Loterie, konkursy, teleturnieje. Są różne sposoby na zachęcenie losu, aby się do nas uśmiechnął. Przy odrobinie sprytu lub zwykłego łutu szczęścia można pozyskać drogocenne przedmioty, lub dużą sumę pieniędzy. Takie sytuacje nie mogą jednak umknąć fiskusowi – nie można zapomnieć o należności na jego rzecz. Podatek od wygranej – ile wynosi i jakie zasady się z nim wiążą?
Nie trzeba zbyt długo szukać, by natknąć się na różnego rodzaju propozycje szybkiego wzbogacenia się. Wystarczy tylko zarejestrować paragon, wypełnić formularz, kupić zdrapkę, odpowiedzieć na pytanie żeby wziąć udział w losowaniu nagrody pieniężnej lub materialnej. Jeżeli pomyślimy o dużej wygranej pieniężnej, to na pewno jednym z pierwszych skojarzeń będzie Lotto.
Możliwość wygranej oferują ponadto także sklepy czy inne placówki usługowe, stacje telewizyjne i radiowe czy tytuły prasowe. Stacje telewizyjne specjalizują się zresztą w jeszcze innym sposobie na uzyskiwanie nagród i poprawienie przez to sytuacji materialnej danej osoby. Teleturnieje telewizyjne (bo to o nich mowa), dzięki nastawieniu na rozrywkę i przez chwytliwą formę, cieszą się dużą popularnością zarówno wśród widzów, jak i uczestników. Dziesiątki chętnych zgłaszają się do różnych formatów, by popisując się wiedzą, błyskotliwością lub zręcznością, uzyskać nagrodę.
Podatek od wygranej – co to jest i ile wynosi?
Jeżeli los się do kogoś uśmiechnie, to poza rozmyślaniami o tym, na co zostanie przeznaczona wygrana, warto pamiętać też o kosztach związanych z pozyskaniem danego mienia lub środków finansowych. Na każdym konsumencie ciąży bowiem obowiązek zapłacenia stosownego podatku od wygranej. Jak każdy inny podatek, jest to forma daniny, która pobierana jest w proporcjonalnej, procentowej wysokości od danej korzyści majątkowej.
Podstawa prawna, na mocy której Skarb Państwa ma prawo odjąć od wygranej należną sobie część, to art. 30 ust.1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych1. Według zawartych tam zapisów, w przypadku wygranej w konkursie, grze lub zakładzie wzajemnym, należy uiścić podatek w kwocie 10% od wygranej. Dotyczy to także np. nagród związanych ze sprzedażą premiową. Warto dodać, że podatek należy zapłacić zarówno w przypadku uzyskania wygranej w Polsce, jak i innych krajach Unii Europejskiej i tzw. Europejskiego Obszaru Gospodarczego (np. Norwegia).
Sprawdź także:
Ile wynosi podatek od wygranej? Czy wygraną trzeba uwzględnić w zeznaniu PIT?
Kwestia wysokości podatku od wygranej, na szczęście, nie jest szczególnie zawiła. Procentowa część kwoty lub wartości wygranej zawsze jest zryczałtowana i wynosi stałe 10%. Oznacza to, że niezależnie od tego, czy pozyskana nagroda jest stosunkowo niewielkiej wartości lub jest czymś kosztownym – fiskus „ściąga” należność zawsze w takiej samej proporcji. W ten sposób, każdy płaci różną daninę, ale zawsze stanowi ona taki sam odsetek wartości nagrody. Niekiedy są to zatem bardzo duże sumy.
Podać tutaj można przykład polskiej edycji. teleturnieju „Milionerzy”. W ciągu ostatniego roku dwie osoby (a w historii programu jeszcze jeden uczestnik) wygrały główną wygraną. Od takiej nagrody oczywiście pobrany będzie podatek od wygranej. Chwilę po tych bardzo medialnych wydarzeniach, wiele osób ciekawiło, jaka będzie kwota podatku i ile ostatecznie trafi do kieszeni szczęśliwca.
