Umowa pożyczki – darmowy wzór z omówieniem prawnika

Pożyczka niekoniecznie musi być udzielona przez bank lub instytucję pożyczkową. Umowa pożyczki może być też zawarta między osobami fizycznymi. W takiej sytuacji, nawet gdy strony mają do siebie zaufanie, warto zawrzeć umowę pożyczki jasno określającą prawa i obowiązki obu stron. Warto mieć to na uwadze szczególnie, gdy pożyczana jest kwota pieniężna o dużej wartości. O czym należy pamiętać i jak poprawnie przygotować umowę pożyczki?

Umowa pożyczki prywatnej jest rozbudowanym dokumentem, który wymaga skrupulatnego i uważnego przygotowania. Warto poznać też definicję oraz jej rolę, aby być świadomym wszystkiego, co wiąże się z podpisaniem – nawet, jeśli jest ona zawierana między zaprzyjaźnionymi, dobrze znającymi się stronami. Najpierw określmy rodzaj umowy pożyczki – jest to tzw. umowa konsensualna, której cechą jest wymóg zgodnego oświadczenia obu stron.

Najczęstsze pytania

Czy umowa pożyczki musi być zawarta tylko na piśmie?

Wbrew pozorom – nie. Warunkiem musi być jednak wartość, która nie przekracza 500 zł. Dla zobowiązań zaciąganych na większe kwoty zaleca się, aby potwierdzano fakt ich pobrania przez pisemną umowę. Są jednak udokumentowane przypadki, kiedy sąd udowodnił winę dłużnika, który nie wywiązywał się ze spłaty pożyczki prywatnej. W takich sytuacjach najczęściej dowodem jest przelew na konto bankowe oraz tytuł przelewu, np. „pożyczka”.

Co w kwestii waluty?

Jeśli przedmiotem pożyczki jest zobowiązanie w obcej walucie, pobierająca osoba prywatna może je uregulować w polskiej walucie, o ile nie zastrzeżono inaczej w zapisach umowy. Kwota pieniężna powinna wynosić w złotówkach dokładnie tyle, ile wynosi jej przelicznik w dniu spłaty pożyczki. Określa to tabela kursów walut Narodowego Banku Polskiego.

Kiedy umowa pożyczki musi być na piśmie?

Od 2016 roku obowiązuje w Polsce postanowienie, w myśl którego pożyczki powyżej 1 000 zł muszą posiadać umowę. W latach poprzednich taka zasada dotyczyła pożyczek zaczynających się od kwoty 500 złotych. Banki nawet mniejszych sum nie pożyczą bez umowy, co jest istotne dla bezpieczeństwa obu stron. Spisywanie wzajemnych zobowiązań zaleca się niezależnie od sum, także w pożyczkach prywatnych. Pomijając wskazane sumy nie ma innych zaleceń, kiedy umowa pożyczki na piśmie jest najlepszym rozwiązaniem.

Biorąc pod uwagę ewentualne spory sądowe, lepiej mieć dowód na papierze, niż tylko ustne świadectwo. Nawet, jeżeli pożyczka następuje między znajomymi spisanie umowy jest bezpieczniejsze. Niejednokrotnie pożyczanie pieniędzy przeradza się w konflikt pomiędzy znajomymi czy członkami rodziny, niechęć do spłaty. Papierowa wersja umowy pozwala łatwiej dochodzić swoich roszczeń przed sądem i uzyskać nawet tytuł do rozpoczęcia windykacji komorniczej.

Co powinna zawierać umowa pożyczki?

1. Data, miejsce zawarcia umowy pożyczki

2. Wskazanie przedmiotu umowy – w omawianym przypadku chodzi oczywiście o pożyczkę pieniężną, należy jednak to wyraźnie zaznaczyć, dopisując walutę i kwotę. Prawo dopuszcza różne sposoby pożyczania i instytucje finansowe nie mają bynajmniej w tej materii monopolu.

