organizacja wielogodzinnej “stypy” w dobrej restauracji, to taki koszt powinien zostać zaliczony do wydatków pogrzebu. Gdy jednak osoba zmarła była niezamożna – wówczas taki wydatek może być oceniony jako wykraczający ponad stan. W każdej sytuacji bank inaczej podchodzi do zwrotu roszczenia – i nie kieruje się przy tym wyłącznie przyjętą wysokością zasiłku pogrzebowego. Co więcej – instytucja bankowa tylko raz wypłaci pieniądze – osobie, która jako pierwsza się po nie zgłosi! Jej procedury są więc regulowane inaczej niż świadczenie pogrzebowe, które wypłacane jest kilku osobom proporcjonalnie do poniesionych przez nie kosztów.

Wypłata pieniędzy może nastąpić z:

  • Rachunku oszczędnościowego.
  • Rozliczeniowo-oszczędnościowego.
  • Terminowej lokaty oszczędnościowej.

Nie może z:

  • Rachunku rozliczeniowego.
  • Rachunku powierniczego.
  • Lokaty terminowej.

Zasiłek pogrzebowy – kierunek ZUS lub KRUS!

Tak więc zasiłek pogrzebowy to specjalne świadczenie, które w zależności od charakteru ubezpieczenia zmarłego wypłacają określone jednostki ZUS bądź KRUS. Prawo do jego otrzymania posiada każdy, kto w rzeczywistości jest w stanie udokumentować poniesione koszty! Nie wystarczy więc “słowo” – a liczą się konkrety oraz złożenie odpowiednich dokumentów. Po spełnieniu wszystkich tych wymogów, świadczenie trafia na konto wnioskującego, w terminie nie dłuższym niż 30 dni kalendarzowych.

Czy wysokość zasiłku pogrzebowego zostanie podniesiona?

Spore kontrowersje wzbudza wysokość zasiłku pogrzebowego, która nie zmieniła się od 2011 roku. Biorąc pod uwagę inflację – 4 tysiące z tamtego okresu ma w 2023 roku siłę nabywczą w wysokości 2,5 tysiąca złotych.

Zauważając ten stan rzeczy, sejmowa komisja petycji złożyła projekt ustawy, zgodnie z którą zasiłek pogrzebowy byłby aktualizowany w oparciu o wskaźnik waloryzacji rent i emerytur. Przyniosłoby to podwyższenie zasiłku w następnym roku o mniej więcej 500 złotych.

Jest oczywiste, że realna wartość zasiłku pogrzebowego, w szczególności w relacji do kosztów pogrzebów, znacznie zmalała od czasu ustalenia tej kwoty. Kwota ta obecnie nie pozwala na spełnienie podstawowej funkcji zasiłku pogrzebowego – nie zapewnia bowiem możliwości godnego pochówku. Bardzo często rodziny muszą się zapożyczać, aby zorganizować nawet skromny pogrzeb. 6

wyimek z uzasadnienia celu i potrzeby zmiany dotychczasowej ustawy dotyczącej zasiłku pogrzebowego

Innego zdania jest jednak premier Mateusz Morawiecki, który 23 kwietnia 2023 roku na spotkaniu wyborczym w Pszczewie wypowiedział się na temat potencjalnego zwiększenia wysokości zasiłku pogrzebowego. Wszelkie spekulacje uciął jednym zdaniem: „Nie ma takich prac obecnie”.

A Wy co sądzicie o tej sprawie? Czy zasiłek pogrzebowy powinien być wyższy? Jeśli tak, to jaka kwota byłaby odpowiednia?

Naszym celem jest dostarczanie użytkownikom wartościowych i wiarygodnych treści, które pomogą im podejmować świadome decyzje finansowe. Wszystkie artykuły publikowane na naszym portalu opierają się na sprawdzonych źródłach i są redagowane przez specjalistów z dziedziny finansów.

1. Strona ZUS

https://www.zus.pl/portal/logowanie.npi

2. Wniosek o zasiłek pogrzebowy

https://www.zus.pl/documents/10182/788036/Z-12_edytowalny_22.01.2018.pdf/9759d894-a993-4621-8f5d-245bcc08492b

3. Wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego

https://www.krus.gov.pl/fileadmin/moje_dokumenty/dokumenty/bip/form/swiad/2019/SR_26_06_03_2019.pdf

4. Prawo Sejm

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19981621118

5. Art. 833. Ograniczenie egzekucji z innych świadczeń pieniężnych

https://www.arslege.pl/ograniczenie-egzekucji-z-innych-swiadczen-pienieznych/k14/a10139/

6. Projekt ustawy

https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-1197-2023/$file/9-020-1197-2023.pdf

Jak podobała Ci się treść?
5 - ciekawa, 1 - nieciekawa
4/5 - (4 votes)
Komentarze (0)

Odpowiadasz na komentarz:

Komentarz zostanie opublikowany pod tą nazwą

Adres e-mail nie zostanie nigdzie opublikowany

Treści, które udostępniasz w serwisie są weryfikowane

Polecane artykuły

Zobacz wszystkie
Zobacz wszystkie