Jest to bardzo proste. 10% z miliona złotych to 100 tysięcy złotych. W ten sposób, fiskus otrzymuje niebotyczną sumę, choć zwycięzca teleturnieju dalej może dysponować nieprzeciętną kwotą 900 tysięcy złotych. Reasumując – to, ile z danej nagrody (o ile jej wartość jest jawna) otrzymuje Skarb Państwa i konsument nie jest tajemnicą. Można to obliczyć w kilka sekund za pomocą banalnego działania matematycznego.
Ważne – wygrana, nie ważne, jaką przyjmuje postać, nie musi być wykazana w corocznej deklaracji podatkowej PIT. Urząd Skarbowy otrzymuje bowiem wszystkie potrzebne informacje wraz z należną daniną podczas przekazywania nagrody do rąk obdarzonego konsumenta.
Jak opłacany jest podatek od wygranej?
Pocieszeniem dla niektórych osób może być informacja, że zapłacenie należnego Skarbowi Państwa podatku od wygranej odbywa się bez angażowania zwycięzcy. Nie musi on nie tylko zastanawiać się nad tym ile musi zapłacić, ale i nie ma potrzeby udawać się do żadnego urzędu, by dopełnić formalności. Podatek od wygranej jest odliczany automatycznie, zanim trafi ona jeszcze na konto bankowe lub zostanie przekazana do rąk konsumenta.
Obowiązek opłacenia należnej daniny na rzecz Skarbu Państwa ciąży na podmiocie, który bezpośrednio dysponuje nagrodą. Może być to zatem telewizja, radio, sklep i tak dalej. Ten, kto uzyskał nagrodę, otrzymuje zatem zawsze nagrodę po obciążeniu jej podatkiem. Bardziej bolesne jest to w przypadku wygranej pieniężnej, ponieważ jest ona uszczuplona o daninę. W przypadku np. samochodów, czyli nagród materialnych, podatek stanowi wspomniane 10% jego wartości. Tak samo dzieje się z każdym innym mieniem materialnym, jak i wycieczkami, kursami i tak dalej.
Podatek od wygranej – kiedy nie trzeba go płacić?
Choć zapisy ustawy o PIT związane z podatkami od uzyskanej wygranej brzmią dość restrykcyjnie, to istnieją jednak sytuacje stanowiące wyjątki od wspomnianych reguł. Innymi słowy, możliwe są okoliczności, w których podatek od wygranej nie musi być uiszczony.
- Nie trzeba płacić podatku od wygranej, jeśli jest się laureatem konkursu organizowanego i ogłoszonego przez środek masowego przekazu. Mowa tutaj zarówno o radiu, jak i telewizji czy prasie.
- Zapłata podatku od wygranej nie jest też konieczna w sytuacji, gdy uzyskana wygrana dotyczy sprzedaży premiowej. Dotyczy to np. sytuacji, gdy podmiot, od którego zakupiliśmy dany produkt, obowiązuje się przekazać konsumentowi określoną korzyść.
- Następną sytuacją, w której obowiązek zapłaty podatku od wygranej jest uchylony, to wygranie w dowolnego rodzaju loterii liczbowej. Może być to np. loteria zorganizowana w sanatorium lub na innym wyjeździe rekreacyjnym.
- Czwartą przewidzianą w prawie okolicznością, przy której nie jest obowiązkowe opłacenie podatku od wygranej, to tzw. konkursy specjalne. Ustawodawca wyróżnia tutaj wspomnianego rodzaju konkursy o tematyce np. naukowej, artystycznej, dziennikarskiej, sportowej lub kulturalnej.
Wyżej wymienione zasady to jednak nie wszystko. Aby w określonych przypadkach podatek od wygranej faktycznie nie musiał być uregulowany, musi być spełniona reguła co do maksymalnej wartości wygranej. Nie może ona być większa niż 2000 złotych lub większa niż 2280 złotych w przypadku loterii liczbowej. Jeżeli określona wartość zostanie przekroczona – niestety, automatycznie pojawia się obowiązek opłacenia należnego podatku Skarbowi Państwa.
Podatek od wygranej – kto nie musi go płacić?
