Ulga na złe długi. Na czym polega? Jak skorzystać?

Niezwykle przydatna instytucja, jaką jest ulga na złe długi, wymaga dobrego zrozumienia i odpowiedniego zastosowania. Warto ją znać i wiedzieć, na czym polega. W artykule dokładnie tłumaczę, czym jest i jak z niej skorzystać. Zarówno przy podatku dochodowym, jak i podatku od towarów i usług.

ulga na złe długi - na czym polega?

Kluczowe informacje

  • Ulga na złe długi umożliwia odzyskanie podatku dochodowego oraz VAT od nieopłaconych przez kontrahenta faktur;
  • Możesz z niej skorzystać, jeśli jesteś podatnikiem podatku VAT oraz podatku dochodowego PIT lub CIT;
  • Aby zastosować powyższą ulgę, musi minąć 90 dni od dnia upływu terminu płatności zaległej wierzytelności;
  • Dodatkowo w podatku dochodowym ma zastosowanie do transakcji handlowych, dla których termin zapłaty upłynął po 31 grudnia 2019 r.

Sytuacja, w której klient nie płaci, nigdy nie jest komfortowa. Szczególnie że z tytułu wystawionej faktury, za którą płatności nie otrzymaliśmy i tak należy zapłacić podatek. Może wydawać się to niesprawiedliwe i nieść za sobą daleko idące negatywne skutki. W skrajnych wypadkach nawet takie jak utrata płynności finansowej przedsiębiorstwa.

Z takiego też założenia wyszedł polski ustawodawca. W polskim systemie prawa pozostawił możliwość skorzystania z tzw. ulgi na złe długi. Na czym polega to rozwiązanie? Kiedy można je zastosować? Jakich podatków dotyczy? O tym wszystkim w poniższym artykule.

Na czym polega ulga na złe długi?

Ulga za złe długi to nic innego jak pomocna dłoń polskiego ustawodawcy wyciągnięta do przedsiębiorców, którzy znaleźli się w trudnym położeniu związanym z wystawionymi i nieopłaconymi fakturami. O sytuacji tej oraz sposobach na poradzenie sobie z nią pisałem już w artykule o niezapłaconej fakturze.

Polega na zwrocie uiszczonych przez firmy (będące wierzycielami) podatków: dochodowego oraz podatku VAT, których zapłacenie w kontekście braku otrzymanej płatności wydaje się po prostu niesprawiedliwe.

Skorzystanie z ulgi, co należy jasno zaznaczyć, jest przy tym zupełnie dobrowolne. Jeżeli więc ufasz kontrahentowi, który Ci nie zapłacił pomimo upływu 90 dni od terminu płatności, to możesz poczekać na pieniądze od niego i nie podejmować żadnych ruchów. Obligatoryjnie jednak, po wspomnianych już 90 dniach, skorygować obydwa podatki (a więc zarówno podatek dochodowy, jak i podatek VAT) musi Twój dłużnik, jeżeli do tego czasu nie uregulował płatności za wystawioną fakturę.

Zgodnie z ustępem 1 artykułu 89a Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług1 podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju, w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Czyli w świetle przepisów, gdy minęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności i wierzytelność wciąż nie została uregulowana lub zbyta.

Kiedy można zastosować ulgę na złe długi?

Musi minąć 90 dni od terminu płatności wynikającego z wystawionej faktury lub zawartej umowy. Jeżeli do tego momentu nie otrzymasz od klienta pieniędzy to w miesiącu, w którym rzeczone 90 dni minie, masz prawo skorzystać z ulgi na złe długi.

  1. Na dzień poprzedzający złożenie deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel musi być podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny;
  2. Od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Jeśli drugą stroną transakcji, nie jest czynny podatnik VAT, a więc nie została spełniona pierwsza z powyższych przesłanek, to jako wierzyciel wciąż masz prawo do tego rozwiązania, gdy:

  1. wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub
  2. wierzytelność została wpisana do rejestru długów (krajowego) lub
  3. wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką.

Kiedy nie przysługuje ulga na złe długi?

  1. Od końca roku, w którym została wystawiona faktura (która dokumentuje daną wierzytelność), upłynęło więcej niż trzy lata lub
  2. Druga strona transakcji nie jest czynnym podatnikiem VAT oraz nie została spełniona przynajmniej jedna z trzech powyżej wymienionych przesłanek (dotyczących charakteru wierzytelności oraz upadłości konsumenckiej dłużnika).

Kogo dotyczy ulga na złe długi?

Tego rodzaju ulga dotyczy zarówno podatku dochodowego, jak i podatku od towaru i usług. Zastosować ją mogą więc w zasadzie wszyscy podatnicy rozliczający się z tych podatków.

