Co do zasady, za niespłacone zobowiązania kredytowe czy pożyczkowe nie możemy zostać pozbawieni wolności. Kodeks karny nie przewiduje bowiem sytuacji, w której trafimy do więzienia za długi. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Jeśli zataimy przed komornikiem swój dobytek lub wyłudzimy kredyt – może nam grozić kara pozbawienia wolności.
- Czy za długi można iść do więzienia – jak jest naprawdę?
- Uzyskanie pożyczki w wyniku oszustwa
- Pozbywanie się i ukrywanie posiadanego majątku
- Więzienie za niespłacanie alimentów
- Pozbawienie wolności a niezapłacona grzywna
- A co jeśli nie zapłacimy podatku?
- Wyłudzenie pożyczki
- Jak poradzić sobie z zadłużeniem?
- Czy za długi można iść do więzienia? Podsumowanie
Kluczowe informacje
- Za same zaległości finansowe nie trafimy do więzienia. Jeśli jednak biorąc pożyczkę, dopuścimy się oszustwa lub zataimy ważne z punktu widzenia finansującego informacje, to w skrajnym wypadku może nas spotkać kara pozbawienia wolności.
- Osoba, która zalega ze spłatą alimentów na tyle długo, że opóźnienie w jej spłacie wynosi co najmniej 3 miesiące, może również podlegać karze pozbawienia wolności, jak to jest określone w art. 209 Kodeksu karnego.
- Istnieje wiele sposobów na to, aby poradzić sobie z długami. Kluczowa jest jednak priorytetyzacja zobowiązań oraz radykanlne ograniczenie wydatków.
Czy za długi można iść do więzienia – jak jest naprawdę?
Wiele osób borykających się z niespłaconymi zobowiązaniami obawia się kary pozbawienia wolności. Uspokajamy – za same zaległości finansowe nie można trafić do więzienia. Są jednak sytuacje związane z naszym zadłużeniem, które mogą skutkować karą pozbawienia wolności. O czym mowa?
List gończy za długi – jak można sprawdzić?Uzyskanie pożyczki w wyniku oszustwa
Przez oszustwo rozumie się wszelkie sytuacje, w których zatajamy lub fałszujemy prawdę, by zaciągnąć kredyt lub pożyczkę. Do najczęściej spotykanych oszustw zalicza się podrobienie zaświadczenia o dochodachlub zatrudnieniu i przedstawienie fałszywego oświadczenia o wysokości dochodów.
Podanie nieprawdziwych informacji może sprawić, że kredyt lub pożyczka rzeczywiście zostaną nam przyznane. Jeśli jednak do tego dojdzie, będzie grozić nam kara pozbawienia wolności.
„Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.
art. 297 Kodeksu karnego
Pozbywanie się i ukrywanie posiadanego majątku
Za kratki możemy trafić również wtedy, gdy mając długi staramy się pospiesznie „pozbyć się” posiadanego majątku. Osoby, którym grozi egzekucja komornicza bardzo często decydują się na przepisanie posiadanych dóbr na członków rodziny lub na sprzedaż ruchomości, których są właścicielami.
Przestępstwem jest także wywóz majątku do dalszej rodziny lub osób, z którymi dłużnik nie jest spokrewniony i próba udowodnienia, że wywieziony przedmiot nie znajdował się we władaniu dłużnika. Karą pozbawienia wolności zagrożone jest też zaniżenie otrzymywanego wynagrodzenia lub pobieranie go „na czarno”.
„§ 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 3. Jeżeli czyn określony w § 1 wyrządził szkodę wielu wierzycielom, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.
art. 300 Kodeksu karnego
Więzienie za niespłacanie alimentów
Za długi do więzienia trafimy wtedy, gdy zalegamy ze spłatą alimentów. Aby podlegać karze pozbawienia wolności, wystarczy trzymiesięczne opóźnienie w spłacie. Kary więzienia można uniknąć, gdy spłacimy całe zadłużenie w ciągu miesiąca od wezwania do zapłaty. Inaczej może grozić nam zarówno grzywna, jak i kara pozbawienia wolności.
„§ 1. Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem, albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.
art. 209 Kodeksu karnego
Pozbawienie wolności a niezapłacona grzywna
Za kratki mogą trafić osoby mające dług, którego źródłem jest niezapłacona grzywna. Mówimy wówczas o karze zastępczej, która niejako zwalnia dłużnika z konieczności spłaty zobowiązania.
Kara pozbawienia wolności jest jednak środkiem ostatecznym. Nie zostanie zastosowana jeśli wierzyciel spróbuje rozwiązać sprawę polubownie, ustalając z dłużnikiem nowy harmonogram spłaty należności.
Gdy takie próby okażą się bezskuteczne, przeciwko dłużnikowi wszczęta zostanie egzekucja komornicza. Ona również może nie przełożyć się na spłatę należności. W takim przypadku dłużnik zostaje wezwany do wykonania określonych prac społecznych. Dopiero wówczas, gdy się od nich uchyla – może grozić mu więzienie. Stanowi ono niejako odkupienie należności, z którą zalega dłużnik i powoduje jej anulowanie.
