Kryterium dochodowe MOPS 2024 – co to jest i jaka jest jego wysokość?

Jednym z najbardziej wziętych tematów związanych z polityką społeczną są kryteria dochodowe na rok 2024. Zgodnie z założeniami Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, co trzy lata dochodzi do zmian w ich wysokości. Ostatnia waloryzacja kryteriów dochodowych miała miejsce w 2021 r., a to oznacza, że kolejna przypada na rok 2024. Ile wynosi kryterium dochodowe z MOPS w 2024 r. na poszczególne zasiłki?

Polska w europejskiej czołówce w zakresie wsparcia rodzinnego

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśla na każdym kroku swoje dokonania na rzecz zrównoważonej polityki społecznej w kraju. Chwali się swoimi osiągnięciami: podniesieniem kwoty wolnej od podatku i oczywiście waloryzacją emerytur, co dla większości seniorów jest tylko kroplą w morzu potrzeb.

Nie możemy też zapomnieć o programach pilotażowych jak “Rodzina 500+”, “Program Maluch Plus” czy nowy Rodzinny Kapitał Opiekuńczy i innych świadczeniach, na które budżet państwa w 2023 r. przeznaczył przeszło 250 mld zł.

Gdzie w tej grupie potrzeb mają swoje miejsce zasiłki z pomocy społecznej?

Niestety, te waloryzowane są zazwyczaj co 3 lata i nie oszukujmy się, ich wysokość jak na dzisiejsze standardy jest tragicznie marna.

Ostatnia weryfikacja dotycząca interwencji socjalnej została przeprowadzona przez Instytut Pracy i Praw Socjalnych (IPiSS) w 2021 roku¹.

Na jej mocy Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w drodze rozporządzenia ustalił:

• próg interwencji socjalnej,
• minimalny zakres wydatków,
• zakres potrzeb podstawowych niezbędnych do życia,
• okres oraz źródło danych, z którego przyjmuje się wysokość cen i towarów.

Następnie, Rada Ministrów zaprezentowała Radzie Dialogu Społecznego propozycję weryfikacji kryteriów dochodowych oraz informację o realizacji świadczeń z pomocy społecznej za okres poprzedniej weryfikacji, która obejmuje:

• liczbę świadczeniobiorców,
• liczbę świadczeń,
• całkowitą kwotę wydatków na świadczenia.

Jakie jest kryterium dochodowe MOPS w 2024 roku?

Na podstawie art. 9 Ustawy o pomocy społecznej z dnia 12.03.2004 roku², Rada Ministrów ustaliła w 2021 r. kryteria dochodowe, kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, a także kwotę dochodu z 1 ha przeliczeniowego.

I tak zgodnie z jej wytycznymi ostatnia weryfikacja miała miejsce w roku 2021. Kolejna weryfikacja przypada więc na rok 2024. Jednak na dzień dzisiejszy nie są procedowane zmiany o charakterze legislacyjnym w tym zakresie. Badania progu interwencji socjalnej dokonuje Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, przy czym w art. 9 ust. 9 ustawy o pomocy społecznej przewidziano tryb szczególny, gdy w danym roku kalendarzowym kwota kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej i kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie będzie równa lub niższa niż minimum egzystencji. Rada Dialogu Społecznego może wystąpić do Rady Ministrów z wnioskiem o zweryfikowanie kwot kryteriów dochodowych.

Ile wynosi kryterium dochodowe MOPS w 2024?

1) Kryterium dochodowe:

• Dla osoby samotnie gospodarującej – w wysokości 719 zł (wzrost o 11 proc., z 701 zł);

• Dla osoby w rodzinie – na poziomie 600 zł (wzrost o 14 proc., z 528 zł);

• Kwota z dochodu z 1 ha przeliczeniowego – w wysokości 345 zł (wzrost o 12 proc., z 308 zł).

2) Kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej:

• kwotę stanowiącą podstawę ustalenia wysokości pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej – w wysokości 1 837 zł (wzrost 4 proc., z 1 763 zł);
• minimalną kwotę świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – do wysokości 721 zł (kwota minimalna) i do wysokości 1 450 zł (kwota maksymalna);
• maksymalną kwotę świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – w wysokości 1 376 zł (wzrost o 3 proc.).

3) maksymalna kwota zasiłku stałego – 1000 zł (* wcześniej było 719 zł) ³.