Wyżej określone zasady dotyczące okoliczności, w których nie ma obowiązku zapłaty podatku od wygranej, dotyczą określonych grup osób. Według przepisów ustawy o PIT, są to dwie kategorie konsumentów2 :
- wszystkie osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej.
- każdy przedsiębiorca, który prowadzi działalność rolną.
W ten sposób, jeżeli jest się przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą, to prawo nakłada na takie osoby jasny obowiązek. Otrzymaną nagrodę lub prezent, jeśli ma związek z prowadzoną firmą, należy uznać za przychód uzyskany z działalności.
Podatek od wygranej poza granicami Polski
Co, jeżeli obywatel Rzeczypospolitej Polskiej został laureatem konkursu lub w inny określony sposób uzyskał nagrodę pieniężną lub rzeczową poza granicami kraju? W żadnym wypadku nie zwalnia go to z obowiązku opłacenia podatku od wygranej! Przekazanie go Skarbowi Państwa jest jednak nieco bardziej problematyczne i wymaga od konsumenta osobistego zaangażowania. To bowiem na nim bezpośrednio ciąży obowiązek uregulowania podatku. Warto przy tym mieć na względzie to, że:
- uzyskana korzyść majątkowa z tytułu wygranej musi zostać uwzględniona w najbliższym zeznaniu podatkowym za ostatni rok rozliczeniowy,
- podatek w wysokości 10% wartości wygranej musi zostać zapłacony samodzielnie przez konsumenta,
- w przypadku wygranej poza granicami Polski nie mają zastosowania limity kwotowe co do nagród. W ten sposób, niezależnie od wartości wygranej, podatek musi zostać zapłacony polskiemu Skarbowi Państwa.
Kiedy nie płaci się podatku od wygranej za nagrodę uzyskaną poza granicami Polski?
Także i w przypadku wygranej poza naszym krajem mogą się pojawić sytuacje, w której konsument nie płaci podatku od wygranej na rzecz tutejszego fiskusa. Jest to sytuacja, w której organizator loterii, konkursu, teleturnieju itd. zastrzegł w regulaminie, że podatek od wygranej musi być opłacony lokalnemu Skarbowi Państwa. Daniny nie można zapłacić dwa razy, więc aby uniknąć niepotrzebnych nieporozumień, należy dokładnie przeczytać regulamin konkursu przed wzięciem w nim udziału. Tam powinny zostać ewentualne wątpliwości co do tego, komu należy opłacić daninę.
Zasady naliczania podatku w zależności od danego państwa mogą się oczywiście znacznie różnić. Przytaczane w tekście 10% w proporcjonalnej stawce dotyczy jedynie polskiego porządku prawnego. Mogą istnieć kraje, gdzie ta stawka procentowa jest większa lub mniejsza. Co więcej, w niektórych państwach podatek może być naliczany w sposób progresywny, czyli im większa wartość nagrody – tym większy podatek trzeba zapłacić.
Wygrane mienie a chęć sprzedania go – zasady
Mogą zdarzyć się sytuacje, w których osoba, która uzyskała wygraną, postanawia ją spieniężyć. Mowa tutaj oczywiście o nagrodach rzeczowych, czyli np. samochodach, skuterach, komputerach itd. Transakcja, w której pozbywamy się mienia, które zdobyto jako nagrodę, również nie może ujść uwadze Skarbu Państwa. Jeżeli konsument zdecyduje się na sprzedaż mienia przed upływem 6 miesięcy od uzyskania go, to musi zapłacić podatek, który będzie trzeba uwzględnić w najbliższym rocznym zeznaniu podatkowym.
Po upływie wspomnianego pół roku, obowiązek co do podatku przestaje działać. Wówczas, konsument może swobodnie dysponować pozyskanym mieniem i sprzedać go bez żadnych dodatkowych, podatkowych konsekwencji.
Źródła:
1. https://www.lexlege.pl/ustawa-o-podatku-dochodowym-od-osob-fizycznych/art-30/
2. https://www.arslege.pl/podatek-zryczaltowany-od-dochodow/k71/a18910/
