Kosiniakowe

Nie pracujesz i nie masz prawa do płatnego urlopu macierzyńskiego? Obawiasz się, że zostaniesz bez środków do życia? Otóż nie. Od 2016 roku, dzięki wprowadzonym w życie zmianom prawnym, wszystkie niezatrudnione mamy (w niektórych przypadkach i ojcowie) mogą ubiegać się o tzw. kosiniakowe.

Co to jest kosiniakowe?

„Kosiniakowe” to świadczenie rodzicielskie przysługujące opiekunom (rodzicom lub opiekunom faktycznym) dziecka od ukończenia przez nie 12. do 48. miesiąca życia. Ma charakter wsparcia finansowego dla rodzin w wysokości 1000 zł, które straciły uprawnienie do zasiłku macierzyńskiego i wychowawczego lub w ogóle go nie otrzymały. Świadczenie wypłacane jest co miesiąc w stałej kwocie.

Sam pomysł na jego nazwę powstał od nazwiska byłego ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Władysława Kosiniaka-Kamysza, inicjatora tego projektu.

Kto otrzyma kosiniakowe i dla kogo jest to wsparcie?

Omawiane dzisiaj świadczenie rodzicielskie przysługuje:

• studentom;
• rolnikom (pod warunkiem że nie pobierają zasiłku macierzyńskiego);
• innym osobom bezrobotnym (niezależnie od tego, czy są zarejestrowane w urzędzie pracy i pobierają zasiłek dla bezrobotnych, czy też nie);
• osobom zatrudnionym na umowy cywilnoprawne.

Komu przysługuje kosiniakowe?

Wniosek o kosiniakowe mogą złożyć:

• matka lub ojciec;
• opiekun faktyczny dziecka (jeśli wystąpił do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
  • w przypadku objęcia opieką jednego dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia;
  • z kolei w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia.
• rodzina zastępcza (nie mówimy tutaj o rodzinie zastępczej zawodowej);
• osoba, która przysposobiła dziecko;
  • w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia;
  • natomiast w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia.

Kiedy kosiniakowe przysługuje ojcu?

Jak wspomniałam na początku artykułu, z tego kręgu nie są wykluczeni ojcowie, którzy również mogą starać się o kosiniakowe. Jednak muszą ku temu wystąpić poniższe okoliczności:

• skrócenie na wniosek matki dziecka okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres, co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka;

• śmierć matki dziecka;

• porzucenie dziecka przez matkę³.

Sprawdź pożyczki na 800 plus

Ile wynosi kosiniakowe?

Kwota świadczenia rodzicielskiego wynosi 1000 zł miesięcznie na każde uprawnione dziecko. Środki przekazywane są w formie comiesięcznych przelewów na wskazane konto bankowe opiekuna, bez względu na dochód czy jego brak.

Przykład.

Kasia niedawno urodziła i otrzymuje na dziecko zasiłek macierzyński. Jej mąż właśnie stracił pracę i chce złożyć wniosek o kosiniakowe. Czy należy mu się w takiej sytuacji? Nie. W przypadku zbiegu uprawnień, gdy jedno z rodziców pobiera już zasiłek macierzyński, drugi rodzic automatycznie traci przywilej do uzyskania kosiniakowego. Zgodnie z przepisami – w związku z wychowaniem tego samego dziecka, zawsze przysługuje jedno świadczenie rodzicielskie!

Aktem prawnym, który dokładnie określa wysokość stawki świadczenia rodzicielskiego, jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2018 roku, w sprawie wysokości dochodu rodziny bądź dochodu osoby uczącej się.

1000 zł na dziecko – na jaki okres jest przyznawane?

• 52 tygodnie – w przypadku urodzenia jednego dziecka;
• 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
• 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
• 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
• 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej dzieci przy jednym porodzie⁴.

Świadczenie przysługuje od dnia porodu lub przysposobienia/objęcia opieki nad dzieckiem.

Od 12. miesiąca życia dziecka rodzice mogą pobierać rodzinny kapitał opiekuńczy!

Czy kosiniakowe wlicza się do dochodu?

Nie. Omawiane dziś świadczenie nie jest zależne od kryterium dochodowego – czyli nie musisz okazywać zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach.

Inaczej jest, gdy będziesz chciał ubiegać się dodatkowo o inne świadczenia rodzinne jak np.:

• specjalny zasiłek opiekuńczy;

• świadczenie pielęgnacyjne;

• zasiłek dla opiekuna;

• dodatek do zasiłku rodzinnego (z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego).

W tych przypadkach kosiniakowe wlicza się do dochodu i musisz zdecydować się tylko na jedno z nich.

Czy kosiniakowe jest opodatkowane i oskładkowane?

Nie, nie podlega ono oskładkowaniu, a więc na konto bankowe rodzica trafia pełna kwota 1 tys. zł na rękę. Kosiniakowe nie podlega także opodatkowaniu, dzięki czemu nie odprowadza się od niego żadnych dodatkowych opłat.

Jak otrzymać kosiniakowe?

Do otrzymania świadczenia niezbędne jest wypełnienie odpowiedniego wniosku o tzw. ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego.

