Kryterium dochodowe MOPS 2023 – co to jest i jaka jest jego wysokość?

Jednym z najbardziej wziętych tematów związanych z polityką społeczną są kryteria dochodowe na rok 2023. Zgodnie z założeniami Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, co trzy lata dochodzi do zmian w ich wysokości. Ostatnia waloryzacja kryteriów dochodowych miała miejsce w 2021 r., a to oznacza, że kolejna przypada na rok 2024. Ile wynosi kryterium dochodowe z MOPS w 2023 r. na poszczególne zasiłki?

Polska w europejskiej czołówce w zakresie wsparcia rodzinnego

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśla na każdym kroku swoje dokonania na rzecz zrównoważonej polityki społecznej w kraju. Chwali się swoimi osiągnięciami: podniesieniem kwoty wolnej od podatku i oczywiście waloryzacją emerytur, co dla większości seniorów jest tylko kroplą w morzu potrzeb.

Nie możemy też zapomnieć o programach pilotażowych jak „Rodzina 500+”, „Program Maluch Plus” czy nowy Rodzinny Kapitał Opiekuńczy i innych świadczeniach, na które budżet państwa w 2022 r. przeznaczył przeszło 120 mld zł.

Gdzie w tej grupie potrzeb mają swoje miejsce zasiłki z pomocy społecznej?

Niestety, te waloryzowane są zazwyczaj co 3 lata – i nie oszukujmy się – ich wysokość jak na dzisiejsze standardy jest tragicznie marna.

Ostatnia weryfikacja dotycząca interwencji socjalnej została przeprowadzona przez Instytut Pracy i Praw Socjalnych (IPiSS) w 2021 roku¹.

Na jej mocy Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w drodze rozporządzenia ustalił:

• próg interwencji socjalnej,
• minimalny zakres wydatków,
• zakres potrzeb podstawowych niezbędnych do życia,
• okres oraz źródło danych, z którego przyjmuje się wysokość cen i towarów.

Następnie, Rada Ministrów zaprezentowała Radzie Dialogu Społecznego propozycję weryfikacji kryteriów dochodowych oraz informację o realizacji świadczeń z pomocy społecznej za okres poprzedniej weryfikacji, która obejmuje:

• liczbę świadczeniobiorców,
• liczbę świadczeń,
• całkowitą kwotę wydatków na świadczenia.

Jakie jest kryterium dochodowe MOPS w 2023 roku?

Na podstawie art. 9 Ustawy o pomocy społecznej z dnia 12.03.2004 roku², Rada Ministrów ustaliła w 2021 r. kryteria dochodowe, kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, a także kwotę dochodu z 1 ha przeliczeniowego.

I tak zgodnie z jej wytycznymi, do kolejnej ich weryfikacji musimy poczekać jeszcze rok.

Ostatnia weryfikacja miała miejsce w roku 2021. Kolejna weryfikacja przypada więc na rok 2024. Na dzień dzisiejszy nie są procedowane zmiany o charakterze legislacyjnym w tym zakresie. Badania progu interwencji socjalnej dokonuje Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, przy czym w art. 9 ust. 9 ustawy o pomocy społecznej przewidziano tryb szczególny, gdy w danym roku kalendarzowym kwota kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej i kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie będzie równa lub niższa niż minimum egzystencji. Rada Dialogu Społecznego może wystąpić do Rady Ministrów z wnioskiem o zweryfikowanie kwot kryteriów dochodowych.

Stanisław Szwed, wiceminister rodziny i polityki społecznej

Ile wynosi kryterium dochodowe MOPS w 2023?

1) Kryterium dochodowe:

• Dla osoby samotnie gospodarującej – w wysokości 719 zł (wzrost o 11 proc., z 701 zł);
• Dla osoby w rodzinie – na poziomie 600 zł (wzrost o 14 proc., z 528 zł);
• Kwota z dochodu z 1 ha przeliczeniowego – w wysokości 345 zł (wzrost o 12 proc., z 308 zł).

2) Kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej:

• kwotę stanowiącą podstawę ustalenia wysokości pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej – w wysokości 1 837 zł (wzrost 4 proc., z 1 763 zł);
• minimalną kwotę świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – do wysokości 721 zł (kwota minimalna) i do wysokości 1 450 zł (kwota maksymalna);
• maksymalną kwotę świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – w wysokości 1 376 zł (wzrost o 3 proc.).

3) maksymalna kwota zasiłku stałego – 719 zł³.

Jak napisać podanie do MOPS o pomoc finansową? Wzór

Zobacz

Kryterium dochodowe MOPS w 2023

Wprowadzenie przepisów o podwyższeniu kryteriów spowodowało automatycznie podniesienie liczby chętnych, którzy chcą skorzystać ze świadczeń pieniężnych. Jednak, aby tak się stało, nie wystarczy samo złożenie wniosku w ośrodku pomocy społecznej.

Kluczowe jest spełnienie nie tylko wymogu posiadania odpowiednich orzeczeń lekarskich, ale i warunku dochodowego. Możesz przeczytać o tym więcej:

• Komu przysługuje renta socjalna?
• Jak napisać odwołanie od decyzji z MOPS?
• Renta z tytułu niezdolności do pracy – staż

Zasiłek stały – kryterium przyznania

Zasiłek stały to specjalna forma świadczenia pieniężnego, który zgodnie z art. 37 Ustawy o pomocy społecznej⁴ przysługuje:

• pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku LUB całkowicie niezdolnej do pracy, gdy jej dochód jest niższy, niż przewiduje to kryterium dochodowe na osobę samotnie gospodarującą;
• dorosłej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku LUB całkowicie niezdolnej do pracy, jeśli jej dochód (w tym dochód na osobę w rodzinie) są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie⁵.

Niezdolność do pracy z tytułu wieku oznacza ukończenie przez kobietę 60 lat i 65 lat przez mężczyznę. Z kolei całkowita niezdolność do pracy oznacza, że dana osoba legitymuje się I lub II grupą inwalidzką albo znacznym, lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

Ile wynosi zasiłek stały z MOPS?

W praktyce kwota tego zasiłku nie może być wyższa niż 719 zł i mniejsza niż 30 zł. 

• W przypadku osoby samotnie gospodarującej świadczenie wylicza się na podstawie różnicy między kryterium dochodowym a dochodem tej osoby.

• Z kolei osoby w rodzinie wysokość zasiłku ustalają na podstawie różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a jej dochodem. Tutaj próg dochodowy nie może przekroczyć 600 zł na osobę w rodzinie.

Ile wynosi zasiłek stały z MOPS 2023? Kto może się o niego starać?

Zobacz

Zasiłek okresowy – komu przysługuje i na jaką wysokość?

Zasiłek okresowy przysługuje osobom, które ze względu na swoją długotrwałą chorobę, niepełnosprawność czy bezrobocie, mają możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.

Należy się więc:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (przypominamy: kryterium dochodowe wynosi 776 zł); 
• rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny (przypominamy: kryterium oblicza się tutaj jako iloczyn kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, czyli 600 zł i liczby osób w rodzinie).

Ile wynosi zasiłek okresowy 2023?

Minimalna wysokość zasiłku okresowego wynosi 20 zł. Jego ostateczna kwota zawsze zależy od dochodu rodziny lub osoby samotnie gospodarującej. A samą wysokość ustala ośrodek pomocy społecznej.

Zasiłek celowy – co to jest i na co jest przyznawany?

Zasiłek celowy, jak sama nazwa wskazuje, przyznawany jest w celu zaspokojenia pewnej potrzeby bytowej. Może być on wypłacany na pokrycie części lub całości niektórych kosztów jak np.:

• zakup żywności;
• leków i artykułów spożywczych;
• odzieży;
• opału;
• podstawowych przedmiotów użytku domowego;
• drobnych remontów i napraw w mieszkaniu;
• kosztów zorganizowania pogrzebu.

Dla kogo jest zasiłek celowy?

Przede wszystkim skierowany jest do bezdomnych i osób, które nie posiadają żadnego dochodu. Nie mają też prawa do zasiłków rodzinnych. Dlatego mogą go wykorzystać, np. na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne.

Jednak tego typu zasiłek może być przyznawany według innych kryteriów, które rozpatrywane są indywidualnie przez ośrodki pomocy społecznej.

