Wpis do księgi wieczystej to ważny krok w procesie nabywania, sprzedawania, czy też dziedziczenia nieruchomości. Dzięki niemu możesz korzystać m.in. z prawnej ochrony do tego mienia. Jest to jednak proces formalny, który wiąże się z koniecznością złożenia odpowiednich wniosków, uiszczenia opłat sądowych, a także z pewnym czasem oczekiwania. Jakim? Zapraszam do lektury!
Kluczowe informacje
- Księga wieczysta to rejestr, w którym znajdują się informacje dotyczące praw związanych z daną nieruchomością.
- Założenie księgi wieczystej jest obowiązkowe tylko dla nowo oddawanych nieruchomości oraz tych, które mają zostać obciążone hipoteką.
- Czas oczekiwania na założenie księgi oraz dokonanie w niej wpisu może różnić się w zależności od obłożenia danego sądu. Najczęściej jest to okres kilku tygodni.
- Opłata za wpis do księgi wieczystej jest stała niezależnie od tego, czy zdecydujesz się samodzielnie złożyć wniosek o wpis do księgi, czy zlecisz go notariuszowi. W drugim przypadku musisz jednak pamiętać o konieczności opłacenia taksy notarialnej.
- Czym jest księga wieczysta?
- Na czym polega założenie księgi wieczystej?
- Kto może wystąpić z wnioskiem o założenie księgi wieczystej?
- Jak założyć księgę wieczystą krok po kroku?
- Co powinien zawierać wniosek o wpis do księgi wieczystej?
- Jakie dokumenty są potrzebne przy zakładaniu księgi wieczystej?
- Ile się czeka na wpis do księgi wieczystej?
- Założenie księgi wieczystej – czy jest obowiązkowe?
- Opłata za wpis do księgi wieczystej
- Założenie księgi wieczystej – przez notariusza czy samodzielnie?
- Jak sprawdzić, czy jest wpis do księgi wieczystej?
- Brak księgi wieczystej – konsekwencje
- FAQ: Wszystko, co musisz wiedzieć o księdze wieczystej
Dla wielu osób, szczególnie tych, które po raz pierwszy mają do czynienia z zakupem nieruchomości, proces wpisu do księgi wieczystej może się wydawać skomplikowany i niezrozumiały. W rzeczywistości jednak nie taki diabeł straszny, jak go malują. W tym artykule podpowiem Ci, jak krok po kroku przejść przez całą procedurę, jakie dokumenty musisz dostarczyć, ile wynoszą opłaty związane ze wpisem do księgi wieczystej i jak długo trwa cały proces.
Koszty zakupu mieszkania. PoradnikCzym jest księga wieczysta?
Księga wieczysta to publiczny rejestr prowadzony przez sądy rejonowe, w którym zawarte są informacje dotyczące praw związanych z nieruchomościami. Możesz znaleźć tam dane dotyczące właścicieli nieruchomości, ewentualnych obciążeń hipotecznych, służebności, czy ograniczeń w rozporządzaniu mieniem. Księga wieczysta pełni funkcję dokumentu publicznego, który pozwala na weryfikację stanu prawnego danego dobra.
Księga wieczysta – podział dokumentu
Rejestr został podzielony na cztery działy:
- Dział I-O Oznaczenie Nieruchomości – zawiera informacje o nieruchomości np.: jej lokalizację, powierzchnię, czy przeznaczenie.
- Dział I-SP Spis praw związanych z własnością. W tym miejscu wpisywane są informacje o właścicielu lub właścicielach nieruchomości.
- Dział III Prawa, roszczenia i ograniczenia zawiera informacje o obciążeniach nieruchomości, jednak poza hipoteką.
- Dział IV Hipoteka informuje o ograniczeniach w dysponowaniu nieruchomością, na przykład o prawach osobistych, służebnościach gruntowych itp.
Na czym polega założenie księgi wieczystej?