Jak napisać podanie do MOPS o pomoc finansową? Wzór Zobacz

Zasiłek stały – kryterium przyznania

Zasiłek stały to specjalna forma świadczenia pieniężnego, który zgodnie z art. 37 Ustawy o pomocy społecznej⁴ przysługuje:

• pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku LUB całkowicie niezdolnej do pracy, gdy jej dochód jest niższy, niż przewiduje to kryterium dochodowe na osobę samotnie gospodarującą;
• dorosłej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku LUB całkowicie niezdolnej do pracy, jeśli jej dochód (w tym dochód na osobę w rodzinie) są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie⁵.

Niezdolność do pracy z tytułu wieku oznacza ukończenie przez kobietę 60 lat i 65 lat przez mężczyznę. Z kolei całkowita niezdolność do pracy oznacza, że dana osoba legitymuje się I lub II grupą inwalidzką albo znacznym, lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

Ile wynosi zasiłek stały z MOPS?

W 2024 r. weszły nowe przepisy znowelizowanej ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw. W praktyce pojawiły się nowe kwoty tego zasiłku: maksymalna 1000 zł i minimalna 100 zł. 

• W przypadku osoby samotnie gospodarującej świadczenie wylicza się na podstawie różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 1000 zł miesięcznie;

• Z kolei osoby w rodzinie wysokość zasiłku ustalają na podstawie różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.Tutaj próg dochodowy nie może przekroczyć 600 zł na osobę w rodzinie.

Ile wynosi zasiłek stały z MOPS 2024? Kto może się o niego starać? Zobacz

Zasiłek okresowy – komu przysługuje i na jaką wysokość?

Zasiłek okresowy przysługuje osobom, które ze względu na swoją długotrwałą chorobę, niepełnosprawność czy bezrobocie, mają możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.

Należy się więc:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (przypominamy: kryterium dochodowe wynosi 776 zł); 

• rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny (przypominamy: kryterium oblicza się tutaj jako iloczyn kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, czyli 600 zł i liczby osób w rodzinie).

Ile wynosi zasiłek okresowy 2024?

Minimalna wysokość zasiłku okresowego wynosi 20 zł. Jego ostateczna kwota zawsze zależy od dochodu rodziny lub osoby samotnie gospodarującej. A samą wysokość ustala ośrodek pomocy społecznej.

Zasiłek celowy – co to jest i na co jest przyznawany?

Zasiłek celowy, jak sama nazwa wskazuje, przyznawany jest w celu zaspokojenia pewnej potrzeby bytowej. Może być on wypłacany na pokrycie części lub całości niektórych kosztów jak np.:

• zakup żywności;

• leków i artykułów spożywczych;

• odzieży;

• opału;

• podstawowych przedmiotów użytku domowego;

• drobnych remontów i napraw w mieszkaniu;

• kosztów zorganizowania pogrzebu.

Dla kogo jest zasiłek celowy?

Przede wszystkim skierowany jest do bezdomnych i osób, które nie posiadają żadnego dochodu. Nie mają też prawa do zasiłków rodzinnych. Dlatego mogą go wykorzystać, np. na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne.

Jednak tego typu zasiłek może być przyznawany według innych kryteriów, które rozpatrywane są indywidualnie przez ośrodki pomocy społecznej.

Równie dobrze istnieje możliwość wnioskowania o wydatki, które nie są uwzględnione w prawie!

Co do zasady świadczenie przyznawane jest osobom, których kryterium dochodowe w 2024 roku wynosi:

• 776 zł dla osoby samotnie gospodarującej;
• 600 zł dla osoby w rodzinie.

Zdarzają się wyjątkowe sytuacje, w których świadczeniobiorca otrzymuje zasiłek pomimo niespełnienia warunków kryterium. Zaliczamy do nich nieprzewidziane zdarzenia losowe, klęski żywiołowe lub ekologiczne. W szczególnych przypadkach może zostać przyznany również specjalny zasiłek celowy – właśnie dla tych osób, które przekraczają wspomniane kryterium dochodowe. Ten rodzaj świadczenia nie podlega zwrotowi.

Czy wiesz, że …

zasiłek celowy może być przyznany osobie lub rodzinie przekraczającej kryterium dochodowe w szczególnie uzasadnionych przypadkach? W tych jednak okolicznościach wymaga się późniejszego zwrotu części lub całości kwoty zasiłku.

Zasiłek celowy z MOPS

Kwota tego typu zasiłku nie jest regulowana prawnie. A to oznacza, że zależy od konkretnego ośrodka pomocy społecznej i sytuacji materialnej osoby, która wnioskuje o wsparcie finansowe.

Ile wynosi kryterium dochodowe do zasiłku rodzinnegow 2024 roku?

W przypadku zasiłku rodzinnego, którego celem jest częściowe pokrycie kosztów na utrzymanie dziecka, kryterium dochodowe w 2024 roku pozostaje bez zmian.