Równie dobrze istnieje możliwość wnioskowania o wydatki, które nie są uwzględnione w prawie!

Co do zasady świadczenie przyznawane jest osobom, których kryterium dochodowe w 2023 roku wynosi:

• 776 zł dla osoby samotnie gospodarującej;
• 600 zł dla osoby w rodzinie.

Zdarzają się wyjątkowe sytuacje, w których świadczeniobiorca otrzymuje zasiłek pomimo niespełnienia warunków kryterium. Zaliczamy do nich nieprzewidziane zdarzenia losowe, klęski żywiołowe lub ekologiczne. W szczególnych przypadkach może zostać przyznany również specjalny zasiłek celowy – właśnie dla tych osób, które przekraczają wspomniane kryterium dochodowe. Ten rodzaj świadczenia nie podlega zwrotowi.

Czy wiesz, że …

zasiłek celowy może być przyznany osobie lub rodzinie przekraczającej kryterium dochodowe w szczególnie uzasadnionych przypadkach? W tych jednak okolicznościach wymaga się późniejszego zwrotu części lub całości kwoty zasiłku.

Zasiłek celowy z MOPS – ile wynosi w 2023?

Kwota tego typu zasiłku nie jest regulowana prawnie. A to oznacza, że zależy od konkretnego ośrodka pomocy społecznej i sytuacji materialnej osoby, która wnioskuje o wsparcie finansowe.

Kryterium dochodowe do zasiłku rodzinnego – ile wynosi w 2023 roku?

W przypadku zasiłku rodzinnego, którego celem jest częściowe pokrycie kosztów na utrzymanie dziecka – kryterium dochodowe w 2023 roku pozostaje bez zmian.

Przysługuje osobom, których miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na jedną osobę wynosi:

• 674 zł na osobę w rodzinie LUB
• 764 zł dla rodzin, których dziecko posiada orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o umiarkowanym czy znacznym stopniu niepełnosprawności.

Okres zasiłkowy trwa zawsze od 1 listopada do 31 października kolejnego roku kalendarzowego i wynosi miesięcznie:

• 95 zł – na dziecko do ukończenia 5. roku życia;
• 124 zł – na dziecko powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia;
• 135 zł – na dziecko powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia.

Zasiłek rodzinny podobnie, jak pozostałe świadczenia rodzinne – wolny jest od podatku dochodowego. Jednocześnie, jeśli posiadasz kryterium upoważniające do zasiłku rodzinnego z dzieckiem niepełnosprawnym, masz prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego. Jego stawka w 2023 roku to 620 zł (kwota ta obowiązuje od 2018 r.).

Komu przysługuje zasiłek rodzinny?

Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje przede wszystkim obojgu rodzicom dziecka lub jednemu rodzicowi. Mogą z niego skorzystać również:

• prawny/faktyczny opiekun – pod warunkiem że wcześniej wystąpił do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka;
• pełnoletnia osoba ucząca się (która nie pozostaje na utrzymaniu rodziców). Taka sytuacja ma miejsce, np. w momencie śmierci rodziców lub w związku z sądowym ustaleniem/sądową ugodą ws. prawa do alimentów z ich strony.

Powyższy spis osób to katalog zamknięty. A to oznacza, że nikt inny oprócz nich nie ma prawa do uzyskiwania zasiłku rodzinnego.

Ograniczenia zasiłku rodzinnego

Zgodnie z przepisami, wspomniany zasiłek obowiązuje jedynie przez określony czas.

• Do ukończenia przez małoletniego 18. roku życia LUB
• Nauki w szkole – lecz nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia LUB
• Do 24. roku życia (jeśli dziecko kontynuuje edukację w szkole albo w szkole wyższej. Musi legitymować się też orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności). 

Jak złożyć wniosek o zasiłek rodzinny przez internet?