Jak rozliczyć ulgę na złe długi w VAT?

Konieczne jest jej prawidłowe rozliczenie oraz zaraportowanie jako JPK_VAT.

W zależności od przyjmowanego wariantu JPK_VAT ulgę na złe długi należy wskazać w JPK_V7M (podatnicy, którzy rozliczają się miesięcznie) albo JPK_V7K (podatnicy, którzy rozliczają się kwartalnie), wpisując prawidłowe wysokości korekt, w zależności od konkretnej sytuacji i kwot, w polach: P_15, P_16, P_17, P_18, P_18A, P_19, P_19A, P_19B, P_19C.

Przykład ulgi na złe długi

Wszystkie powyższe informacje mogą wydawać się nieco „suche” bez odniesienia się do konkretnej sytuacji. Aby wszystko lepiej zrozumieć, postaram się taki bardzo prosty przykład przedstawić.

Przykład.

Dnia 10 lutego 2023 roku przedsiębiorca wystawił fakturę za wykonaną przez siebie usługę. Z faktury tej wynikał ustalony wcześniej termin płatności, który mijał 10 marca br. Dłużnik od dnia wykonania usługi nie odzywa się do wierzyciela i mu za nią nie zapłacił.

Dnia 8 czerwca (dzień ten wyliczony został poprzez dodanie do daty 12 marca 2023 r. 90 dni) wierzyciel otrzymał możliwość skorzystania z ulgi na złe długi. Aby prawidłowo ją wykazać, złożył do urzędu plik JPK_V7M (taką formę przyjmuje ten przedsiębiorca), w którym wykazał ulgę na złe długi z tytułu nieopłaconej faktury.

Ulga na złe długi w CIT

Prowadząc działalność gospodarczą, przychodem dla przedsiębiorcy są także te kwoty, które należą mu się z faktur jeszcze nieopłaconych. Obowiązek podatkowy może w takiej sytuacji powstać przy tym, zanim zapłatę za wystawioną fakturę faktycznie otrzyma. Polski ustawodawca, wprowadzając do Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych przepisy o uldze na złe długi (która funkcjonowała wcześniej tylko w ustawie vatowskiej), chciał więc zasadę tę złagodzić.

W CIT ulga ta pozwala pomniejszyć podstawę opodatkowania o zaliczoną do przychodów wartość wierzytelności, wynikającą z niespłaconej faktury. Zmniejszenia tego dokonać można tak, jak w przypadku VAT. Czyli po upływie 90 dni od terminu płatności, który wynikał z wystawionej faktury lub zawartej umowy. Podstawę opodatkowania zmniejszymy przy tym dopiero w deklaracji za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od ustalonego dnia zapłaty.

Jednocześnie klient, który nie dokonał płatności za dostarczony przez Ciebie towar lub wykonaną usługę, w swoim zeznaniu podatkowym za rok podatkowy (po upływie 90 dni od umówionego terminu), zobowiązany jest do zwiększenia swojej podstawy opodatkowania.

Gdzie w deklaracji wykazać ulgę na złe długi?

W podatku dochodowym od osób prawnych wykazujesz ją w deklaracji CIT-8 w części E.5. „ZMNIEJSZENIA I ZWIĘKSZENIA PODSTAWY OPODATKOWANIA (STRATY) O WARTOŚĆ WIERZYTELNOŚCI I ZOBOWIĄZAŃ WYNIKAJĄCYCH Z TRANSAKCJI HANDLOWYCH”.

Raz jeszcze tylko podkreślę i przypomnę, że ulgę na złe długi wykazujesz dopiero w deklaracji za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od ustalonego dnia zapłaty. Pozwalam sobie to powtórzyć, gdyż nietrudno o błąd na tym gruncie, szczególnie jeżeli jako przedsiębiorcy korzystamy z wydłużonych terminów płatności.

Jak stosować ulgę na złe długi w razie wystawienia faktur korygujących?

W sytuacji wystawienia faktur korygujących realizacja korekty z tytułu ulgi na złe długi uzależniona jest od terminu sporządzenia tych faktur korygujących.

Jeżeli faktury korygujące zostały wystawione jeszcze przed okresem 90 dni liczonych od terminu płatności wynikającego z faktury (głównej) lub umowy, to taki wierzyciel pomniejsza podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego z uwzględnieniem kwot wynikających z faktur korygujących.

Jeżeli natomiast faktury korygujące zostały wystawione już po skorzystaniu przez wierzyciela z tej ulgi, to w rozliczeniu nie będzie on uprawniony do uwzględnienia kwot z niej wynikających.