3. Wskazanie kwoty pożyczanej sumy pieniężnej oraz okresu spłaty – konieczne jest podanie, ile dokładnie pożyczamy oraz do jakiego dnia można w wyłączności zwrócić pożyczkę prywatną.

4. Oświadczenie o stanie majątkowym pożyczkobiorcy – element ten pełni rolę zabezpieczenia pożyczkodawcy, gdy klient nie będzie w stanie zwrócić pożyczonej kwoty.

5. Konsekwencje nieterminowej spłaty – pożyczkodawca musi również poinformować drugą stronę o konsekwencjach braku terminowej spłaty zobowiązania. Jeżeli zawieramy umowę z obcą, ale prywatną osobą, działania mogą być tutaj podobne do firm pożyczkowych. Są to kolejno odsetki karne naliczane od pierwszego dnia nieuregulowania spłaty, wysyłanie ponagleń, a potem działania komornika i sądu, kończące się w efekcie wpisaniem danych dłużnika do odpowiednich rejestrów takich jak KRD.

6. Podpisy stron – na umowie muszą zostać sporządzone dwa czytelne podpisy stron umowy pożyczki, które będą jednoznacznym dowodem na fakt jej zawarcia w określonym dniu i na określonych warunkach.

---

Umowa pożyczki prywatnej – omówienie prawnika

• Komparycja umowy jest częścią wstępną, określającą miejsce, czas, okoliczności oraz strony czynności opisanych w dalszej części umowy. Stroną umowy może być w zasadzie każdy podmiot prawa cywilnego, tj.: osoba fizyczna, prawna, jednostka nieposiadająca osobowości prawnej, o której mowa w art. 33¹1 k.c., pod warunkiem, że posiada zdolność do czynności prawnych. Po każdej ze strony umowy może występować większa liczba podmiotów. W komparycji należy bardzo dokładnie określić każdą ze stron umowy, poprzez podanie jej: imienia i nazwiska/firmy/nazwy; adresu miejsca zamieszkania/siedziby; numeru PESEL/ KRS, NIP, REGON; oznaczenia sądu rejestrowego, w którym jest przechowywana dokumentacja spółki oraz poprzez wskazanie jej kapitału zakładowego, celem uniknięcia ewentualnych trudność w identyfikacji stron. Można zamieścić także inne dane, jakie wymagane są przez przepisy szczególne albo które ułatwią kontakt ze stroną, względnie jej pozwanie czy też wyegzekwowanie długu. W sytuacji, gdy stroną nie jest osoba fizyczna, należy również oznaczyć podmiot reprezentujący taką stronę. Celem identyfikacji przedsiębiorcy należy załączyć do umowy odpis aktualny w wersji papierowej wydany przez Centralną Informację KRS spółki lub informację odpowiadającą odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców pobraną ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, zaś w przypadku przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wydruk ze strony internetowej Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo inne dokumenty potwierdzające, że dany podmiot jest uprawniony do reprezentowania strony. W komparycji można również zawrzeć preambułę umowy, określającą główne cele lub okoliczności zawarcia umowy, które mogą mieć istotny wpływ na interpretację oświadczeń składanych przez strony umowy.

§ 1 ust. 1

• Zgodnie z przepisem art. 720 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: k.c.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Na podstawie art. 720 §  2 k.c.umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej. Zgodnie z omawianym przepisem przedmiotem umowy pożyczki mogą być pieniądze lub rzeczy ruchome oznaczone co do gatunku. Rzeczami oznaczonymi co do gatunku mogą być płody rolne (np. kwintal żyta), surowce (np. tona węgla), towary przemysłowe jak benzyna, czy cement itp. Należy stwierdzić, że mogą to być przedmioty materialne, nieoznaczone co do tożsamości, które określa się za pomocą jednostek miary (wagi, ilości). Konieczne jest jednak, aby miały postać materialną. Przedmiotem umowy pożyczki nie mogą być jednak akcje spółki, nie są to bowiem pieniądze, ani też rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Najbardziej popularnym przedmiotem umowy pożyczki jest „określona ilość pieniędzy”. Zgodnie z najnowszym orzecznictwem oraz doktryną pojęcie „określonej ilości pieniędzy” należy interpretować szeroko, jako jednostki pieniężne, a więc także pieniądz bezgotówkowy i bankowy, wyrażające pewną wartość ekonomiczną, w tym także pieniądze zagraniczne. Ponadto, w przypadku umowy pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga się zachowania formy dokumentowej. Jest to forma ad probationem, dla celów dowodowych, co oznacza, że niedochowanie formy nie skutkuje nieważnością umowy, ale prowadzi do przeszkód w postępowaniu dowodowym, gdyż strony w takiej sytuacji co do zasady nie mogą powoływać się przed sądem na fakt dokonania czynności prawnej opierając się na dowodzie z przesłuchania świadków lub stron.