Sam wniosek możesz złożyć:

• w urzędzie gminy;
• w punkcie pomocy społecznej MOPS lub GOPS lub
• albo w Centrum Pomocy Rodzinie (MOPR).

Wniosek o kosiniakowe wypełnisz także online, korzystając z Profilu Zaufanego lub tzw. podpisu kwalifikowanego.

Przykładowy wzór o kosiniakowe dostępny jest w każdej wyżej wymienionej placówce. Można go też pobrać ze strony Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej lub z portalu Emp@tia.

Kosiniakowe – jakie dokumenty?

• Dowód osobisty;
• Akt urodzenia dziecka;
• Inne dokumenty, które niezbędne są do ustalenia prawa do opieki nad dzieckiem (wymóg ten konieczny jest tylko w przypadku rodzin zastępczych oraz opiekunów faktycznych).

To tyle, jeśli chodzi o formalności. Nie musisz dostarczać żadnych innych oświadczeń, bo w przypadku ubiegania się o kosiniakowe nie liczy się Twój dochód.

Wniosek o kosiniakowe – jak złożyć?

Wniosek o przyznanie kosiniakowego posiada swoją oficjalną, urzędową nazwę: Wniosek o ustalenia prawa do świadczenia rodzicielskiego.

Składasz go w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia narodzin dziecka (lub jego przysposobienia).

Inaczej jest w sytuacji, gdy jesteś opiekunem faktycznym dziecka lub rodziną zastępczą (za wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej) – wtedy to wniosek o kosiniakowe składasz, od dnia objęcia opieką małoletniego.

Przykładowy wzór pisma o świadczenie rodzicielskie dostępny jest na stronie Biuletynu Informacji Publicznej MRiPS.⁵

Jeszcze dodam adnotację skierowaną do świeżo upieczonych ojców. W przypadku, gdy kosiniakowe przypadnie ojcu dzecka, to termin 3 miesięcy liczony jest od dnia skrócenia okresu pobierania tego świadczenia, śmierci matki dziecka albo porzucenia dziecka przez matkę.

A co, jeśli złożysz wniosek po terminie?

Jeśli wyślesz wniosek po terminie, ale nie dłuższym niż 52 tygodnie (w przypadku urodzenia jednego dziecka) i proporcjonalnie w przypadku urodzenia/przysposobienia więcej dzieci, to świadczenie będzie liczone od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do ZUS.

Jak wypełnić wniosek o kosiniakowe?

Przede wszystkim musisz uzupełnić go o swoje dane osobowe oraz informację nt. narodzonego dziecka/dzieci.

Do wniosku dołącz potrzebne dokumenty oraz podaj numer rachunku bankowego, na który ma wpływać świadczenie.

Kiedy wypłacane jest kosiniakowe?

Pewnie zastanawiasz się, ile czeka się na decyzję? To wszystko zależy od konkretnego organu. Zazwyczaj nie trwa to dłużej niż miesiąc, a najczęściej odpowiedź dostaniesz w ciągu kilku dni.

Sam harmonogram wypłat kosiniakowego zależy już od terminarza Twojego lokalnego ośrodka pomocy społecznej. Warto więc bezpośrednio kierować do niego zapytania.

Kiedy ubiegać się o kosiniakowe?

O przyznanie świadczenia warto zgłosić się w ciągu 3 miesięcy od urodzenia dziecka. Nie licz na to, że otrzymasz wyrównanie za poprzednie miesiące, gdy spóźnisz się z terminem w ramach przebywania na tzw. kosiniakowym urlopie macierzyńskim. Od ZUS dostaniesz tylko tę kwotę, zaczynając od miesiąca, w którym złożyłaś(eś) wniosek.

Kto nie otrzyma świadczenia?

• Gdy otrzymujesz jednocześnie zasiłek macierzyński;
• Gdy jeden z rodziców uzyskuje już zasiłek macierzyński (drugi rodzic nie będzie mógł skorzystać z kosiniakowego w tym samym czasie);
• Albo, gdy pobierasz świadczenie o podobnym charakterze za granicą.

Kosiniakowe a becikowe – różnice

Pokażę jeszcze krótkie porównanie – na pierwszy rzut oka, bardzo podobnych do siebie świadczeń. Bo, o ile becikowe i kosiniakowe wiele łączy, to różnią się od siebie całkiem wyraźnie.

KRYTERIUM	BECIKOWE	KOSINIAKOWE
KWOTA NETTO DO WYPŁATY	1 000 zł	1 000 zł
OKRES OTRZYMYWANIA	Jednorazowa zapomoga	Zależy od liczby urodzonych dzieci
TERMIN ZŁOŻENIA DOKUMENTÓW	12 miesięcy od dnia urodzenia lub przysposobienia jednego dziecka	3 miesiące od dnia urodzenia lub przysposobienia jednego dziecka
KRYTERIUM DOCHODOWE	1 922 zł netto	BRAK
CZY JEST OSKŁADKOWANE I OPODATKOWANE?	NIE	NIE
CZY ŚWIADCZENIE UWZGLĘDNIANE JEST W ZEZNANIU ROCZNYM?	NIE	NIE
CZY DZIAŁA JAKO WYRÓWNANIE?	NIE	TAK

FAQ: najczęściej zadawane pytania