Podanie o umorzenie składek KRUS – jak napisać? Bezpłatny wzór.

Zdarza się, że w wyniku wielu sytuacji losowych i związanych z tym kłopotów część rolników boryka się z przejściowymi problemami finansowymi. Konsekwencją takich okoliczności bardzo często jest nieopłacanie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne w KRUS. Na szczęście, dla co poniektórych istnieje opcja ich umorzenia. Na co w takiej sytuacji mogą liczyć osoby prowadzące własne gospodarstwo rolne?

Zadłużenie polskich rolników w gospodarskie rolnym – ile wynosi?

Jakie są największe problemy polskich rolników? Susza, niskie ceny skupu niektórych produktów, wysokie ceny zakupu materiału siewnego i środków ochrony roślin, długi okres oczekiwania na zapłatę od przetwórców, a także afrykański pomór świń. Do tego dochodzi widmo problemów finansowych wywołanych przez straty, zatory finansowe oraz zobowiązania, których rolnicy nie są w stanie spłacić. Te przyczyny – według Krajowego Rejestru Długów w 2024 roku zaowocowały łącznym zadłużeniem w branży rolniczej na kwotę, aż 243,5 mln zł!

Wszystko wskazuje na to, że rolników czeka kolejny trudny rok. Zdecydowaną większość rolniczego długu stanowią należności wobec banków, firm windykacyjnych oraz funduszy sekurytyzacyjnych. I pomimo że średnie zadłużenie osoby z działalnością rolniczą wynosi, ok. 68 tys. zł to wśród rekordzistów-dłużników w KRD znajdują się i tacy, którzy wielokrotnie przekraczają tę kwotę. W tej kategorii przodują rolnicy z województw: mazowieckiego (3,4 mln zł), kujawsko-pomorskiego (2,6 mln zł), a także wielkopolskiego (2,9 mln zł)¹. Dlatego jednym z rozwiązań, które może pomóc rolnikom, gdy znajdą się w beznadziejnej sytuacji materialno-bytowej jest wniosek o umorzenie podatku rolnego w KRUS lub ewentualnie – rozłożenie tych płatności na raty. Czym w ogóle są składki KRUS?

Rolnik i działalność gospodarcza – składki KRUS

Rolnicy, którzy prowadzą działalność gospodarczą zazwyczaj korzystają z ubezpieczenia rolniczego w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Jej działanie dokładnie regulują przepisy Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z 20.12.1990 roku². W świetle prawa jej zadaniem jest więc rozstrzyganie spraw związanych z ubezpieczeniem społecznym osób aktywnych gospodarczo, kontrola opłacania składek na te świadczenie oraz:

• Przyznawanie i wypłata środków pieniężnych z ubezpieczeń: emerytalno-rentowego oraz wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego,
• Prowadzenie działalności prewencyjnej na rzecz popularyzowania zasad bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach rolnych,
• Likwidowanie zagrożeń w miejscu pracy i życia rolników,
• Prowadzenie dobrowolnej, nieodpłatnej rehabilitacji leczniczej dla osób uprawnionych do świadczeń KRUS – zagrożonych niezdolnością do pracy lub trwale bądź okresowo niezdolnych do pracy w gospodarstwie rolnym.

Ponadto KRUS wykonuje wiele dodatkowych zadań zleconych przez państwo, np.:

• Realizuje świadczenia kombatanckie dla inwalidów wojennych,
• Obsługuje ubezpieczenia zdrowotne rolników, ich domowników, emerytów i rencistów, a także członków ich rodzin. W ten sposób pełni na poczet NFZ – funkcję płatnika składek na te ubezpieczenie.

Kogo obejmuje ubezpieczenie społeczne KRUS?

Ubezpieczenie społeczne KRUS obejmuje nie tylko rolników. Dotyczy również:

• Domowników w rozumieniu przepisów Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, którzy jednocześnie spełniają warunki objęcia takim świadczeniem,
• Osób pobierających rentę lub emeryturę rolniczą,
• Domowników niepodlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy Ustawy oraz niezwiązanych żadnym ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu,
• Członków rodzin rolników, domowników, emerytów, rencistów, którzy zostali przez nich zgłoszeni do świadczenia,
• Pomocników rolnika – czyli osoby odpłatnie udzielające pomocy rolnikowi na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach. Może to być, np. drugi rolnik, małżonek rolnika lub domownik prowadzący własne gospodarstwo rolne³.