§ 1 ust. 2

• Pożyczkodawca może przekazać Pożyczkobiorcy określoną w umowie kwotę pieniężną w chwili jej zawarcia, ale również po zawarciu umowy pożyczki, w terminie wskazanym przez strony. Istotną czynnością jest pokwitowanie odbioru wskazanej kwoty pożyczki przez Pożyczkobiorcę. Pokwitowanie odbioru kwoty pożyczki może nastąpić, poprzez samo zawarcie umowy pożyczki (jak we wzorze umowy) albo poprzez pokwitowanie za pożyczone pieniądze na oddzielnym dokumencie załączonym do umowy.

§ 2 ust.1

• Pożyczkobiorca powinien zobowiązać się do zwrotu przedmiotu pożyczki w oznaczonym terminie. Zgodnie z art. 723 k.c. jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.Zasadą jest, że strony mogą dowolnie określić w umowie termin zwrotuprzedmiotu pożyczki, choć nie są do tego zobowiązane, gdyż określenie terminu zwrotu nie jest elementem koniecznym tej umowy. Zdarza się, że termin jest określony w sposób opisowy lub można go wywnioskować z innych zapisów umownych.

§ 2 ust. 2

• Strony umowy mogą, lecz nie są zobowiązane do określenia w umowie odsetek kapitałowych, stanowiących wynagrodzenie za korzystanie z przedmiotu umowy pożyczki. Nie można wykluczyć, że umowa pożyczki będzie zawarta pod tytułem darmowym – nieodpłatnie. Ponadto, ewentualny brak zwrotu przedmiotu umowy pożyczki w ustalonym umownie terminie lub po wypowiedzeniu, w terminie wynikającym z 723 k.c., powoduje popadnięcie pożyczkobiorcy w opóźnienie lub zwłokę i skutkuje obowiązek zapłaty na rzecz pożyczkodawcy odsetek za opóźnienie w myśl art. 481 k.c.- niezależnie od ustalonych odsetek kapitałowych stanowiących wynagrodzenie za korzystanie z przedmiotu pożyczki – a także naprawienia wynikłej stąd dla pożyczkodawcy szkody.

§ 2 ust. 3

• Zwrot przedmiotu pożyczki odbywa się w ten sam sposób jak przy wydaniu przedmiotu pożyczki. Innymi słowy nie jest konieczne osobiste świadczenie pożyczkobiorcy i nie oznacza to zawsze konieczności przeniesienia na własność. Wystarczające jest jedynie stworzenie pożyczkodawcy prawnej możliwości wykorzystania przedmiotu zwracanej pożyczki, tak jak może to czynić właściciel rzeczy. Przeniesienie własności pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku może nastąpić w każdy prawem przewidziany sposób np. przez przelew na rachunek pożyczkodawcy, wręczenie weksla itd., z tym zastrzeżeniem, że w takim przypadku zwrot przedmiotu umowy pożyczki nastąpi dopiero z chwilą wypłaty gotówki. Jeśli zwrot następuje nie przez fizyczne przekazanie lub wręczenie, momentem zwrotu jest uznanie rachunku pożyczkodawcy, wypłata gotówki lub uzyskanie władztwa nad rzeczą.

