Nieoprocentowana pożyczka bez odsetek od znajomego, rodziców, wspólnika

Jak działa nieodpłatna pożyczka od obcych osób fizycznych lub rodziny? Dowiedz się, jakie prawa i obowiązki powstają z tytułu nieodpłatnego świadczenia zaciągniętego bez udziału instytucji finansowych. Skorzystaj ze wzoru na umowę pożyczki nieoprocentowanej.

Kluczowe informacje

  • Pożyczka bez odsetek to umowa, w której pożyczkobiorca jest zobowiązany do zwrotu pożyczonej kwoty, ale nie musi płacić odsetek.
  • W przypadku pożyczek udzielanych przez najbliższą rodzinę istnieje możliwość zwolnienia z podatku PCC, jeśli spełnione są określone warunki, takie jak przynależność do I grupy podatkowej i kwota pożyczki nieprzekraczająca 9637 zł.
  • Umowa pożyczki, której kwota przekracza 1000 zł, musi być sporządzona na piśmie, aby była zgodna z przepisami prawa cywilnego.
  • Pożyczki między wspólnikiem a spółką mogą być neutralne podatkowo, co oznacza, że nie generują obowiązku zapłaty podatków dochodowych ani VAT, jeżeli są odpowiednio udokumentowane.
  • Pożyczki między osobami niespokrewnionymi są legalne i mogą być nieoprocentowane, ale wymagają opłacenia podatku PCC, jeśli ich kwota przekracza 1000 zł.

Czym jest pożyczka nieoprocentowana?

Opis umowy pożyczki znajdziesz w Ustawie z dnia 26 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny, art. 720:

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości [por. § 1] [1]

Przepisy Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiują natomiast „nieodpłatnego świadczenia”. Uznaje się więc za nie sytuację, w której opłata nie jest wymagana. W praktyce zatem pożyczka nieoprocentowana jest darmowa – nie są od niej naliczane odsetki. Pożyczkobiorca z kolei jest zobowiązany do zwrotu dokładnie takiej kwoty (albo takiej ilości rzeczy tego samego gatunku i jakości), jaka została mu pożyczona.

Por. § 2 wyżej wspominanej Ustawy art. 720 podkreśla z kolei, że:

Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej [2].

Jak zapewne się domyślasz, są dwie strony umowy pożyczki:

  1. strona udzielająca pożyczki (pożyczkodawca),
  2. strona otrzymująca pożyczkę (pożyczkobiorca).

Świadczenie opisane w umowie może być darmowe lub mieć charakter odpłatny. Koszty najczęściej określane są w formie oprocentowania wyrażonego w środkach pieniężnych. Pamiętać należy natomiast, że zawarcie takiej umowy powoduje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Podatek od pożyczki – ile wynosi? Kto płaci? Zobacz

Nieoprocentowana pożyczka od rodziców

Często potencjalnego pożyczkobiorcę nieodpłatnego świadczenia interesuje zaciągnięcie zobowiązania od najbliższej rodziny. Trudno się temu dziwić, bo to jedna z najbezpieczniejszych opcji, korzystna z perspektywy finansowej. W przypadku zawierania umowy z częścią bliskich osób nie będzie Cię obowiązywał podatek PCC. Wszystko natomiast zależy od stopnia pokrewieństwa.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 10 lit. b Ustawy o PCC [3] w przypadku nieoprocentowanej pożyczki udzielanej między osobami należącymi do I grupy podatkowej dochodzi do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych. Dotyczy to tzw. najbliższej rodziny, do której zaliczani są:

  • małżonkowie,
  • zstępni (np. syn, córka, wnuki),
  • wstępni (np. rodzice, dziadkowie),
  • rodzeństwo,
  • macocha i ojczym,
  • teściowie,
  • pasierb,
  • synowa i zięć.