Założenie księgi wieczystej jest procedurą sądową, która zwykle zachodzi, gdy nieruchomość, dla której do tej pory nie prowadzono księgi wieczystej, jest po raz pierwszy przedmiotem transakcji prawnej. Aby dopełnić wszystkich formalności, należy złożyć odpowiedni wniosek w sądzie rejonowym (biorąc pod uwagę lokalizację, w której znajduje się nieruchomość) i uiścić stosowną opłatę.
Założenie księgi najczęściej dotyczy nowych mieszkań, które dopiero zostały wybudowane przez dewelopera, a ich zakup nastąpił z rynku pierwotnego, a nie wtórnego. Potrzeba założenia księgi może dotyczyć także gruntów, które wcześniej były własnością Skarbu Państwa i po raz pierwszy przechodzą w ręce prywatne, ale również – zdecydowanie rzadziej – mieszkań z rynku wtórnego, którym nie założono jeszcze księgi wieczystej.
Kto może wystąpić z wnioskiem o założenie księgi wieczystej?
Wniosek o założenie księgi wieczystej może złożyć osoba, która ma interes prawny w dokonaniu wpisu. Zazwyczaj są to osoby, które mają prawa do nieruchomości i chcą je formalnie zarejestrować. Z wnioskiem do sądu mogą więc wystąpić:
- Właściciele nieruchomości, którzy posiadają prawo własności do nieruchomości i chcą je zarejestrować w księdze wieczystej.
- Nabywcy nieruchomości, którzy nabyli nieruchomość (np. w wyniku sprzedaży, darowizny lub spadku) i chcą zarejestrować swoje prawo własności.
- Wierzyciele, którzy mają roszczenia finansowe wobec właściciela nieruchomości (np. bank, który udzielił kredytu hipotecznego) i chce zabezpieczyć swoje roszczenia poprzez wpis hipoteki do księgi wieczystej.
- Uprawnieni z tytułu ograniczonego prawa rzeczowego, którzy posiadają ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości (np. prawo użytkowania wieczystego, służebność, prawo dożywotniego użytkowania) i chcą je zarejestrować.
- Osoby, które posiadają prawo z mocy ustawy (np. gmina, która ma prawo pierwokupu nieruchomości).
- Przedstawiciel spółdzielni mieszkaniowej.
- Organ samorządu.
Jak założyć księgę wieczystą krok po kroku?
Proces utworzenia nowej księgi wieczystej wbrew pozorom jest dość prosty, jednak wymaga wyjścia z domu i udania się do właściwego (ze względu na położenie nieruchomości) sądu rejonowego. Zanim jednak to zrobisz, sprawdź, czy na pewno posiadasz prawo (chociażby ograniczone) do danej nieruchomości. Jeśli nie jesteś osobą uprawnioną do złożenia wniosku o wpis, to tylko stracisz czas i nic nie załatwisz.
- Krok 1. Przygotuj potrzebne dokumenty. Szczegółową listę załączników znajdziesz w dalszej części artykułu.
- Krok 2. Pobierz wniosek KW-ZAL ze strony sądu rejonowego i wypełnij go zgodnie z zamieszczoną instrukcją.
- Krok 3. Uiść odpowiednią opłatę w kasie sądu lub przelewem.
- Krok 4. Złóż komplet dokumentów. Możesz to zrobić osobiście, listem poleconym lub powierzyć całą sprawę notariuszowi.
Co powinien zawierać wniosek o wpis do księgi wieczystej?
Samodzielnie wypełnienie wniosku to ten etap całego procesu, który przeraża najwięcej osób. Aby nieco zminimalizować swój stres, przed dostarczeniem dokumentów do sądu, upewnij się raz jeszcze, czy w formularzu uwzględniłeś następujące informacje:
- Nazwa sądu i wydziału, do którego składany jest wniosek wraz z dokumentami.
- Adres i lokalizacja nieruchomości (dokładnie określone: województwo, powiat, gmina, miejscowość i dzielnica).
- Powierzchnia oraz obszar zgłoszonej nieruchomości:
- Dla nieruchomości gruntowych: nazwa ulicy, numer działki ewidencyjnej, nazwa lub numer obrębu, obszar.
- Dla nieruchomości budynkowych i praw spółdzielczych do domu jednorodzinnego: nazwa ulicy, numer budynku, liczba pięter, powierzchnia użytkowa w metrach kwadratowych.