Zgłoszenie do ubezpieczenia rolniczego składa się w Kasie właściwej, miejscu położenia gospodarstwa rolnego.

Ile wynosi składka na ubezpieczenie zdrowotne?

Rolnik prowadzący działalność gospodarczą ma obowiązek uiszczania składek za wszystkie osoby podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie. Od 1 października 2009 roku naliczane są one w wymiarze miesięcznym. Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne rolników w zakresie:

• ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego wynosi – 78 zł miesięcznie za każdą osobę podlegającą temu ubezpieczeniu przez cały miesiąc. Z kolei osoby na specjalny wniosek, w ograniczonym zakresie opłacają miesięcznie 1/3 pełnej składki – czyli 26 zł,
• Emerytalno-rentowe – podstawowa miesięczna składka to koszt 169 zł miesięcznie.

Wobec rolników posiadających gospodarstwo powyżej 50 ha wyróżniona jest dodatkowa miesięczna składka na ubezpieczenie, która wynosi:

• 203 zł dla gospodarstw rolnych do 100 ha przeliczeniowych,
• 406 zł dla gospodarstw rolnych pow. 100 ha do 150 ha przeliczeniowych,
• 609 zł dla gospodarstw rolnych pow. 150 ha do 300 ha przeliczeniowych,
• 812 zł dla gospodarstw rolnych pow. 300 ha przeliczeniowych.

Wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne dla:

• Rolnika, małżonka rolnika, domownika w gospodarstwie rolnym o powierzchni 6 ha lub więcej wynosi 1 zł miesięcznie, za każdy pełny hektar przeliczeniowy użytków rolnych,
• Domownika i rolnika w działach specjalnych produkcji rolnej wynosi 9% od zadeklarowanej podstawy wymiaru składki odpowiadającej dochodowi ustalonemu dla opodatkowania podatkiem dochodowym bądź minimalnemu wynagrodzeniu,
• Domowników pracujących wyłącznie w samoistnych działach specjalnych produkcji rolnej wynosi 33,4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku.

KRUS a ZUS – co rolnik powinien wiedzieć?

Rolnik aktywnie działający w branży rolniczej – w niektórych przypadkach może przejść z opłacania składek do KRUS na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Konieczne jest to wtedy, gdy zostanie przekroczony limit podatku dochodowego od prowadzonej działalności. Natomiast – chcąc pozostać nadal przy składkach w KRUS-ie, często zmuszony jest zrezygnować z działalności gospodarczej. Co więcej – składki odprowadzane do KRUS są znacznie niższe niż w ZUS. Dlatego – prowadząc działalność gospodarczą i jednocześnie będąc rolnikiem należy dokładnie pilnować osiąganych dochodów. Wtedy to rozwój biznesu nie będzie łączył się z rezygnacją, z atrakcyjniejszego ubezpieczenia w KRUS.

Zgodnie z art. 5a Ustawy o ubezpieczeniu społecznym⁴– każda osoba prowadząca gospodarstwo rolne może kontynuować pozarolniczą działalność. Są tylko pewne warunki:

• Rolnik musi podlegać ubezpieczeniu KRUS, nieprzerwanie od przynajmniej 3 lat,
• Nie może być również emerytem ani rencistą ani posiadać ustalonych uprawnień świadczeń z ubezpieczeń społecznych,
• Nie jest pracownikiem żadnej firmy,
• Złożył w Kasie powiadomienie o kontynuacji ubezpieczenia w terminie 14 dni od rozpoczęcia wykonywanej działalności. Okres ten jest nieprzekraczalny!
• Kwota graniczna podatku dochodowego za ubiegły rok podatkowy, z innej działalności gospodarczej w 2024 roku nie powinna przekraczać 4576 zł.

Kłopoty w spłacie składek KRUS – co robić?

Czasem zdarzają się jednak takie sytuacje w życiu człowieka – kiedy to z powodu różnych przeciwności losu może dojść do zaniechania regulowania płatności w ustalonym terminie. Efektem tego jest zaległy dług powiększony o odsetki za każdy dzień zwłoki.