Przysługuje osobom, których miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na jedną osobę wynosi:

• 674 zł na osobę w rodzinie LUB

• 764 zł dla rodzin, których dziecko posiada orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o umiarkowanym czy znacznym stopniu niepełnosprawności.

Okres zasiłkowy trwa zawsze od 1 listopada do 31 października kolejnego roku kalendarzowego i wynosi miesięcznie:

• 95 zł – na dziecko do ukończenia 5. roku życia;

• 124 zł – na dziecko powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia;

• 135 zł – na dziecko powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia.

Zasiłek rodzinny podobnie, jak pozostałe świadczenia rodzinne, wolny jest od podatku dochodowego.

Jeśli posiadasz kryterium upoważniające do zasiłku rodzinnego z dzieckiem niepełnosprawnym, od 1 stycznia 2024 r. masz prawo do świadczenia wspierającego (* pod warunkiem, że wsparcie zostało określone na poziomie od 87 do 100 pkt. Pozostałe osoby (* z poziomem wsparcia od 70 do 86 pkt.) mogą składać wnioski w 2025 r. i 2026 r. Jednocześnie wraz z pojawieniem się nowego świadczenia, nastąpiła likwidacja specjalnego zasiłku opiekuńczego. Choć i od tej reguły jest pewien wyjątek. Specjalny zasiłek opiekuńczy będzie mógł być nadal przyznawany także po 31 grudnia 2023 r. na zasadzie zachowania praw nabytych (* gdy wniosek o ten zasiłek został złożony w terminie 3 miesięcy od dnia 31 października danego roku kalendarzowego).

Komu przysługuje zasiłek rodzinny?

Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje przede wszystkim obojgu rodzicom dziecka lub jednemu rodzicowi. Mogą z niego skorzystać również:

• prawny/faktyczny opiekun – pod warunkiem że wcześniej wystąpił do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka;

• pełnoletnia osoba ucząca się (która nie pozostaje na utrzymaniu rodziców). Taka sytuacja ma miejsce, np. w momencie śmierci rodziców lub w związku z sądowym ustaleniem/sądową ugodą ws. prawa do alimentów z ich strony.

Powyższy spis osób to katalog zamknięty. A to oznacza, że nikt inny oprócz nich nie ma prawa do uzyskiwania zasiłku rodzinnego.

Jakie są oraniczenia zasiłku rodzinnego?

Zgodnie z przepisami, wspomniany zasiłek obowiązuje jedynie przez określony czas.

• Do ukończenia przez małoletniego 18. roku życia LUB

• Nauki w szkole – lecz nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia LUB

• Do 24. roku życia (* jeśli dziecko kontynuuje edukację w szkole albo w szkole wyższej. Musi legitymować się też orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności). 

Jak złożyć wniosek o zasiłek rodzinny przez internet?

Dokonasz tego za pomocą rządowej strony Emp@tia. Pamiętaj tylko, że do potwierdzenia złożenia dokumentów w ten sposób, potrzebny Ci będzie Profil Zaufany albo podpis kwalifikowany. PZ założysz na stronie: pz.gov.pl lub poprzez swoją bankowość elektroniczną. Z kolei podpis kwalifikowany jest płatny i kupujesz go u jednego z certyfikowanych dostawców. Ich listę odnajdziesz na stronie Narodowego Centrum Certyfikacji.⁶

Samo złożenie wniosku poprzez portal Emp@tia jest bardzo proste, bo platforma przeprowadza Cię przez każdy krok, informując, co musisz zrobić na danym etapie – i jakie dokumenty dołączyć do pisma. Na podanego we wniosku e-maila dostaniesz też potwierdzenie złożenia wniosku o świadczenie. To tyle.

Jak obliczyć zasiłek rodzinny?

Przykład 1.

Dodaj do siebie dochody każdego członka rodziny. Ich sumę podziel przez liczbę miesięcy, w których zostały one pozyskane. Następnie podziel je przez liczbę osób w rodzinie. W ten sposób otrzymasz wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie.

Przykład 2.

Gdy prowadzisz gospodarstwo rolne, to przyjmuje się, że 1 ha uzyskuje dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego rok rocznie przez GUS. W 2021/2022 wyniósł on 3288 zł.

Do powierzchni gospodarstwa wliczają się także obszary oddane w dzierżawę. Później sumujesz dochody z gospodarstwa rolnego + dochody pozarolnicze.

Jak obliczyć kryterium dochodowe do funduszu alimentacyjnego?