- Dla lokali mieszkalnych lub praw spółdzielczych do lokalu: nazwa ulicy, numer budynku i lokalu, piętro, powierzchnia użytkowa lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych (w metrach kwadratowych), typ i liczba pomieszczeń wchodzących w skład lokalu oraz pomieszczeń do niego należących, wielkość udziału w wspólnej nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego i współwłasności wspólnych części budynku.
- Imiona i nazwiska oraz adresy osób uprawnionych, które będą zapisane w księdze wieczystej jako właściciele nieruchomości.
- Prawo własności do danej nieruchomości.
- Szczegóły dotyczące praw rzeczowych obciążających nieruchomość lub ograniczeń w dysponowaniu nią – jeśli takie istnieją. Jeśli takich nie ma, wnioskodawca składa deklarację, że nie ma świadomości o istnieniu tych praw lub ograniczeń.
Jak wypełnić wniosek o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej?Pomimo tego, że proces założenia księgi wieczystej może trwać kilka tygodni, w niektórych sytuacjach możliwe jest złożenie wniosku o przyspieszenie tego procesu. Można to zrobić samodzielnie, pisząc pismo uzasadniające taką potrzebę (np. konieczność szybkiej sprzedaży mieszkania). Wniosek można wysłać pocztą, ale jeżeli zależy nam na czasie, warto udać się osobiście do wydziału ksiąg wieczystych.
Daria Rek – ekspertka Czerwonej Skarbonki.pl
Jakie dokumenty są potrzebne przy zakładaniu księgi wieczystej?
Lista dokumentów wymaganych do założenia księgi wieczystej może się różnić w zależności od Twojej sytuacji i nabywanej nieruchomości. Niemniej istnieje szereg podstawowych dokumentów, które należy przygotować na początku procesu.
Dokumenty niezbędne do utworzenia księgi wieczystej to przede wszystkim dowód prawa własności do nieruchomości. Najczęściej jest to akt notarialny. W zależności od stopnia skomplikowania procesu, niezbędny może okazać się również:
- wyciąg oraz plan z rejestru gruntów;
- wykaz osób z ich adresami, dla których ma być zarejestrowane prawo własności;
- wykaz istniejących ograniczonych praw rzeczowych lub deklaracja złożona przez wnioskodawcę, że nie ma świadomości o takich prawach.
Ile się czeka na wpis do księgi wieczystej?
Proces zakładania księgi wieczystej może zająć kilka tygodni, a nawet miesięcy – zależy to od obciążenia danego sądu. Długi czas oczekiwania na założenie księgi wieczystej i dodanie wpisu, może być problematyczne, chociażby ze względu na konieczność opłacania wyższej raty kredytu. Do czasu zabezpieczenia nieruchomości hipoteką na rzecz banku, kredytobiorca zmuszony jest opłacać ubezpieczenie pomostowe, które może podnieść ratę nawet o kilkaset złotych.
Założenie księgi wieczystej – czy jest obowiązkowe?
Choć powszechnie uznaje się, że dla każdej nieruchomości, niezależnie od tego, czy są to grunty, budynki czy lokale, powinna być utworzona księga wieczysta, nie ma konkretnego przepisu, który obliguje do założenia i utrzymania tego dokumentu dla określonej nieruchomości.
Obowiązek ten dotyczy tylko nowopowstałych budynków oraz tych, których zakup został sfinansowany kredytem. Warto jednak pamiętać o tym, że mieszkania czy domy z księgą wieczystą są bardziej wiarygodne w obrocie, a to sprawia, że:
- możesz otrzymać kredyt hipoteczny pod ich zastaw,
- łatwo możesz sprzedać taką nieruchomość, wynająć ją lub wydzierżawić,
- dzięki księdze wieczystej masz szansę skorzystać z wielu dotacji czy dofinansowań ze strony państwa,
- unikniesz ewentualnych problemów związanych z dziedziczeniem czy darowizną.