Dlatego, jeśli rolnik znajduje się w trudnej sytuacji życiowej i materialnej uniemożliwiającej mu opłacanie składek na czas bądź z tytułu nagromadzonego zadłużenia – to ma prawo zwrócić się do najbliższej placówki terenowej lub oddziału regionalnego KRUS o zastosowanie ulgi w spłacie. W myśl tego może to być:

• Podanie o rozłożenie płatności na raty
• Odroczenie terminu płatności bieżącej składki
• Zmniejszenie wysokości wcześniej ustalonych rat
• Całkowite bądź częściowe umorzenie zadłużenia

---

Pliki do pobrania

Poniżej znajdziesz wzór wniosku – jest dostępny do pobrania bezpłatnie, w wersji edytowalnej w formacie DOC oraz pliku do druku (PDF):

Wzór wniosku w wersji DOC

Wzór wniosku w wersji PDF

Wniosek o umorzenie składek KRUS (wzór) – co napisać w uzasadnieniu?

Należy precyzyjnie opisać stan faktyczny sprawy (w jakich termiach składki nie były opłacane, jaka jest ich wysokość, dlaczego zaprzestano ich opłacania), powołać się na dowody, w tym przedstawić aktualne możliwości zarobkowe i finansowe wnioskodawcy (jaki majątek posiada wnioskodawca, jakie ma dochody, koszty utrzymania siebie i rodziny, stałe wydatki) oraz wskazać wszelkie przyczyny i przesłanki uzasadniające umorzenie składki (np. nieurodzaj spowodowany suszą, intensywne opady, szkodniki, nadzwyczajne koszty, itp.).

Wzór wniosku o umorzenie składek KRUS – załączniki i uwagi

Załączniki: należy w punktach wymienić dokumenty, które zostaną załączone do niniejszego wniosku, celem wykazania zasadności umorzenia składki; należy załączyć także dokumenty dotyczące sytuacji majątkowej wnioskodawcy.

UWAGI:

1. Tekst napisany kursywą należy usunąć;
2. Z faktu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników wynika konieczność opłacania miesięcznych składek, a zaniechanie regulowania tych należności w określonym, ustawowym terminie płatności, bądź zapłacenie ich w niepełnym wymiarze, skutkuje powiększeniem wymiaru składki o odsetki naliczane za każdy dzień zwłoki. Rolnik znajdujący się w trudnej sytuacji życiowej lub finansowej, uniemożliwiającej terminowe regulowanie wpłat składek lub jeżeli z tytułu nie opłaconych w terminie składek powstało zadłużenie, może zwrócić się do KRUS-u, m.in. z wnioskiem o umorzenie składki.
3. Podstawa prawna: art. 41a § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2019.299 t. j. z dnia 2019.02.18 z późn. zm.), który stanowi, iż Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik Kasy, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, na jego wniosek, uwzględniając możliwości płatnicze wnioskodawcy oraz stan finansów funduszów emerytalno-rentowego i składkowego, może:
   – odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożyć ich spłatę na raty lub umorzyć w całości lub w części;
   – umorzyć należności Kasy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub części.
4. We wniosku o umorzenie należności wobec KRUS należy przede wszystkim wykazać własny interes, opisać szczegółowo stan faktyczny sprawy, przedstawić wszelkie argumenty uzasadniające pozytywne rozpoznanie wniosku, a także przedstawić szczegółowo dowody na poparcie swoich twierdzeń.
5. Wniosek o umorzenie należności wobec KRUS należy wysłać na adres właściwego oddziału KRUS przesyłką poleconą zachowując dowód nadania, wniosek należy zaadresować do Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
6. Co istotne, KRUS nawet przy spełnieniu przez wnioskodawcę wszystkich koniecznych warunków, nie ma obowiązku umorzenia składek. Jest to bowiem decyzja o charakterze uznaniowym, a od podjętych w tej kwestii rozstrzygnięć nie przysługuje odwołanie do sądu powszechnego.

Podanie o umorzenie podatku rolnego – przyczyny

Na mocy art. 41a Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników⁵, KRUS może umorzyć zaległe składki, tzw. uzyskanie ulgi – lecz dokona tego jedynie na wniosek zadłużonego rolnika. Wymagana jest więc, czynna inicjatywa wnioskodawcy. W złożonym dokumencie należy wyróżnić przede wszystkim przyczyny istnienia długu oraz wskazanie preferencyjnych możliwości płatniczych. Każda przedstawiona okoliczność musi zostać dokładnie udowodniona. Konieczne jest zebranie materiału dowodowego, np. poprzez zeznania świadków, załączniki, oględziny (pracownik KRUS przeprowadza wizytację) czy opinie biegłych. Jednocześnie trzeba pamiętać, że nie każdy dowód będzie wystarczającą podstawą do umorzenia zaległości. Kiedy istnieje duże prawdopodobieństwo umorzenia?

