Banki doskonale wiedzą, jak zachęcić potencjalnych kredytobiorców do skorzystania ze swoich usług, w związku z czym w reklamach zgrabnie pomijają niektóre aspekty składające się na całkowity koszt każdego kredytu. W rezultacie niejednokrotnie okazuje się, że oferty z pozoru najbardziej atrakcyjne generują wiele dodatkowych kosztów. Jak więc wyliczyć, z jakimi wydatkami będzie rzeczywiście wiązało się zaciągnięcie danego zobowiązania i co składa się na całkowity koszt kredytu?

Na początek warto zwrócić uwagę na główny koszt kredytu, czyli na oprocentowanie, z którym bezpośrednio związana jest kwestia odsetek. Są one bowiem tym niższe, im niższe jest właśnie oprocentowanie kredytu. Ponadto im dłuższy okres kredytowania, tym więcej trzeba będzie zapłacić bankowi z tytułu odsetek. Oprocentowanie kredytu zawsze podawane jest w stosunku rocznym – na przykład 5% w skali roku –  natomiast raty kredytu kredytobiorca ma obowiązek uiszczać miesięcznie. Bank w każdym miesiącu ustala, jaki kapitał kredytu pozostał jeszcze do spłaty i właśnie od tego kapitału nalicza odsetki, biorąc pod uwagę roczne oprocentowanie, a także ilość dni w danym miesiącu. Przy obliczeniach zwykle przyjmuje się, że rok ma 365 dni. Jeśli kredyt spłacany jest w systemie rat równych, wysokość raty zawiera kwotę obliczonych odsetek, natomiast pozostała część jest przeznaczona na spłatę kapitału. W krótszych miesiącach udział kapitału w racie jest wyższy niż w miesiącach dłuższych. Jeśli natomiast kredyt spłacany jest w systemie rat malejących, kwota odsetek zostaje doliczona do stałej kwoty kapitału, która spłacana jest co miesiąc.

Oprocentowanie najczęściej złożone jest ze stałej marży banku oraz stawki bazowej. W przypadku kredytów udzielanych w złotych taką stawką jest WIBOR uzależniony między innymi od głównej stopy procentowej ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej. Im wyższe stopy procentowe, tym kredyt będzie droższy. Oprocentowanie może być także naliczane na podstawie LIBOR albo EURIBOR w przypadku kredytów w walutach obcych. Stawki te są zmienne w czasie, ale takie same dla wszystkich banków, gdyż mówią o tym, z jakim oprocentowaniem banki nawzajem pożyczają sobie pieniądze.

Marża to parametr, który również składa się na oprocentowanie kredytu. Jest to bowiem kwota, którą bank zarobi na udzieleniu kredytu. Wysokość marży ustalana jest indywidualnie między bankiem a dłużnikiem i uzależniona jest chociażby od takich czynników jak wysokość ryzyka związana z pożyczeniem pieniędzy. Im większe jest bowiem ryzyko, tym marża będzie wyższa. Zazwyczaj raz ustalona marża pozostanie niezmienna aż do końca spłaty kredytu.

Jednorazowa opłata, którą bank nalicza za udzielenie kredytu, to właśnie prowizja, której wysokość określana jest jako procent od kwoty zobowiązania. Zazwyczaj koszt ten wynosi około 1% dla kredytów w złotych. Należna kwota wpłacana jest bankowi w gotówce lub potrącana przez niego z kwoty kredytu. W momencie gdy bank oferuje kredyt bez prowizji, warto dokładnie zwrócić uwagę na wysokość oprocentowania, gdyż prawdopodobnie będzie ono w takiej sytuacji wyższe.

Zdarza się jednak, że w reklamach banki chwalą się zerową marżą czy prowizją, a później okazuje się, że dany kredyt do tanich nie należy. Dzieje się tak dlatego, że na całkowity koszt kredytu składają się także dodatkowe czynniki. Niektóre banki ustalają więc zerową marżę i prowizję, a za to oferują znacznie wygórowane kwoty ubezpieczenia. Rodzaj ubezpieczenia uzależniony jest od rodzaju kredytu. W przypadku kredytu hipotecznego obowiązkowe jest przeważnie ubezpieczenie pomostowe, polisa na życie czy polisa ubezpieczeniowa nieruchomości. W przypadku kredytu gotówkowego od kredytobiorcy wymagane jest natomiast przede wszystkim główne ubezpieczenie kredytu, które stanowi zabezpieczenie dla banku, w razie gdyby dłużnik nie był w stanie spłacać rat przez dłuższy okres. Ubezpieczenie nie jest zwykle doliczane do rat kredytu, więc ma go w naszym kalkulatorze kredytowym.

Prowizja to nie jedyna opłata naliczana przez bank. Warto wiedzieć także, że istnieje coś takiego jak opłata przygotowawcza, która, w przeciwieństwie do prowizji, nie jest uzależniona od tego, czy kredyt zostanie udzielony, a jej wysokości nie ustala się na podstawie wartości zaciągniętego zobowiązania. Opłata przygotowawcza to bowiem kwota stała, którą należy uiścić już w momencie składania wniosku o pożyczkę. Na szczęście niewiele instytucji wymaga obecnie ponoszenia takich kosztów. Warto jednak wiedzieć, że w przypadku odstąpienia od umowy bank nie będzie zobowiązany do zwrotu otrzymanych pieniędzy, ponieważ czynności, za które się zapłaciło, zostały wykonane. Kredytobiorca będzie mógł więc co najwyżej żądać zwrotu prowizji.

Warto pamiętać także o dodatkowych obowiązkowych kosztach występujących w przypadku udzielania niektórych kredytów. Należą do nich przede wszystkim koszty spreadu, koszty sądowe oraz koszty notarialne. Niektóre banki przewidują ponadto konieczność zapłaty prowizji za wcześniejszą spłatę czy wykupienie ubezpieczenia od utraty pracy albo chwilowej niezdolności do pracy. Koszty kredytu zależą ponadto od innych, ogólnoekonomicznych czynników takich jak sytuacja ekonomiczna kraju, wysokość stopy procentowej, stopa bezrobocia, inflacja czy konkurencja wśród banków oferujących kredyty.

RRSO to Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania, która określa całkowity koszt kredytu. W RRSO zawarte są nie tylko odsetki, ale również prowizje i inne opłaty związane z kredytem w całym okresie kredytowania. RRSO podawane jest w każdej umowie kredytowej, a ponadto w formularzu informacyjnym kredytu hipotecznego. Ma za zadanie pomóc klientowi podjąć decyzję o wyborze konkretnej oferty. Im większa będzie stopa procentowa, tym więcej dodatkowych kosztów poza oprocentowaniem bank ukrył w umowie kredytowej. W przypadku umów kredytu hipotecznego RRSO zawiera opłaty, z których kredytobiorca może skorzystać, ale nie musi. W praktyce może to oznaczać, że bank, w którym realnie oferta jest bardziej atrakcyjna, będzie miał wyższe RRSO niż inne banki ze względu na wliczoną dużą ilość dodatkowych, nieobowiązkowych kosztów.

Wiadomo już, co składa się na całkowity koszt kredytu. Pozostaje jednak pytanie, jak wyliczyć całkowity koszt kredytu samodzielnie, a tym samym jak znaleźć najbardziej korzystną ofertę? Zadanie to znacznie ułatwi kalkulator kredytowy, dzięki któremu przyszły kredytobiorca dowie się, jaki będzie koszt kredytu na określoną kwotę i z konkretnym oprocentowaniem.