Jak zaksięgować ulgę na złe długi w podatku dochodowym?

Sposób zaksięgowania zależy od przyjętych w danym przedsiębiorstwie rozwiązań związanych z zasadami rachunkowości.

Korygowany VAT należny do czasu jego rozliczenia lub odpisania, można ująć w księgach rachunkowych dwojako:

  1. na wyodrębnionym koncie rozrachunkowym albo
  2. na koncie pozostałych rozliczeń międzyokresowych.

Po stronie debetowej do tego celu wykorzystać możemy konto 221 (służące ujmowaniu podatku naliczonego i należnego). Z kolei po stronie kredytowej konto służące pozostałym rozrachunkom (konto 24).

Zaksięgowanie ulgi na złe długi w tym kształcie pozostaje do czasu spłacenia długu przez dłużnika lub spisania wierzytelności jako nieściągalnej.

Ulga na złe długi a obowiązki nabywcy, czyli co powinieneś zrobić, jeśli to Ty jesteś dłużnikiem?

Klient, który nie zapłacił za otrzymany towar lub wykonaną usługę ma obowiązek skorygowania podatku naliczonego od zaległości. Mówi o tym wprost ustęp 1 artykułu 89b Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Obowiązek ten istnieje nawet w przypadku, w którym na skorzystanie z ulgi na złe długi nie zdecydowała się druga strona transakcji, a więc wierzyciel.

Co po uregulowaniu należności?

Gdy dłużnik uregulował należność już po skorzystaniu z ulgi na złe długi albo gdy wierzyciel zdecydował się na zbycie wierzytelności (np. poprzez faktoring z regresem lub faktoring bez regresu), trzeba po raz kolejny skorygować rozliczenia. Konieczne będzie tu więc zwiększenie przez wierzyciela podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku VAT należnego. Dłużnik z kolei będzie musiał skorygować podatek naliczony.

Częściowa spłata przez dłużnika faktury spowoduje, że to samo trzeba będzie zrobić proporcjonalnie do spłaconych kwot.

FAQ: najczęściej zadawane pytania

Jak liczyć 90 dni ulgi na złe długi?

90 dni, które musi minąć, aby móc skorzystać z ulgi na złe długi liczone jest od terminu płatności wynikającego z faktury lub umowy. Do terminu płatności dodajemy po prostu wspomniane już 90 dni.

Co to jest zły dług?

Zły dług to nic innego jak niespłacone w terminie wierzytelności, co do których istnieje wątpliwość, czy w ogóle zostaną zrealizowane przez kontrahenta.

Czy dług jest wolny od podatku?

Niestety nie. Również od niezapłaconej w terminie faktury – a więc długu trzeba zapłacić podatek. Dlatego właśnie powstała instytucja ulgi na złe długi, która tą niesprawiedliwość ma zniwelować.

Czy ulga na złe długi dotyczy podmiotów powiązanych?

Tak, pomimo że istniało kiedyś takie ograniczenie. Obecnie z ulgi na złe długi skorzystać mogą również podmioty, pomiędzy którymi istnieją powiązania (w tym również o charakterze kapitałowym). Należy jedynie pamiętać, że przy skorzystaniu w takim przypadku z ulgi, istnieje większe niż w innych przypadkach prawdopodobieństwo ewentualnej kontroli ze strony organów podatkowych.

W jaki sposób rozliczyć ulgę na złe długi, jeśli podatnik ma do rozliczenia także stratę?

Strata nie zwalnia dłużnika z obowiązku ujęcia wartości niespłaconego zobowiązania w rocznym zeznaniu podatkowym. W takim wypadku powinna być zmniejszona o zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania, które nie zostało zapłacone. Jeżeli jego wartość przewyższa kwotę straty, to różnica ta będzie zwiększać postawę opodatkowania.
Naszym celem jest dostarczanie użytkownikom wartościowych i wiarygodnych treści, które pomogą im podejmować świadome decyzje finansowe. Wszystkie artykuły publikowane na naszym portalu opierają się na sprawdzonych źródłach i są redagowane przez specjalistów z dziedziny finansów.

Źródła:

1. Art. 89a. – [Korekta podatku przy wierzytelności nieściągalnej; Ulga na złe długi] – Podatek od towarów i usług.

Jak podobała Ci się treść?
5 - ciekawa, 1 - nieciekawa
5/5 - (5 votes)
Komentarze (0)

Odpowiadasz na komentarz:

Komentarz zostanie opublikowany pod tą nazwą

Adres e-mail nie będzie widoczny publicznie

Treści, które udostępniasz w serwisie są weryfikowane

Polecane artykuły

Zobacz wszystkie
Zobacz wszystkie