Limit kwoty bezwarunkowo podlegającej zwolnieniu z PCC jest równy 9637 zł. Jeśli kwota umowy pożyczki od rodziny opiewa na wyższą sumę, skorzystanie ze zwolnienia jest objęte dodatkowymi warunkami:

  • złożeniem formularza PCC-3 w urzędzie skarbowym (w ciągu 14 dni od chwili zawarcia umowy),
  • przedłożenia w urzędzie dowodu otrzymania środków pieniężnych (np. potwierdzenia przelewu).

W przypadku uzyskania nieodpłatnych świadczeń i niespełnienia warunków pożyczkobiorca ma obowiązek złożyć deklarację PCC-3 i opodatkować otrzymane środki PCC.

Nieoprocentowana pożyczka od spółki dla wspólnika

Jednorazowa pożyczka nieoprocentowana między spółką a jej wspólnikiem (udziałowcem) jest zgodna z przepisami i prawnie skuteczna. Co więcej, zarówno w ramach podatku PCC, jak i na gruncie podatku VAT, pozostaje ona neutralna zarówno dla pożyczkobiorcy, jak i pożyczkodawcy. Oznacza to, że nie generuje obowiązku opłacenia:

  • podatku dochodowego – nieodpłatne świadczenie nie generuje dochodu u żadnej ze stron transakcji;
  • VAT – teoretycznie nawet jednorazowe udzielenie pożyczki wspólnikowi należy traktować jako czynność wykonywaną w ramach działalności gospodarczej spółki. Zgodnie z tym zapisem podlega to pod przepisy ustawy VAT jako odpłatne świadczenie usług. Faktycznie opodatkowanie nie będzie jednak miało miejsca, bo usługa udzielania pożyczek jest objęta zwolnieniem przedmiotowym (art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT [4]);
  • PCC – oprócz pewnych wyjątków, nie występuje tam, gdzie pojawia się VAT. Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy PCC [5] uznać można, że jeśli dana czynność jest opodatkowana albo zwolniona z opodatkowania po stronie pożyczkodawcy, to pożyczkobiorca nie jest już objęty podatkiem PCC.

Pożyczka bez odsetek od znajomego

Zgodnie z polskim prawem pożyczki między osobami niespokrewnionymi są legalne, a ich maksymalna wysokość nie została określona. Podobnie jak inne tego typu zobowiązania, mogą być oprocentowane, jak i bezodsetkowe. W tym drugim przypadku dochodzi do działania o charakterze nieodpłatnym, w praktyce więc:

  • pożyczkobiorca nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych,
  • pożyczkobiorca musi opłacić podatek PCC i złożyć deklarację PCC-3 w urzędzie skarbowym w terminie 14 dni od chwili podpisania umowy (jeśli kwota pożyczki przekroczy 1000 zł).
Umowa pożyczki – jak powinna wyglądać? Zobacz Wzór

Nieoprocentowana pożyczka dla pracownika

Pożyczki pracownicze są udzielane przez niektóre zakłady, a charakteryzują je wyjątkowo atrakcyjne warunki. Często są darmowe, a dodatkowo minimalizują formalności i mają wysoką dostępność. Podobnie jak każda inna pożyczka, po przekroczeniu wartości 1000 zł wymaga formy dokumentowej. Jeśli natomiast przedsiębiorca (pożyczkodawca) nie prowadzi działalności gospodarczej związanej z udzielaniem pożyczek, to zobowiązania udzielane pracownikom według jednolitych zasad nie prowadzą do powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Ostatecznie zatem takie formy nie są objęte podatkiem dochodowym. Co istotne, umowa pożyczki nieoprocentowanej między przedsiębiorcą a pracownikiem nie podlega również podatkowi PCC.

Umowa pożyczki nieoprocentowanej: jak wygląda?