Z reguły przyjmuje się, że są to wszelkiego rodzaju klęski żywiołowe, jak: susza, huragan czy powodzie, a także zdarzenia losowe, np. pożar oraz wszelkie przesłanki, które dotyczą bezpośrednio złego stanu zdrowia ubezpieczonego i wpływają na jego trudną sytuację ekonomiczną. Jako przykładowy argument można również podać utratę szansy na dalsze zarobkowanie. Dlatego umorzenie składek nastąpi jedynie wtedy, gdy zostanie wskazany ważny interes rolnika lub interes publiczny. Pod tym drugim pojęciem może kryć się sytuacja, w której uregulowanie długu wymaga sięgania po środki z pomocy społecznej państwa. Zatem jest jedynym sposobem na zaspokojenie potrzeb materialnych. Należy jednak brać pod uwagę, że KRUS za wystarczającą przesłankę uznaje głównie klęski żywiołowe niszczące cały dorobek życia. Nie istnieje również górna ani dolna granica umorzenia. W związku z tym zawsze istnieje szansa na umorzenie każdej kwoty!

Umorzenie składek KRUS – co jeszcze warto wiedzieć?

Artykuł 41a Ustawy wspomina także o jednostkach upoważnionych do umorzenia zaległości rolniczych. Może to być Prezes KRUS, ale także każdy upoważniony do tego pracownik instytucji. Nie oznacza to jednak, że każdy wniosek musi zostać pozytywnie rozpatrzony. A co za tym idzie, nie każdy dostąpi możliwości umorzenia składek.

Dlatego, gdy rolnik uzyska decyzję odmowną to jeszcze nic straconego. Jak wcześniej wspomnieliśmy –  istnieje szansa na rozłożenie długu na raty. Jednak i tutaj niezbędny jest wniosek dłużnika, który musi wskazać powody powstania zatoru płatniczego. KRUS w tej kwestii nie działa samodzielnie i wymaga w tym celu inicjatywy rolnika. Istotna jest także konkretna argumentacja, powołania się na określone okoliczności – najlepiej poparte dowodami, a także planowanym sposobem uregulowania należności. W związku z tym, że nie każdy powód jest podstawą do rozłożenia płatności na raty – w przypadku odrzucenia wniosku można jeszcze wnosić o odroczenie terminu płatności.

Ubezpieczenie w KRUS a praca

Osoba ubezpieczona w KRUS równie dobrze może “dorabiać” podejmując pracę na umowę zlecenie czy dzieło. Z kolei wykonywanie zajęcia na mocy umowy o pracę jednoznacznie wiąże się z obowiązkowym ubezpieczeniem w ZUS. W praktyce oznacza to utratę uprawnień w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Dlatego najlepszym rozwiązaniem na dodatkową pracę są umowy cywilnoprawne. Jednak i w tym przypadku należy spełnić jeden istotny warunek. Wysokość przychodu zleceniobiorcy nie może przekroczyć sumy równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. W 2025 roku jest to kwota 4666 zł brutto. Ponadto rolnik podejmujący dodatkowe zajęcie musi zgłosić ten fakt w KRUS. Ma to bowiem kluczowe znaczenie na prawo do świadczeń i ubezpieczenia zdrowotnego.

Przedawnienie składek KRUS

Należności z tytułu składek, zgodnie z art.41b Ustawy⁶ ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat – licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Natomiast przedawnieniu nie ulegają należności, które są zabezpieczone hipoteką! Po upływie terminu przedawnienia, mogą być jednak egzekwowane wyłącznie z przedmiotu hipoteki do wysokości zaległych składek i odsetek, które liczone są do dnia przedawnienia.

Natomiast bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony w momencie, gdy KRUS podejmie jakąkolwiek czynność zmierzającą do wyegzekwowania należności z tytułu składek. Zostaje przerwany również podczas ogłoszenia upadłości. Warty uwagi jest fakt, że 5-letni termin przedawnienia długu dotyczy jedynie składek, które stały się wymagalne po 1.01.2012 roku. Te, które swój bieg rozpoczynają wcześniej, a więc przed 2012 rokiem, tracą swoją ważność jeszcze w świetle “starych” przepisów – czyli po upłynięciu 10 lat.

FAQ – najczęściej zadawane pytania