Dokonasz tego za pomocą rządowej strony Emp@tia. Pamiętaj tylko, że do potwierdzenia złożenia dokumentów w ten sposób, potrzebny Ci będzie Profil Zaufany albo podpis kwalifikowany. PZ założysz na stronie: pz.gov.pl lub poprzez swoją bankowość elektroniczną. Z kolei podpis kwalifikowany jest płatny i kupujesz go u jednego z certyfikowanych dostawców. Ich listę odnajdziesz na stronie Narodowego Centrum Certyfikacji.⁶

Samo złożenie wniosku poprzez portal Emp@tia jest bardzo proste, bo platforma przeprowadza Cię przez każdy krok, informując, co musisz zrobić na danym etapie – i jakie dokumenty dołączyć do pisma. Na podanego we wniosku e-maila dostaniesz też potwierdzenie złożenia wniosku o świadczenie. To tyle.

Jak obliczyć zasiłek rodzinny?

Przykład 1.

Dodaj do siebie dochody każdego członka rodziny. Ich sumę podziel przez liczbę miesięcy, w których zostały one pozyskane. Następnie podziel je przez liczbę osób w rodzinie. W ten sposób otrzymasz wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie.

Przykład 2.

Gdy prowadzisz gospodarstwo rolne, to przyjmuje się, że 1 ha uzyskuje dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego rok rocznie przez GUS. W 2021/2022 wyniósł on 3288 zł.

Do powierzchni gospodarstwa wliczają się także obszary oddane w dzierżawę. Później sumujesz dochody z gospodarstwa rolnego + dochody pozarolnicze.

Zasiłek pielęgnacyjny – kryterium dochodowe

Zasiłek pielęgnacyjny to kolejne ze świadczeń prorodzinnych. Jego celem jest zagwarantowanie odpowiedniej pomocy osobom niepełnosprawnym i niezdolnym do samodzielnej egzystencji.

Od 1 stycznia 2022 r. jego stawka jest niezmienna i wynosi 215,84 zł miesięcznie.

Kto może otrzymać zasiłek pielęgnacyjny? Do jego przydzielenia kwalifikują się przede wszystkim:

• osoby niepełnosprawne do 16. roku życia, które posiadają orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności lub odpowiednie orzeczenie zakładu ubezpieczeń, który zalicza płatnika do II grupy inwalidzkiej (warunek: niepełnosprawność musi wystąpić przed ukończeniem 21 lat!),
• seniorzy powyżej 75. roku życia;
• osoby niepełnosprawne powyżej 16. roku życia z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ewentualnie wymagane jest odpowiednie zaświadczenie zakładu ubezpieczeń – ZUS lub KRUS o wpisaniu świadczeniobiorcy do I grupy inwalidzkiej. Pod uwagę brane są również orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy.

Zasiłek pielęgnacyjny często mylony jest ze świadczeniem pielęgnacyjnym. W przypadku tego drugiego przysługuje ono opiekunom niepełnosprawnych i osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, którzy musieli całkowicie zrezygnować z pracy zarobkowej. W 2023 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosi 2458 zł miesięcznie.

Kontrowersja ws. kryterium dochodowego. Zasiłki są zbyt niskie?

Wysokość kryterium dochodowego, która ustalana jest raz w czas, budzi sporo kontrowersji. Ma to głównie związek z dynamicznym wzrostem pensji minimalnej i zbyt rzadką waloryzacją progów dochodowych. Od 1 stycznia 2023 roku płaca minimalna wzrosła do 3490 zł brutto (2709 zł na rękę). A od 1 lipca 2023 r. miał miejsce jej kolejny skok do 3600 zł brutto (2783 zł na rękę). Tak samo zatwierdzone są już na ten rok wypłaty trzynastek i czternastek dla emerytów i rencistów.

Nierównomierność pomiędzy szybko rosnącą pensją minimalną czy chociażby waloryzacją rent a wolno waloryzowanym kryterium dochodów stawia wiele rodzin o szczególnych względach, w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Pensja minimalna z roku na rok wzrasta, a kryterium dochodowe podnoszone jest raz na trzy lata, czy nawet jeszcze rzadziej, o zaledwie kilka-kilkanaście procent.

Czy jesteś zadowolony z kwoty zasiłku wypłacanej przez MOPS? Co powinno zmienić się w tej kwestii? Zapraszamy do dyskusji pod artykułem!

Q&A – zasiłki z MOPS 2023