Nie ma jednego, odgórnie ustalonego wzoru umowy pożyczki nieoprocentowanej. Strony mogą spisać ją samodzielnie w takiej formie, jaka im odpowiada. Obowiązuje też znaczna swoboda dotycząca informacji, które w tego typu dokumencie zostaną zawarte. Polecane jest natomiast, by znalazły się w nim:

  1. data i miejsce zawarcia umowy pożyczki,
  2. określenie stron umowy (pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy) i ich danych:
    1. imion i nazwisk;
    2. dat urodzenia;
    3. adresów;
    4. numerów dowodów tożsamości;
  3. wskazanie przedmiotu umowy (pieniądze lub rzeczy opisane w wyczerpujący sposób);
  4. warunki zwrotu pożyczki (opisanie spłat ratalnych, waluty, sposobu płatności itp.);
  5. oświadczenie o stanie majątkowym pożyczkobiorcy (forma zabezpieczenia pożyczkodawcy na wypadek niewypłacalności osoby zaciągającej pożyczkę);
  6. warunki wypowiedzenia umowy (np. okres wypowiedzenia i sposób przedstawienia go);
  7. podpisy stron.

Przykładowy wzór umowy pożyczki bez odsetek

Poniżej umieszczamy przykładowy wzór umowy pożyczki bez odsetek do pobrania. Jest on dostępny w formacie .pdf oraz edytowalnym .docx. Możesz je wydrukować i uzupełnić ręcznie lub pobrać na dysk komputera.

Wzór umowy pożyczki w wersji DOC


Wzór umowy pożyczki w wersji PDF

Kiedy należy zapłacić podatek od nieoprocentowanej pożyczki, a kiedy zgłosić ją do urzędu skarbowego?

Podpisanie umowy pożyczki nieoprocentowanej nie wymaga zapłaty podatku dochodowego. Wynika to z faktu, że w takiej sytuacji po stronie pożyczkodawcy nie dochodzi do powstania przychodu – zachodzi zwolnienie z obowiązku zapłaty, bo spowodowane świadczenie jest nieodpłatne.

Nieco inaczej wygląda kwestia podatku od czynności cywilnoprawnych PCC. Obowiązek jego zapłaty powstaje z chwilą zawarcia umowy między pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą. To ta druga ze stron ma obowiązek złożenia deklaracji PCC-3 i uiszczenia zapłaty w odpowiednim urzędzie skarbowym. Powinna zrobić to w terminie do 14 dni od chwili zawarcia umowy.

Wysokość podatku PCC wynosi 0,5 proc. podstawy opodatkowania (wysokości pożyczki). Zakładając więc, że dostałeś 100 tys. zł pożyczki, to kwota podatku PCC będzie równa:

  • 0,5% x 100000 zł = 500 zł.

Zwolnienie z PCC dotyczy sytuacji, gdy:

  • umowy są zawierane między osobami należącymi do I grupy podatkowej,
  • wartość otrzymanych świadczeń nie przekracza 1000 zł,
  • umowa zawierana jest między pracodawcą a pracownikiem (warunkowo),
  • umowa jest zawarta między wspólnikiem (akcjonariuszem) a spółką kapitałową.

Na co uważać, biorąc pożyczkę bez odsetek?

Korzystając z nieodpłatnego świadczenia, najważniejszą kwestią jest przemyślany wybór pożyczkodawcy. Nawet przyjęcie pieniędzy z tytułu nieodpłatnych świadczeń nie zwalnia Cię z obowiązku zwrotu środków. Biorąc to pod uwagę, warto wybrać osobę, która ma do Ciebie zaufanie, jest wyrozumiała, świadoma Twojej sytuacji i wie, że jej nie oszukasz.

Druga kwestia to aspekty podatkowe. Nawet jeśli pożyczka nie wymaga zapłaty podatku dochodowego, pamiętaj o obowiązujących limitach zobowiązań od najbliższej rodziny oraz warunkach zwolnienia z PCC. W przypadku pożyczania naprawdę wysokich kwot często te opłaty mogą poważnie nadwyrężyć budżet.