Księga chroni przede wszystkim osoby posiadające prawa do nieruchomości, ale jest też doskonałym źródłem wiedzy dla kupującego, najemcy czy dzierżawcy nieruchomości.
Lista dotacji do budowy domuOpłata za wpis do księgi wieczystej
To, ile kosztuje założenie księgi wieczystej zależy, chociażby od tego, czy zdecydujesz się poprowadzić cały proces samodzielnie, czy skorzystasz z usług notariusza. Zlecając usługę, musisz liczyć się z dodatkowym kosztem wynoszącym od 200 do 500 zł. Do tego dochodzą opłaty sądowe. W 2023 roku koszty te wyglądają następująco:
- 100 zł – opłata za założenie KW,
- 200 zł – opłata za dokonanie wpisu w księdze wieczystej dotyczącego prawa własności, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub użytkowania wieczystego,
- 60 zł – opłata za wydzielenie nieruchomość z większego obiektu, który posiada już księgę wieczystą,
- 60-150 zł – opłata za dodatkowe wpisy.
Założenie księgi wieczystej – przez notariusza czy samodzielnie?
Założenie księgi wieczystej nie jest trudne, jednak jest czasochłonne. Dodatkowym źródłem zamieszania może okazać się potrzeba zgromadzenia potrzebnych dokumentów oraz prawidłowe wypełnienie wniosku. Jeśli nie chcesz przechodzić przez to samodzielnie, możesz skorzystać z pomocy fachowca. Notariusz z całą pewnością prawidłowo przygotuje wniosek i dostarczy wszystkie potrzebne dokumenty.
Pamiętaj jednak, że za każdą usługę notarialną należy zapłacić. Jaka jest różnica w kosztach? Wysokość opłaty sądowej oraz wpisu prawa własności z pewnością się nie zmienią. Notariusz za swoją pracę pobierze wynagrodzenie (tzw. taksę notarialną) w wysokości ok. 200 zł.
Jak sprawdzić, czy jest wpis do księgi wieczystej?
Jeśli masz już założoną księgę wieczystą i chcesz sprawdzić, czy został dodany do niej wpis, możesz zrobić to samodzielnie bez wychodzenia z domu. Wystarczy, że skorzystasz z systemu Elektronicznych Ksiąg Wieczystych (EKW), który dostępny jest na portalu ekw.ms.gov.pl. Aby sprawdzić wpis, należy podać jedynie numer księgi i gotowe.
Brak księgi wieczystej – konsekwencje
Posiadanie nieruchomości, która nie jest zarejestrowana w księdze wieczystej, uniemożliwia ustanowienie hipoteki, co z kolei wyklucza możliwość zabezpieczenia na niej kredytu lub pożyczki hipotecznej. W praktyce oznacza to, że nie możesz sfinansować zakupu mieszkania czy domu jednorodzinnego z kredytu bankowego. Co ciekawe, nie oznacza to jednak, że niemożliwe jest narzucenie hipoteki przymusowej, która wynika z długów i wyroku sądu.
Poza wymiarami prawnymi pojawia się także kwestia praktyczna. Nieruchomości, które nie mają założonej księgi wieczystej, są mniej atrakcyjne na rynku, co oznacza, że sprzedaż takiej nieruchomości może przynieść niższą cenę, niż w przypadku nieruchomości z księgą. Nieposiadanie księgi wieczystej wysyła do potencjalnych nabywców czy najemców sygnał, że dotychczasowy właściciel nie dbał o uregulowanie spraw prawnych związanych z nieruchomością. Kupno takiej nieruchomości może wiązać się z ryzykiem roszczeń od stron trzecich i koniecznością rozwiązania sporów sądowych.
Hipoteka przymusowa – czym grozi dłużnikowi?FAQ: Wszystko, co musisz wiedzieć o księdze wieczystej
Ile czeka się na wpis do księgi wieczystej w 2023 roku?
Czy można sprzedać mieszkanie bez wpisu do księgi wieczystej?
Czy wniosek o wpis do księgi wieczystej można złożyć elektronicznie?
Czy notariusz dokonuje wpisu do księgi wieczystej?
Dla jakich nieruchomości zakłada się księgi wieczyste?