§ 3

• Strony mogą w umowie zawrzeć dodatkowe oświadczenia i zobowiązania celem prawidłowego wykonania umowy. Pożyczkodawca może np. oświadczyć, że posiada wystarczające środki finansowe do udzielenia Pożyczkobiorcy, w sytuacji, gdy wydanie przedmiotu umowy pożyczki nastąpi już po zawarciu umowy, jak również może zostać określony termin zobowiązujący pożyczkodawcę do wydania pożyczkobiorcy przedmiotu umowy.

§ 4

• Strony są uprawnione do zawarcia w treści umowy postanowień dotyczących możliwości wypowiedzenia umowy na wypadek wystąpienia szczególnych okoliczności. Należy zauważyć, że jeśli termin zwrotu przedmiotu pożyczki w umowie stron nie zostanie oznaczony, zastosowanie znajduje 723 k.c., na podstawie, którego pożyczkobiorca jest obowiązany zwrócić przedmiot pożyczki w terminie sześciu tygodni po wypowiedzeniu pożyczkodawcy. Wypowiedzenie jest  jednostronnym oświadczeniem woli, z którego w sposób niebudzący wątpliwości powinno wynikać, że pożyczkodawca domaga się zwrotu pożyczki. W oświadczeniu tym nie ma potrzeby wskazywania terminu zwrotu, jest on bowiem określony przepisem art. 723 k.c. Pożyczkodawca może jednak wyznaczyć dłuższy i korzystniejszy dla pożyczkobiorcy termin zwrotu.

§ 5

• Postanowienia końcowe dotyczącą istotnych zagadnień takich jak możliwość stosowania określonych przepisów w przypadkach nieuregulowania danych kwestii w treści umowy, formy zmiany umowy oraz zasad ponoszenia kosztów związanych z zawarciem umowy. Ponadto, powinny określać sąd, przed którym będą rozstrzygane wszelkie sporne sprawy związane z wykonaniem umowy. Ważnym aspektem jest wymienienie w treści umowy załączników, które powinny zostać do niej załączone. Umowa powinna zostać sporządzona w tylu egzemplarzach, ile podmiotów występuje po każdej ze stron umowy, choć strony mogą poprzestać na jednym egzemplarzu dla każdej ze stron.
• Omówienie zostało sporządzone na podstawie:
  • Ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (U.2018.1025 t.j. z dnia 29.05. 2018 r.),
  • Komentarza Tom IV – Kodeks cywilny – Zobowiązania – Część szczególna (art. 535-764(9)), Fras Mariusz (red.), Habdas Magdalena (red.), Opublikowano: WKP 2018,
  • Komentarza Tom III – Kodeks cywilny – Zobowiązania – Część szczególna, wyd. II, Kidyba Andrzej (red.), Opublikowano: LEX 2014.

Kolejne warunki

Zwrot przedmiotu pożyczki co do zasady polega na przeniesieniu własności określonej ilości pieniędzy albo określonej ilości rzeczy oznaczonych co do gatunku i tej samej jakości, jaka została wydana pożyczkobiorcy. W przypadku pożyczki pieniężnej przedmiotem zwrotu ma być określona suma pieniężna, a w przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku, zwrot ma obejmować taką samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Odnośnie do zwrotu pieniędzy obowiązuje zasada nominalizmu. W przypadku zwrotu w złotych polskich, wartość świadczenia, w braku odmiennych postanowień umownych, określa się według kursu średniego, ogłaszanego przez NBP z dnia zwrotu pożyczki). Dopuszczalne jest również ustalenie zwrotu przedmiotu pożyczki częściami, jeśli dotyczy to świadczenia podzielnego. W przypadku sumy pieniężnej mówi się wówczas o zwrocie przedmiotu pożyczki w ratach i zwrot staje się wówczas wymagalny w stosunku do każdej raty z upływem terminu jej zapłaty określonej w umowie.

Szukasz pożyczki? Sprawdź nasze zestawienie zawierające chwilówki online – tylko sprawdzone firmy. Mamy także ofertę dla osób ze złą historią kredytową i wpisami w BIK.