Ostatnia kwestia, na którą warto zwrócić uwagę w przypadku nieodpłatnego świadczenia, to jego wysokość. Często dostęp do „darmowych” pieniędzy sprawia, że pożyczkobiorcy proszą o kwoty zdecydowanie wyższe, niż rzeczywiście potrzebują. Następnie niejednokrotnie środki te są wydawane i pojawia się problem ze zwrotem tak dużej sumy. Warto jeszcze przed podpisaniem umowy dokładnie przemyśleć swoje realne potrzeby i poprosić o taką kwotę, której zwrot na określonych warunkach nie powinien stanowić wyzwania.

Bezpieczne pożyczki online od sprawdzonych firm Zobacz

Pytania czytelników

Czy dozwolone są pożyczki nieoprocentowane?

Tak, zgodnie z polskimi przepisami nieodpłatne świadczenie jest w pełni legalne. Pożyczki nieoprocentowanej może udzielić Ci zarówno osoba spokrewniona, jak i obca.

Czy pożyczka w rodzinie musi być udokumentowana?

Ustawa z dnia 26 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, art. 720 por. § 2 stwierdza, że jeśli kwota udzielona z tytułu nieodpłatnych przekracza 1000 zł, to umowa wymaga zachowania formy dokumentowej. Poniżej wskazanej kwoty nie jest to konieczne.

Do jakiej kwoty można pożyczyć pieniądze w ramach nieoprocentowanej pożyczki?

Ustawodawca nie przewidział limitu dotyczącego pożyczek nieoprocentowanych. W przypadku zwolnienia z podatku PCC przy pożyczkach od najbliższej rodziny natomiast limit wynosi 9637 zł.

Co lepiej: darowizna czy pożyczka?

Zarówno darowizna, jak i pożyczka, mogą być pod pewnymi warunkami zwolnione z obowiązków podatkowych. Wiele zależy natomiast, jakie są relacje między stronami potencjalnej umowy. Zwykle pożyczki określane są mianem bezpieczniejszych, ze względu na zawarcie w dokumentacji formy zwrotu środków i wszystkich warunków zobowiązania.

Ile mogę przelać koledze bez podatku?

W przypadku pożyczki bez odsetek nie dochodzi do powstania po stronie pożyczkobiorcy przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. W praktyce więc nie ma konieczności zapłaty podatku dochodowego. Pożyczki powyżej 1000 zł wymagają natomiast udokumentowania, a to wiąże się z podatkiem PCC.

Czy zwrot pożyczki jest dochodem?

Nieoprocentowana pożyczka nie powoduje po stronie pożyczkobiorcy przychodu. Podobnie jej zwrot nie stanowi dochodu w przypadku pożyczkodawcy.
Naszym celem jest dostarczanie użytkownikom wartościowych i wiarygodnych treści, które pomogą im podejmować świadome decyzje finansowe. Wszystkie artykuły publikowane na naszym portalu opierają się na sprawdzonych źródłach i są redagowane przez specjalistów z dziedziny finansów.

1 ArsLege: Art. 720. Umowa pożyczki
https://arslege.pl/umowa-pozyczki/k9/a5747/

2 Ustawa z dnia 26 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny, art. 720

3 ArsLege: Art. 9. Czynności cywilnoprawne zwolnione od podatku
https://arslege.pl/czynnosci-cywilnoprawne-zwolnione-od-podatku/k54/a15194/

4 ArsLege: Art. 43. Zwolnienia podatkowe
https://arslege.pl/zwolnienia-podatkowe/k76/a20183/

5 ArsLege: Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych
https://arslege.pl/ustawa-o-podatku-od-czynnosci-cywilnoprawnych/k54/

Jak podobała Ci się treść?
5 - ciekawa, 1 - nieciekawa
5/5 - (3 votes)
Komentarze (0)

Odpowiadasz na komentarz:

Komentarz zostanie opublikowany pod tą nazwą

Adres e-mail nie będzie widoczny publicznie

Treści, które udostępniasz w serwisie są weryfikowane

Polecane artykuły

Zobacz wszystkie
Zobacz wszystkie