„§ 1. Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd może zamienić grzywnę na pracę społecznie użyteczną, określając czas jej trwania. Praca społecznie użyteczna trwa najkrócej tydzień, najdłużej 2 miesiące. Przepisy art. 20 kara ograniczenia wolności § 2 i art. 21 nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne § 1 stosuje się odpowiednio. § 2. Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary aresztu, gdy: 1) ukarany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej zamienionej na podstawie § 1 albo uchyla się od jej wykonania, lub 2) zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa, lub niecelowa. § 3. Zarządzając wykonanie zastępczej kary aresztu, sąd przyjmuje, że jeden dzień zastępczej kary aresztu jest równoważny grzywnie od 20 do 150 złotych; kara zastępcza nie może przekroczyć 30 dni aresztu. § 4. Na postanowienie w przedmiocie kar zastępczych, o których mowa w § 1 i 2, przysługuje zażalenie”.
art. 25 Kodeksu wykroczeń
A co jeśli nie zapłacimy podatku?
Jeśli nie zapłaciliśmy podatku, możemy również podlegać karze pozbawienia wolności. Brak uiszczenia wymaganej kwoty daniny ma charakter dwóch różnych przestępstw. Jeśli spóźniamy się ze spłatą notorycznie, dopuszczamy się wykroczenia skarbowego, które podlega karze grzywny. Gdy niezapłacenie podatku naraża skarb państwa na straty, to nie tylko zapłacimy grzywnę, lecz możemy również trafić do więzienia.
Przez działanie na szkodę państwa rozumie się np. uchylanie się od złożenia deklaracji podatkowej. Karalne jest także świadome zaniżanie swoich zarobków w celu zapłacenia mniejszego podatku.
„§ 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie”.
art. 54 Kodeksu karnego skarbowego
Wyłudzenie pożyczki
To, że posługiwanie się podrobionym dokumentem jest przestępstwem, raczej nikogo nie zaskoczy. Warto jednak być świadomym tego, jak poważne jest to naruszenie prawa. Karalne jest przedstawienie dokumentu:
- podrobionego – tj. nieprawdziwego, ale sprawiającego wrażenie należącego do nas;
- przerobionego – tj. prawdziwego, ale przerobionego i imitującego, że jesteśmy jego właścicielami;
- należącego do osoby trzeciej – tj. prawdziwego, ale nie będącego naszą własnością.
„§ 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.
Art. 297 Kodeksu karnego
Jak poradzić sobie z zadłużeniem?
Sposobów na poradzenie sobie z długami jest całe mnóstwo. Warto przyjrzeć się większości z nich i dopasować dostępne metody pod swoje potrzeby. Pierwszym krokiem, który jednak warto podjąć niezależnie od okoliczności, jest uporządkowanie domowego budżetu i usystematyzowanie priorytetów wydatków. Następnie należy rozpisać wszystkie zobowiązania, dzieląc je na te najdroższe, czyli z najwyższymi odsetkami. Tych bowiem warto pozbyć się jak najszybciej.
Prawdopodobnie spłata zobowiązań bez zdobycia większej ilości gotówki może okazać się niemożliwa. W takiej sytuacji warto pomyśleć o znalezieniu dodatkowej pracy lub poprosić najbliższych o udzielenie pożyczki. Rodzinne wsparcie sprawi, że nie tylko nie będziemy podlegać weryfikacji w bazach dłużniczych, ale też – możemy uniknąć wielu niepotrzebnych kosztów. Innym sposobem może okazać się pożyczka konsolidacyjna dla zadłużonych. Aby ją otrzymać, trzeba jednak spełnić kilka warunków.
Umowa pożyczki – darmowy wzór z omówieniem prawnikaW procesie pozbywania się długów ważna jest regularność i wytrwałość. Warto zdać sobie sprawę z tego, że niestety nie obejdzie się bez mocniejszego zaciśnięcia pasa. Konieczne jest wprowadzenie ograniczenia pewnych wydatków, bez których możemy się obejść. Mowa tu o rozrywce, podróżach czy kupowaniu zbędnej odzieży i kosmetyków.
A co w przypadku, gdy zawiodą wszystkie plany? Pozostanie nam ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Aktualnie koszt wszczęcia takiego postępowania wynosi 30 zł.
Czy za długi można iść do więzienia? Podsumowanie
Za same zaległości finansowe nie trafimy do więzienia. Posiadanie przeterminowanych zobowiązań nie jest przestępstwem, w przeciwieństwie do unikania ich spłaty. Ponadto nawet jeśli nie grozi nam więzienie, to spotkają nas inne nieprzyjemne konsekwencje związane z brakiem płatności. Dlatego też dobrze monitorować stan swoich finansów, na przykład przez alerty BIK i na bieżąco regulować wszystkie zaległości.