Z kolei świadczenie z funduszu alimentacyjnego przysługuje Ci, jeśli dochód w rodzinie na osobę nie przekracza kwoty 1209 zł miesięcznie.

Dochód obliczasz na podstawie dochodu poprzedzającego okres zasiłkowy, tzw. bazowy (* okres zasiłkowy: 2023/2024, który trwa od 1.10.2023 r. do 30.09.2024 r. i okres bazowy: 2022). Uwzględniana jest przy tym aktualna sytuacja w rodzinie (np. czy rodzic utracił stały dochód lub go uzyskał po roku bazowym).

W przypadku, gdy przekroczyłeś wymagany próg, a więc 1209 zł miesięcznie, to obowiązuje wtedy mechanizm “złotówka za złotówkę”. A więc nie tracisz z automatu praw do tego świadczenia, a otrzymasz je pomniejszone o kwotę przekroczenia kryterium dochodowego.

Terminy składania wniosków o świadczenie z funduszu alimentacyjnego

Data złożenia wniosku	Termin rozstrzygnięcia i wypłaty świadczenia
Lipiec (* w formie elektronicznej) Sierpień (* pozostałe formy)	do 31 października danego roku
Wrzesień	do 30 listopada danego roku
Październik	do 31 grudnia danego roku
Listopad	do 31 stycznia danego roku
Grudzień-styczeń	do końca lutego danego roku

Jeśli w wyniku przeliczenia, wysokość świadczenia z funduszu alimentacyjnego będzie niższa niż 100 zł, to w takiej sytuacji fundusz alimentacyjny nie przysługuje.

Zasiłek pielęgnacyjny – kryterium dochodowe

Zasiłek pielęgnacyjny to kolejne ze świadczeń prorodzinnych. Jego celem jest zagwarantowanie odpowiedniej pomocy osobom niepełnosprawnym i niezdolnym do samodzielnej egzystencji.

Od 1 stycznia 2022 r. jego stawka jest niezmienna i w 2024 r. nadal wynosi 215,84 zł miesięcznie. Choć tutaj pojawia się wiele głosów, że być może jego kwota zostanie podwyższona. O jego zmianach będziemy informować na bieżąco.

Kto może otrzymać zasiłek pielęgnacyjny? Do jego przydzielenia kwalifikują się przede wszystkim:

• osoby niepełnosprawne do 16. roku życia, które posiadają orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności lub odpowiednie orzeczenie zakładu ubezpieczeń, który zalicza płatnika do II grupy inwalidzkiej (warunek: niepełnosprawność musi wystąpić przed ukończeniem 21 lat!),

• seniorzy powyżej 75. roku życia;

• osoby niepełnosprawne powyżej 16. roku życia z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ewentualnie wymagane jest odpowiednie zaświadczenie zakładu ubezpieczeń – ZUS lub KRUS o wpisaniu świadczeniobiorcy do I grupy inwalidzkiej. Pod uwagę brane są również orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy.

Zasiłek pielęgnacyjny często mylony jest ze świadczeniem pielęgnacyjnym. W przypadku tego drugiego przysługuje ono opiekunom niepełnosprawnych i osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, którzy musieli całkowicie zrezygnować z pracy zarobkowej. W 2023 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosi 2458 zł miesięcznie.

Kontrowersja ws. kryterium dochodowego. Zasiłki są zbyt niskie?

Wysokość kryterium dochodowego, która ustalana jest raz w czas, budzi sporo kontrowersji. Ma to głównie związek z dynamicznym wzrostem pensji minimalnej i zbyt rzadką waloryzacją progów dochodowych. Od 1 stycznia 2024 roku płaca minimalna wzrosła do 4242 zł brutto (3221,98 zł na rękę). A od 1 lipca 2024 r. zapowiedziany jest jej kolejny skok do 4300 zł brutto (3261,53 zł na rękę). Tak samo zatwierdzone są już na ten rok wypłaty trzynastek i czternastek dla emerytów i rencistów. Jednak ich konkretne kwoty poznamy wraz z marcową waloryzacją rent i emerytur.

Nierównomierność pomiędzy szybko rosnącą pensją minimalną czy chociażby waloryzacją rent a wolno waloryzowanym kryterium dochodów stawia wiele rodzin o szczególnych względach, w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Pensja minimalna z roku na rok wzrasta, a kryterium dochodowe podnoszone jest raz na trzy lata, czy nawet jeszcze rzadziej, o zaledwie kilka-kilkanaście procent.

Czy jesteś zadowolony z kwoty zasiłku wypłacanej przez MOPS? Co powinno zmienić się w tej kwestii? Zapraszamy do dyskusji pod artykułem!

Q&A – zasiłki z MOPS 2024